Học sinh trung học thi lắp ráp robot. Ảnh: HNUE
Học sinh trung học thi lắp ráp robot. Ảnh: HNUE

Sôi nổi các hoạt động STEM học đường

Năm học mới vừa bắt đầu, nhiều cuộc thi khoa học, kỹ thuật lứa tuổi học sinh đã diễn ra, thu hút đông đảo sự tham gia của nhiều trường trên cả nước, đồng thời nhận được sự ủng hộ, đánh giá cao từ các chuyên gia lĩnh vực khoa học, công nghệ, kỹ thuật và toán học (STEM) trong và ngoài nước.

Trường đại học Sư phạm Hà Nội (HNUE) đang tích cực triển khai cuộc thi HNUE Olympic STEM 2025 dành cho học sinh tiểu học, THCS, THPT trên toàn quốc, dự kiến diễn ra trong tháng 10 tới. Cuộc thi Olympic STEM HNUE là một hoạt động học thuật thường niên do Trường đại học Sư phạm Hà Nội tổ chức, nhằm phát triển tư duy khoa học, kỹ năng công nghệ, năng lực giải quyết vấn đề và sáng tạo cho học sinh phổ thông.

Theo ban tổ chức, cuộc thi góp phần thúc đẩy giáo dục STEM thông qua tổ chức cho học sinh tham gia giải quyết các vấn đề gắn với thực tiễn, khơi dậy tinh thần sáng tạo, ý thức bảo vệ môi trường và trách nhiệm công dân toàn cầu ở thế hệ trẻ. Hiện, HNUE Olympic STEM 2025 đã thu hút hàng chục đội thi từ hơn 40 trường tại nhiều tỉnh, thành phố như Hà Nội, Cần Thơ, Cao Bằng, Bắc Ninh, Đắk Lắk, Hải Phòng, Lâm Đồng, Lạng Sơn, Quảng Ninh… đăng ký vòng sơ loại. Các đội thi sau đó sẽ hoàn thiện sản phẩm STEM theo đề xuất đã đăng ký, bảo đảm bám sát chủ đề cuộc thi là nhằm hướng đến giải quyết một vấn đề thực tiễn cuộc sống.

Từ giữa tháng 9, Đại học Bách khoa Hà Nội cũng vừa tổ chức thành công giải Vô địch Trí tuệ nhân tạo Việt Nam 2025 - Vietnam AI Championship (VAIC) 2025. Thí sinh của các trường THPT, THCS tại chín tỉnh, thành phố đã hào hứng tham dự cuộc thi do cộng đồng các nhà khoa học, chuyên gia AI người Việt trên thế giới khởi xướng và tổ chức.

Đặc điểm của những hoạt động STEM học đường và các cuộc thi khoa học, kỹ thuật hiện nay cho thấy đã sử dụng chất liệu đầu vào từ lý thuyết học thuật trên thế giới, sau đó xoay quanh giải quyết vấn đề có tính thực tiễn. Nhiều hoạt động được tổ chức theo tiêu chuẩn quốc tế, có sự tham gia của các chuyên gia trong và ngoài nước, nhằm bảo đảm chất lượng và tạo điều kiện cho các em học sinh phổ thông trưởng thành hơn, qua đó không chỉ rèn luyện kỹ năng giải quyết vấn đề cho lứa tuổi học sinh, mà còn hướng đến khơi dậy tinh thần học hỏi, nâng cao chất lượng đào tạo nhân lực và nhân lực chất lượng cao cho đất nước.

Những hoạt động này đã được TS Anton Ellermeijer thuộc Trung tâm nghiên cứu ứng dụng máy tính trong giáo dục (CMA) Hà Lan đánh giá cao. Theo ông Ellermeijer, việc tạo ra môi trường học tập mở cung cấp những công cụ và kỹ năng toàn diện cho học sinh. “Những kỹ năng STEM này có thể được sử dụng để giải quyết nhiều vấn đề khác nhau”, ông nhấn mạnh. Chia sẻ một số kinh nghiệm về giáo dục STEM ở Hà Lan, TS Anton Ellermeijer lưu ý các trường đào tạo ở Việt Nam hiện nay có thể tham khảo mô hình từ những hệ sinh thái giáo dục STEM quốc tế lớn và áp dụng trong tình hình thúc đẩy giáo dục STEM ở Việt Nam.

Những hoạt động STEM, các cuộc thi khoa học, kỹ thuật hiện nay cũng nhằm phát hiện và bồi dưỡng nguồn nhân lực chất lượng cao từ bậc phổ thông, tạo điều kiện để các em phát triển năng lực và khát vọng. Nhận định về việc phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao, đặc biệt trong lĩnh vực trí tuệ nhân tạo (AI) tại Việt Nam, Giám đốc Đại học Bách khoa Hà Nội, PGS, TS Huỳnh Quyết Thắng cho rằng, năng lực của học sinh, sinh viên Việt Nam nhìn chung đều rất thông minh và có trí tuệ. Song, thách thức là làm thế nào để không lãng phí và phát huy tốt nhất nguồn nhân lực này.

Ông Huỳnh Quyết Thắng chia sẻ: “Chúng tôi nhận diện ba nhóm sinh viên trong đào tạo: Nhóm định hướng nghiên cứu, nhóm khởi nghiệp và nhóm tham gia đóng góp vào thị trường lao động ngay sau tốt nghiệp. Mục tiêu là tạo điều kiện để mỗi cá nhân phát huy được năng lực tốt nhất của bản thân, trở thành người có ích cho xã hội”. Đây cũng là một trong những cách thức để Trường đại học Bách khoa Hà Nội triển khai thực hiện tốt theo Nghị quyết 71 về đột phá phát triển giáo dục và đào tạo.

Tuy nhiên, Giám đốc Trường đại học Bách khoa Hà Nội nhấn mạnh, cần tăng cường hoạt động quảng bá, mở rộng đến các trường phổ thông ở nhiều địa phương hơn nữa, qua đó tạo thêm điều kiện để phát hiện và bồi dưỡng học sinh, đồng thời giúp các em hiểu rõ hơn về triết lý và mục tiêu học tập.

Xem thêm