Thời gian qua, mô hình đào tạo nghề của địa phương đã đặt nền móng quan trọng để hình thành lực lượng lao động kỹ thuật có tay nghề cao trong lĩnh vực nông nghiệp, góp phần phát triển kinh tế-xã hội.
Những năm gần đây, các xã vùng biên giới tỉnh Quảng Ngãi đang từng bước chuyển mình, không chỉ trong xây dựng cơ sở hạ tầng mà còn cả trong phát triển nguồn nhân lực, nhất là công tác đào tạo nghề, giải quyết việc làm cho lao động nông thôn...
Đào tạo nghề được triển khai bài bản, hiệu quả
Xã Ia Tơi và Ia Đal nằm ở biên giới tỉnh Quảng Ngãi, tiếp giáp nước bạn Campuchia, phần lớn cư dân là người dân tộc thiểu số sinh sống bằng nghề nông, sản xuất manh mún, thu nhập không ổn định. Tại địa bàn hai xã này, các doanh nghiệp sản xuất, nhất là các nông trường cao su, công tác đào tạo nghề và chính sách giữ chân người lao động được triển khai bài bản, hiệu quả.
Ông Phạm Bá Thiệp, Trưởng phòng Tổ chức-Hành chính Công ty TNHH Một thành viên Cao su Chư Mom Ray, xã Ia Tơi cho biết: “Năm 2025, toàn công ty tuyển dụng 189 lao động mới. Đối với công nhân mới, việc đào tạo diễn ra liên tục trong 21 ngày với đầy đủ lý thuyết, thực hành và sát hạch theo quy trình kỹ thuật của tập đoàn”. Người lao động sau khi trúng tuyển còn được công ty hỗ trợ về đời sống: Tiền trợ cấp ban đầu, hỗ trợ nhu yếu phẩm, hỗ trợ làm nhà khi vào gắn bó lâu dài. Mỗi công nhân mới được nhận 3,5 triệu đồng (gồm 2 triệu đồng từ quỹ phúc lợi, 1,5 triệu đồng từ công đoàn), chưa kể tới các khoản ứng vốn xây dựng nhà ổn định.
Điều đáng chú ý là quy trình tuyển dụng đã thay đổi theo chiều hướng có lợi hơn với độ ổn định dài hạn. “Hiện nay, công ty không cần phải tổ chức tuyển dụng rộng rãi như trước, mà chủ yếu tuyển qua sự giới thiệu của các công nhân đang làm việc. Họ đưa người thân vào, vừa yên tâm, vừa gắn bó lâu dài. Điều này phản ánh sự hấp dẫn trong chính sách đãi ngộ, thu nhập và môi trường làm việc của công ty”, ông Thiệp chia sẻ.
Anh Lê Minh Cường (quê Nghệ An), công nhân Đội sản xuất số 123, xã Ia Tơi, vào làm việc từ năm 2015, nay đã có ngôi nhà khang trang, thu nhập gần 170 triệu đồng/năm, vừa đoạt giải thưởng “Bàn tay vàng” trong kỳ thi tay nghề cấp ngành năm 2025 tại Đồng Nai. Câu chuyện về anh Cường không phải là hiếm ở đây. Nhiều cặp vợ chồng đi từ hai bàn tay trắng, gắn bó với công ty, nay đã có tổ ấm hạnh phúc, cơ ngơi khang trang, con cái được học hành đàng hoàng.
Hiện nay, thu nhập bình quân của công nhân đạt khoảng 13 đến 14 triệu đồng mỗi tháng, bao gồm lương và phụ cấp. Những công nhân có tay nghề cao thường có mức thu nhập cao hơn. Nhờ chương trình này, nhiều lao động trẻ địa phương đã có công việc ổn định và đời sống ngày càng khấm khá.
Phối hợp giữa chính quyền và doanh nghiệp
Nhằm chủ động nguồn nhân lực trong phát triển nông thôn, Ủy ban nhân dân xã Ia Đal đã chủ động xây dựng kế hoạch đào tạo nghề, hướng đến dạy nghề gắn với tạo việc làm, chuyển dịch cơ cấu lao động phục vụ phát triển kinh tế-xã hội, xây dựng xã nông thôn mới. Theo đó, xã Ia Đal lên kế hoạch mở lớp đào tạo nghề chăn nuôi-thú y cho 65 lao động nông thôn. Trong số này, có 55 lao động thuộc hộ nghèo, cận nghèo, hộ mới thoát nghèo và 10 lao động là người dân tộc thiểu số. Các lớp học sẽ tổ chức ngay tại xã, thôn để thuận tiện cho người dân, giảng dạy lý thuyết kết hợp thực hành nhằm bảo đảm người học nắm chắc quy trình kỹ thuật sau khi ra nghề.
Phó Chủ tịch Ủy ban nhân dân xã Ia Đal Hồ Thị Đào cho biết: “Chúng tôi chú trọng hướng đào tạo theo hướng thực tiễn, phù hợp điều kiện sản xuất nông nghiệp tại địa phương, gắn đào tạo với giải quyết việc làm và giúp người dân nâng cao thu nhập. Không chỉ tổ chức các lớp học mà sau đào tạo, địa phương còn hỗ trợ liên kết tiêu thụ sản phẩm và tiếp cận nguồn vốn ưu đãi cho người học. Trước khi triển khai lớp, xã sẽ điều tra, khảo sát từng hộ, chọn lựa nghề phù hợp, nhất là với đặc thù đồng bào dân tộc thiểu số vùng biên giới”.
Chị Y Bép, dân tộc Gia Rai trú tại thôn 7, xã Ia Đal chia sẻ: “Trước đây, gia đình tôi nuôi bò nhưng không nắm vững kỹ thuật nên hay bị bệnh, gia súc chết nhiều. Nay tôi được xã vận động đi học nghề thú y để nắm kỹ thuật chăm sóc, phòng bệnh cho bò, thấy yên tâm hơn. Sau này tôi còn có thể nhận chữa bệnh cho bò của các hộ khác”.
Điểm sáng ở đây là toàn bộ chi phí đào tạo được hỗ trợ từ nguồn ngân sách nhà nước thông qua các chương trình mục tiêu quốc gia, trong đó người học không phải chi trả học phí, còn được hỗ trợ thêm kinh phí học tập bằng hiện vật hoặc tiền mặt. Sau đào tạo, công chức văn hóa-xã hội xã tiếp tục phối hợp các tổ chức đoàn thể nhận ủy thác từ Ngân hàng Chính sách xã hội hỗ trợ người dân tiếp cận nguồn vốn vay giải quyết việc làm.
Không dừng lại ở đó, các xã Ia Đal, Ia Tơi còn hỗ trợ doanh nghiệp tạo dựng môi trường lao động ổn định, có khả năng bám trụ lâu dài, giúp người lao động thật sự làm chủ cuộc sống.
Bám sát các mục tiêu của Đảng, Nhà nước về phát triển kinh tế-xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số, giảm nghèo bền vững và hiện đại hóa nông nghiệp, tại các xã biên giới phía tây tỉnh Quảng Ngãi đang từng bước thực hiện hiệu quả. Mô hình đào tạo nghề nông nghiệp và lao động kỹ thuật tại các xã này không chỉ mang tính chiến lược mà còn thể hiện tầm nhìn, quyết tâm và sự chủ động trong thực hiện các chủ trương lớn. Với sự đồng hành từ doanh nghiệp, chính quyền, tổ chức xã hội và người dân, bức tranh lao động-việc làm nơi đây đang khởi sắc, góp phần quan trọng vào công cuộc xây dựng nông thôn mới tại dải đất biên cương Quảng Ngãi.
