Hai con sông Cái Lớn, Cái Bé, nối với nhau qua hệ thống kênh rạch lớn nhỏ, như đôi tay người mẹ ôm ấp xóm làng, mang phù sa bồi đắp vùng đất màu mỡ. Ven sông Cái Lớn, đoạn qua thành phố Cần Thơ, những vạt rau nhút xanh mướt trải dài như tấm thảm, vừa là món dân dã trong bữa cơm quê, vừa giúp nhiều hộ dân đổi đời. Dòng chảy của Cái Lớn, Cái Bé đổ về biển Tây, tạo nên vùng cù lao hạ lưu, đất phèn mặn thích hợp cho cây khóm phát triển. Người dân sáng tạo xen canh cau và dừa, hình thành mô hình ba tầng sinh thái khóm-cau-dừa độc đáo. Tương tự, lục bình vốn mọc đầy sông, gây cản trở giao thông, nay được người dân tận dụng để làm sản phẩm thủ công mỹ nghệ, được thị trường trong và ngoài nước ưa chuộng.
Nhận thấy vùng quê dọc sông ở xã Vĩnh Thuận Đông, thành phố Cần Thơ có nguồn nguyên liệu dồi dào, năm 2018, anh Hà Anh Trường cùng các cộng sự quyết định khởi nghiệp. Ban đầu, họ chỉ sản xuất các sản phẩm thủ công mỹ nghệ đơn giản. Tuy nhiên, để tăng giá trị và hướng tới tiêu dùng xanh, anh Trường mạnh dạn đầu tư hoàn thiện dây chuyền sản xuất theo chuẩn quốc tế. Qua quá trình học hỏi và cải tiến, công ty hiện có hơn 300 mẫu mã, mỗi tháng xuất khẩu trung bình 20.000- 25.000 sản phẩm.
Dòng sông quê mang nhiều phù sa, giúp lục bình xanh tốt, Người dân nơi đây cũng có thâm niên khoảng 20 năm làm nghề đan lục bình. Thách thức đặt ra với anh Trường là làm thế nào để thuyết phục họ thay đổi tư duy sản xuất. Trước đây, người dân bán cho thương lái, nhanh gọn; nhưng xuất khẩu đòi hỏi sản phẩm đúng mẫu, đúng kích thước... Mưa dầm thấm lâu, anh Trường từng bước gắn kết người dân bằng việc tạo sinh kế ổn định. Hiện nay, công ty của anh tạo việc làm thường xuyên cho 15 lao động, đồng thời kết nối thuê gia công với 600-800 người đan tại nhà.
Nghề trồng và bán lục bình cũng tạo nguồn thu phụ cho nhiều hộ dân ở các xã Xà Phiên, Vĩnh Thuận Đông. Thị trường thế giới ngày càng quan tâm sản phẩm bản địa, có câu chuyện và chiều sâu văn hóa. Vì vậy, mỗi sản phẩm không chỉ đẹp mắt mà còn truyền tải giá trị truyền thống, thân thiện môi trường - mục tiêu xuyên suốt hành trình kinh doanh của anh Trường. Anh Trường và người dân nơi đây không chỉ đan giỏ, họ đan cả hồn quê cùng tâm tình trân quý thiên nhiên.
Lục bình trước kia là cây thân thảo lênh đênh, được nhắc trong ca dao: “Nước chảy liu riu, lục bình trôi líu ríu…”, nay trở nên đa dụng. Không chỉ được dùng để đan, lục bình còn được chế biến thành những món ăn dân dã nhưng hấp dẫn: Cọng non ăn sống chấm mắm kho cá, bông nhúng lẩu mắm hoặc xào thịt bò, ngó lục bình làm dưa chua, gỏi, xào thịt hoặc tép… Bà Lưu Thị Giấm, xã Vĩnh Thuận Đông, chia sẻ cách nấu lẩu mắm và lục bình xào thịt ba chỉ: Chọn nguyên liệu tươi, sơ chế sạch, kết hợp gia vị vừa miệng để món ăn vừa dân dã vừa ấm lòng thực khách. Ngày nay, rau lục bình không còn là món ăn của người nghèo mà đã xuất hiện trong thực đơn một số nhà hàng, vẫn giữ nguyên hồn quê, mộc mạc nhưng đầy sức hấp dẫn, đưa hương vị miền sông nước đến bàn ăn hiện đại.
