Với sự năng động của các doanh nghiệp, ngành cơ khí-điện hoàn toàn có thể thực hiện được mục tiêu bứt phá, trở thành trụ cột vững chắc cho nền công nghiệp trong kỷ nguyên mới.
Trong bối cảnh chuyển đổi số và hội nhập quốc tế sâu rộng, cộng đồng doanh nghiệp cơ khí-điện thành phố đã và đang chủ động đổi mới công nghệ, nâng cao năng lực sản xuất, mở rộng thị trường xuất khẩu. Để hỗ trợ doanh nghiệp hướng đến phát triển bền vững, theo ông Đỗ Phước Tống, Chủ tịch Hội Doanh nghiệp cơ khí-điện Thành phố Hồ Chí Minh (HAMEE), thông điệp của HAMEE là kết nối hợp tác để cùng phát triển. Các doanh nghiệp trong HAMEE luôn tạo điều kiện để kết nối với nhau, qua đó có nhiều cơ hội cùng hợp tác phát triển, kể cả các doanh nghiệp ngoài hội.
Hiện nay, xu hướng chuyển đổi số, chuyển đổi xanh đang trở thành chủ đạo, các doanh nghiệp muốn xâm nhập thị trường, xuất khẩu vào được các thị trường khó tính như châu Âu thì buộc phải chuyển đổi. Chuyển đổi số là để nâng cao năng lực quản trị. Chuyển đổi xanh là nhằm đáp ứng các tiêu chí của đối tác và mục tiêu Net Zero đến năm 2050 của Việt Nam.
Do đó, các doanh nghiệp ngành cơ khí-điện đang áp dụng những giải pháp quản lý năng lượng tiêu thụ, quản lý các thiết bị làm sao tối ưu hóa quy trình sản xuất theo hướng xanh hơn, sạch hơn. “HAMEE luôn kiên định với mục tiêu kết nối-hợp tác-phát triển, hỗ trợ doanh nghiệp nâng cao năng lực, đổi mới công nghệ và làm chủ chuỗi cung ứng. HAMEE đang xây dựng mô hình sản phẩm “Make by Việt Nam” bằng trí tuệ doanh nghiệp Việt để tạo ra các sản phẩm mang tinh thần Việt Nam”, ông Tống cho biết.
Cơ khí, máy móc và thiết bị là một trong những ngành công nghiệp trọng yếu của nền kinh tế, đóng vai trò quan trọng trong việc cung cấp thiết bị cho nhiều ngành sản xuất, như: Xây dựng, ô-tô, điện tử, năng lượng, hàng không và nhiều lĩnh vực khác. Đây là ngành công nghiệp then chốt, là cơ sở, nền tảng cho sự phát triển công nghiệp của bất cứ quốc gia nào, nhất là với các quốc gia đang trong quá trình đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa như Việt Nam.
Theo thống kê, hiện cả nước có khoảng 3.100 doanh nghiệp ngành cơ khí chế tạo với 53.000 cơ sở sản xuất, chiếm gần 30% số doanh nghiệp công nghiệp chế biến, chế tạo tại Việt Nam. Ngành công nghiệp này đã từng bước làm chủ và nâng cao tỷ lệ nội địa hóa, không chỉ đáp ứng nhu cầu trong nước mà còn xuất khẩu tham gia vào chuỗi sản xuất, cung ứng cho một số doanh nghiệp lớn như Toyota, Hyundai, Samsung…, qua đó, tạo động lực thúc đẩy các ngành công nghiệp và kinh tế khác phát triển.
Số liệu thống kê từ Bộ Công thương cho thấy, kim ngạch xuất khẩu tám tháng năm 2025 của nhóm ngành máy móc, thiết bị, dụng cụ và phụ tùng khác đạt 37,4 tỷ USD, tăng 13,8% so với cùng kỳ năm 2024. Tuy nhiên, các chuyên gia cho rằng, ngành cơ khí mới chỉ đáp ứng chưa đến 30% giá trị nhu cầu thiết bị trong các ngành năng lượng như lĩnh vực nhiệt điện, thủy điện, năng lượng tái tạo… Sản phẩm của nhiều doanh nghiệp còn thiếu độ chính xác, giá thành cao, thiếu sức cạnh tranh.
Nguyên nhân là do hiệu quả kêu gọi đầu tư của toàn ngành còn thấp, chưa thể hiện rõ vai trò nền tảng cho phát triển công nghiệp. Thành phố Hồ Chí Minh đang nổi lên như một trung tâm chiến lược cho sự phát triển ngành cơ khí-điện của Việt Nam, thu hút sự chú ý của các nhà đầu tư nước ngoài nhờ vào sự chuyển dịch từ gia công sang thiết kế và đổi mới công nghệ. Tuy nhiên, để thu hút dòng vốn FDI “chảy vào” ngành công nghiệp này, thành phố nói riêng và Việt Nam nói chung cần tập trung các giải pháp cốt lõi nhằm sở hữu công nghệ hiện đại và năng lực sản xuất tại chỗ. Cần tăng cường hợp tác chặt chẽ giữa khu vực tư nhân trong nước và đối tác nước ngoài.
Mới đây, Trung tâm Xúc tiến Thương mại và Đầu tư Thành phố Hồ Chí Minh (ITPC) phối hợp HAMEE tổ chức Tuần lễ kết nối giao thương và giới thiệu sản phẩm ngành cơ khí-điện và công nghệ số năm 2025. Các doanh nghiệp được lựa chọn trưng bày các sản phẩm công nghệ mới, tiêu biểu và mang tính ứng dụng cao, nhằm đáp ứng tiêu chuẩn quốc tế trong công nghiệp và tự động hóa.
Bà Hồ Thị Quyên, Phó Giám đốc ITPC nhấn mạnh: Với vai trò là đầu tàu kinh tế, thành phố luôn tích cực, chủ động tham gia vào quá trình hội nhập kinh tế quốc tế, đẩy mạnh chuyển đổi số, phát triển kinh tế xanh, kinh tế tuần hoàn; đồng thời, tập trung thực hiện đồng bộ nhiều giải pháp để hỗ trợ tháo gỡ khó khăn, vướng mắc cho doanh nghiệp, nhà đầu tư giúp phục hồi và phát triển sản xuất, kinh doanh trong tình hình kinh tế thế giới biến động như hiện nay.
Bên cạnh đó, thành phố đã ban hành nhiều cơ chế, chính sách hỗ trợ doanh nghiệp, trong đó có doanh nghiệp cơ khí chuyển đổi mô hình sản xuất, tăng cường ứng dụng công nghệ số gắn với định hướng sản xuất xanh, xuất khẩu xanh, góp phần nâng cao năng lực cạnh tranh và vị thế của hàng hóa xuất khẩu Việt Nam trên trường quốc tế.
