Thông qua 14 đề án, bạn trẻ hiến kế nâng tầm giá trị làng nghề truyền thống cũng như các loại hình thủ công và nghệ thuật dân gian.
Mang “gió mới” về làng
Sinh ra và lớn lên ở Làng mộc Kim Bồng (xã Cẩm Kim, TP Hội An, tỉnh Quảng Nam, nay thuộc phường Hội An, TP Đà Nẵng), từ khi còn theo bà, theo mẹ dạo chơi trong xóm, Võ Hà Duyên (học sinh Trường THPT chuyên Lê Thánh Tông) đã biết nơi mình sinh sống chứa đựng nhiều điều thú vị. Làng vừa duy trì nghề truyền thống vừa mở cửa làm du lịch, du khách các nơi đổ về ngày càng đông. Thế nhưng, doanh thu chưa như mong đợi. Đi sâu vào tìm hiểu, cô bạn trẻ nhận ra, làng giàu tiềm năng phát triển du lịch từ chất liệu sẵn có nhưng truyền thông chưa hiệu quả. Duyên muốn thay đổi điều này.
Cơ hội đến khi cô bé năng động của làng trở thành một trong hơn 50 thành viên tham gia chương trình “Đào tạo lãnh đạo trẻ Hội An” khóa đầu tiên. Duyên cùng hai bạn trẻ khác lên ý tưởng cho đề án “Kim Bồng du ca” với mong muốn cung cấp thêm giải pháp để địa phương phát triển du lịch bền vững, tạo sinh kế tại chỗ, tăng cường vai trò của cộng đồng. Nhìn rõ điểm mạnh, điểm yếu, cơ hội và thách thức của làng nghề, nhóm của Duyên đưa ra hướng giải quyết cụ thể bằng cách xây dựng sản phẩm du lịch trải nghiệm đặc trưng.
Nhóm tập trung khai thác thế mạnh của truyền thông sáng tạo, điều mà làng nghề truyền thống còn thiếu như sản xuất podcast (audio guide), phát triển truyền thông đa nền tảng, tận dụng thế mạnh từ không gian mạng để lan tỏa câu chuyện, tiếp cận khách hàng, số hóa di sản văn hóa... “Chương trình cung cấp cho tụi em rất nhiều kiến thức quan trọng để triển khai một đề án cụ thể. Trước kia, em có ý tưởng nhưng khó triển khai. Còn bây giờ đã hình dung được các bước, phần còn lại là sáng tạo và tìm ra nhiều giải pháp thiết thực hơn”, Duyên cho hay.
Tạo sức bật cho lớp trẻ
“Đào tạo lãnh đạo trẻ Hội An” là hoạt động trọng điểm thuộc dự án “Thúc đẩy đổi mới sáng tạo cho thanh niên và cộng đồng” do UN-Habitat và Fondation Botnar tài trợ, Wemaster và HoiAnlife triển khai. Theo bà Trương Thị Ngọc Cẩm, Phó Giám đốc Phụ trách Trung tâm Bảo tồn di sản văn hóa thế giới Hội An, mặc dù chương trình diễn ra trong điều kiện khó khăn và hạn chế về nguồn lực nhưng các bên đã cùng nhau xây dựng nên mô hình hợp tác hiệu quả.
Sau 5 tuần học tập, trao đổi, lắng nghe và thực hiện đề án, 14 nhóm bạn trẻ đã khiến Ban giám khảo bất ngờ khi đưa ra nhiều ý tưởng sáng tạo độc đáo dựa trên nền di sản hiện có. Các đề tài bám sát mục tiêu xây dựng giải pháp đổi mới sáng tạo cho các lĩnh vực di sản, làng nghề, nghệ thuật dân gian và khởi nghiệp thanh niên. Chuỗi đề án trải rộng nhiều lĩnh vực như Bài chòi, Múa thiên cẩu, Mặt nạ giấy bồi, Quà lưu niệm đặc trưng Hội An, Làng gốm Thanh Hà, Làng mộc Kim Bồng, nghề Đông y và những ý tưởng trò chơi sáng tạo hay phát triển quà lưu niệm đậm chất địa phương. “Các bạn đã thổi niềm tin và hy vọng đánh thức những giá trị xưa cũ của Hội An bằng con mắt mới mẻ và trái tim đầy trách nhiệm”, anh Kiều Việt Cường, thành viên Ban giám khảo chương trình cho hay.
Nếu “Kim Bồng du ca” được đánh giá cao nhất khi xây dựng rõ mô hình du lịch cộng đồng và truyền thông sáng tạo thì đề án Giải nhì là “Chạm lá chạm lành” tích hợp hội thảo chia sẻ kiến thức, tư vấn sức khỏe và hoạt động du lịch trải nghiệm về thảo dược tạo dấu ấn riêng. Giải ba đã thuộc về “Neo Chòi”, đề xuất giải pháp thư viện số lưu trữ lời bài chòi và hướng nghiên cứu diễn dịch lời bài chòi truyền thống sang ngôn ngữ hiện đại đi kèm thêm kênh quảng bá cho sản phẩm.
Trước khi thực hiện và bảo vệ đề án đổi mới sáng tạo, hơn 50 bạn trẻ đã được tham gia khóa đào tạo theo phương pháp dạy học đồng đẳng, trao quyền và làm việc nhóm trong 12 buổi. Khóa đào tạo xoay quanh việc trang bị tư duy công dân toàn cầu gắn với tri thức bản địa thông qua Cẩm nang thành phố sáng tạo Hội An. Ngoài ra, bạn trẻ còn được trang bị kỹ năng quản lý dự án và truyền thông cộng đồng để biến ý tưởng thành giải pháp.
