Tổng Bí thư Tô Lâm đã nhiều lần quán triệt, việc hợp nhất không gian, đơn vị hành chính ở các địa phương không phải là sự cộng gộp đơn thuần, mà là sự kết tinh trí tuệ và ý chí phát triển chung, để hình thành nên các siêu đô thị - trung tâm tài chính, sản xuất, logistics và đổi mới sáng tạo mang tầm khu vực và thế giới, để hướng biển vươn khơi.
“Đến thời điểm này, đội ngũ chúng ta đã chỉnh tề, hàng lối đã ngay ngắn, cả dân tộc cùng hành quân vươn tới tương lai rực rỡ của đất nước, vì hạnh phúc của nhân dân, vì một Việt Nam phát triển bền vững”. Đó là thông điệp gửi tới nhân dân cả nước của Tổng Bí thư Tô Lâm trong Lễ công bố Nghị quyết của Quốc hội về sáp nhập tỉnh, thành phố cùng các quyết định của Trung ương Đảng thành lập đảng bộ tỉnh và nhân sự lãnh đạo địa phương, diễn ra mới đây tại Thành phố Hồ Chí Minh.
Tôi kêu gọi đội ngũ trí thức, nhà khoa học, doanh nhân, văn nghệ sĩ, chiến sĩ các lực lượng vũ trang nhân dân, thanh niên, phụ nữ, người cao tuổi, thiếu niên, nhi đồng, bà con các dân tộc anh em, các tôn giáo... tất cả hãy cùng nhau thi đua sáng tạo, tích cực học tập, lao động, sản xuất, làm ra thật nhiều của cải vật chất và giá trị tinh thần, góp phần đưa đất nước ta ngày một phát triển nhanh hơn, mạnh hơn, bền vững hơn”.
Tổng Bí thư TÔ LÂM
Những không gian phát triển mới được kiến tạo trong cuộc cách mạng chuyển đổi mô hình tổ chức được dựa trên tầm nhìn dài hạn, hướng đến sự phát triển đồng bộ, bền vững và khoa học. Đây là biểu hiện sinh động nhất của tư duy chiến lược, đổi mới mô hình tổ chức chính quyền, để phục vụ nhân dân tốt hơn, gần dân hơn và hiệu quả hơn. Đối với các thành phố lớn, việc hợp nhất lần này là bước đi tiên phong, mang tính đột phá trong cải cách tổ chức bộ máy chính quyền đô thị, tạo điều kiện thuận lợi cho sự phát triển nhanh, mạnh, hiệu quả, tạo động lực thúc đẩy mạnh mẽ cho khu vực và cả nước.
Với mô hình chính quyền địa phương hai cấp tinh gọn, với việc sắp xếp lại không gian hướng biển sẽ giúp tăng cường quyền tự chủ, linh hoạt trong điều hành, đồng thời tạo khuôn khổ thể chế rõ ràng để các đô thị vệ tinh, các khu công nghiệp - logistics - dịch vụ cảng biển phát huy hết tiềm năng.
Đến thời điểm này, quan trọng hơn hết, Nhà nước, chính quyền phục vụ sẽ không còn là khẩu hiệu mà trở thành hành động cụ thể, thực chất, đến tận người dân, doanh nghiệp. Cũng cần nhận thức rõ rằng, công cuộc sắp xếp tinh gọn bộ máy, vận hành mô hình chính quyền địa phương hai cấp lần này không phải là đích đến, mà là sự khởi đầu. Muốn có được hiệu quả thật sự, tạo đột phá cả về chất và lượng trong thực tiễn, hơn lúc nào hết, tinh thần đại đoàn kết toàn dân tộc càng phải được tôn bồi, phát huy. Mỗi người ở mỗi vị trí công tác, mang trong mình niềm tin mới, nỗ lực tận tụy vì những mục tiêu chung.
Đất nước đang thực hiện cải cách mạnh mẽ tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị, sắp xếp lại đơn vị hành chính các cấp và triển khai vận hành mô hình chính quyền địa phương hai cấp. Với những phân định rõ ràng về thẩm quyền, trao quyền chủ động nhiều hơn để chính quyền địa phương năng động, sáng tạo, phát triển phù hợp thực tiễn, hướng tới hiện thực hóa mục tiêu kép: vừa tinh gọn bộ máy, vừa nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý, phục vụ nhân dân.
Mô hình quản lý này không chỉ cắt bỏ cấp trung gian không cần thiết, mà điều quan trọng hơn là tổ chức lại không gian cho phát triển bền vững, để chính quyền gần dân, sát dân, vì dân, phục vụ nhân dân được tốt hơn. Tuy nhiên, việc tinh gọn tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị; sắp xếp lại đơn vị hành chính sẽ tác động, ảnh hưởng đến một bộ phận cán bộ, đảng viên, công chức... điều đó đòi hỏi sự công minh, đồng thuận, quyết tâm chính trị cao và trong đó có cả sự hy sinh lợi ích cá nhân.
Thực tế cho thấy, bên cạnh việc sắp xếp lại địa giới và bộ máy tổ chức, cuộc cải cách này đã minh định vai trò của các bên trong mối quan hệ giữa Nhà nước và nhân dân, giữa trung ương và địa phương, giữa Nhà nước và thị trường. Đây không chỉ là sự thay đổi về mặt tổ chức hành chính, mà là một cuộc cách mạng thể chế toàn diện, thể hiện tư duy đổi mới sâu sắc, quyết tâm chính trị mạnh mẽ và tầm nhìn chiến lược của Đảng và Nhà nước.
Việc sắp xếp đã tạo ra không gian kinh tế rộng lớn hơn, kết nối giữa các vùng kinh tế, phát huy thế mạnh của từng địa phương để chuẩn bị cho một thời kỳ phát triển mới. Điều này đặt ra yêu cầu cấp thiết về việc đơn vị hành chính cấp xã, phường nay phải có tư duy khác với cấp xã, phường trước đây, để trở thành “cấp chính quyền quan trọng nhất” vì đây là nơi gần dân nhất, trực tiếp triển khai chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước.
Cụ thể, nếu trước kia cấp chính quyền cơ sở nặng về quản lý hành chính, thì giờ đây phải chuyển sang vai trò kiến tạo, phục vụ nhân dân. Theo đó, cấp cơ sở sẽ chuyển từ trạng thái “kiểm soát” sang “phục vụ” - đó là tinh thần cốt lõi của mô hình mới. Đây chính là sự chuyển đổi từ “quản lý hành chính” sang “quản trị kiến tạo và phục vụ” - một khái niệm mới trong quản lý nhà nước hiện đại, trong đó Nhà nước không phải người kiểm soát, mà là người đồng hành và thúc đẩy sự phát triển của cộng đồng. Chính quyền không còn thụ động ngồi chờ dân đến “gõ cửa” đăng ký hay xin xỏ, mà phải chủ động tiếp nhận, lắng nghe, giải quyết tận gốc khó khăn của người dân và doanh nghiệp.
Tất nhiên, sự thành công của mô hình quản lý mới đòi hỏi tinh thần đổi mới, sự đồng thuận xã hội và trên hết là hành động quyết liệt, nhất quán của cả hệ thống chính trị. Và chỉ khi bộ máy tinh gọn, hiệu năng, hiệu quả, gần dân, sát dân, thì mới nâng cao chất lượng phục vụ nhân dân, kiến tạo không gian rộng mở để đất nước phát triển nhanh-mạnh-bền vững hơn.
