Để vẻ đẹp và những điều kỳ thú về thiên nhiên gây ấn tượng với thế hệ trẻ, Trung tâm Bảo tồn đa dạng sinh học Nước Việt Xanh (GreenViet) đã biên soạn một cuốn sách sinh động mang tên “Thế giới sinh vật rừng Sơn Trà”.
Sách song ngữ dễ tiếp cận
Năm 2020, với mong muốn mang đến cho học sinh và cộng đồng một góc nhìn mới về thiên nhiên, GreenViet bắt đầu biên soạn cuốn “Thế giới sinh vật rừng Sơn Trà”. GreenViet không viết sách theo lối hàn lâm khô khan, thay vào đó để chính các loài “cất tiếng kể” câu chuyện của mình: Từ hình dáng, tập tính đến những thử thách mà chúng phải đối diện. Cách viết tự sự này giúp học sinh hiểu và yêu thế giới tự nhiên nói chung và Sơn Trà nói riêng, xem các loài như những người bạn gần gũi. Các loài động vật cũng có bố mẹ, có tình yêu thương, có mong cầu được sống. Qua đó khơi gợi sự thấu cảm của con người góp phần bảo vệ chúng.
Đến nay, GreenViet đã in 3.000 cuốn sách và được đón nhận nồng nhiệt. Năm 2025, GreenViet tái bản sách với phiên bản song ngữ Việt - Anh, mở rộng thêm các loài mới và thiết kế sinh động hơn. Dự kiến 5.000 cuốn sẽ được trao tặng cho 150 thư viện trường học trên địa bàn thành phố và trực tiếp gửi tặng học sinh trong các chương trình giáo dục thiên nhiên của GreenViet. “Đây sẽ là nguồn học liệu để học sinh, giáo viên đưa những thí dụ cụ thể vào các tiết học về khoa học tự nhiên và địa lý địa phương trong chương trình giáo dục đổi mới. Với chúng tôi, sách là cánh cửa để tri thức khoa học gõ vào trái tim trẻ em, mở ra tình yêu thiên nhiên từ những điều mộc mạc và dễ thương nhất”, đại diện GreenViet cho biết.
Cuốn sách được xây dựng theo hình thức song ngữ gồm 68 trang. Trong đó, tập trung giới thiệu 37 loài động thực vật đặc trưng và quý hiếm của rừng Sơn Trà. Mỗi trang sách là một câu chuyện về đời sống, vẻ đẹp chân thực và đặc điểm của các loài vật trong tự nhiên.
Trong vai trò trưởng nhóm biên soạn, Thạc sĩ Nguyễn Thị Tịnh, Quản lý Trung tâm Giáo dục thiên nhiên GreenViet chia sẻ: “Xuất phát từ kinh nghiệm nhiều năm nghiên cứu loài voọc chà vá chân nâu và làm giáo dục thiên nhiên, tôi cùng đồng nghiệp lựa chọn lối viết kể chuyện giản dị nhưng vẫn khoa học để các em nhỏ tiếp nhận kiến thức một cách tự nhiên và dễ nhớ. Song song với đó là sự tư vấn quý báu từ các nhà khoa học chuyên sâu giúp nội dung vừa giàu cảm xúc vừa bảo đảm tính khoa học”.
Sự chung tay của cộng đồng
TP Đà Nẵng may mắn có một cộng đồng nhiếp ảnh gia đông đảo, thường xuyên ghi lại những khoảnh khắc đẹp của thiên nhiên Sơn Trà và sẵn sàng chia sẻ với GreenViet bằng tinh thần giản dị: “Ảnh cho giáo dục mà, vô tư!”. Các nhiếp ảnh gia đã kiên nhẫn ghi lại những khoảnh khắc sống động của thiên nhiên. Nhờ vậy, cuốn sách đã có được những hình ảnh chọn lọc từ hơn 20 tác giả, vừa chân thực vừa giàu cảm xúc. Bên cạnh đó, các tình nguyện viên dịch thuật và thiết kế cũng góp phần quan trọng để cuốn sách có diện mạo sinh động, gần gũi, dễ tiếp nhận.
Ngay từ những trang đầu, GreenViet giúp người đọc cảm nhận một Sơn Trà tươi đẹp, có núi, có biển, có muôn loài cùng chung sống. Đôi khi, vẻ đẹp chỉ bằng hình ảnh, không cần lời. Ở phần đa dạng loài, ảnh được sắp xếp như những mảnh ghép, nhấn mạnh vai trò quan trọng của từng loài.
Hiện nay, cuốn sách đã được dùng trong nhiều hoạt động tại Trung tâm Giáo dục thiên nhiên GreenViet. Tham khảo từ các trường cho biết, nhiều em học sinh đặc biệt thích mục “Em có biết?” và thường tự đọc rồi đặt câu hỏi đố nhau, biến việc học thành một trò chơi vui vẻ. Ngoài ra, sách còn là cẩm nang để các em mang theo trong những chuyến đi Sơn Trà, giúp dễ dàng nhận diện loài vật ngoài đời thực.
“GreenViet kết hợp sách với nhiều phương tiện khác như kính lúp, ống nhòm, tiêu bản để học sinh trải nghiệm thiên nhiên bằng nhiều giác quan. Trong tương lai, chúng tôi mong muốn tiếp tục sáng tạo thêm nhiều hình thức kể chuyện từ sách, triển lãm, đến chương trình trải nghiệm thiên nhiên. Việc ứng dụng công nghệ không chỉ hiện diện trong trang sách mà sẽ trở thành người bạn đồng hành thân thiết trong đời sống học sinh và cộng đồng”, đại diện GreenViet cho biết.
Có thể nói, cuốn sách là kết quả của sự kỳ công, của những mảnh ghép từ nhà khoa học, người làm giáo dục, nhiếp ảnh gia đến các bạn trẻ tình nguyện. Tất cả cùng chung tay tạo nên một cuốn sách nhỏ nhưng mang trái tim lớn.
