Lai Châu là tỉnh có đông đồng bào dân tộc thiểu số sinh sống, khí hậu mát mẻ với nhiều sản phẩm nông nghiệp đặc trưng. Tuy nhiên, do giao thông đi lại khó khăn nên nông sản của bà con các dân tộc chưa tiêu thụ được nhiều. Thời gian qua, tỉnh đã đẩy mạnh hoạt động thương mại điện tử để kết nối, rút ngắn khoảng cách, đưa nông sản đến gần hơn với người tiêu dùng.
Giải pháp rút ngắn khoảng cách đang được chính những nông dân thực hiện qua hệ thống các kênh bán hàng trực tuyến. Nhiều người dân đã tự livestream, quảng bá và bán hàng trên mạng xã hội. Sản phẩm nông sản được chính những người nông dân làm ra và tự giới thiệu đã thu hút hàng triệu lượt xem, quan tâm và hàng nghìn đơn đặt hàng.
Chị Vừ Thị Chứ, người H’Mông ở xã Sìn Hồ cho biết: “Quê tôi có nhiều sản phẩm nông sản đặc biệt, nhưng bán cho thương lái hoặc đưa ra chợ thì được rất ít. Tôi cùng một số chị em học hỏi và nhờ những người có kinh nghiệm livestream hướng dẫn. Giờ tôi đã có thể tự tổ chức các buổi bán hàng đặc sản của cao nguyên Sìn Hồ trên mạng. Công việc này giúp tôi có thêm thu nhập và hỗ trợ bà con tiêu thụ nông sản”.
Xã Sìn Hồ nổi tiếng với chè, đương quy, sâm Lai Châu, cây ăn quả ôn đới, khoai sâm… nhưng nhiều năm nay vẫn trong tình trạng “được mùa, mất giá”. Ông Lê Bá Sơn, Chủ tịch Ủy ban nhân dân xã cho biết: Tôi đã cùng bà con phối hợp với Viettel Post, TikTok Việt Nam… trực tiếp livestream bán khoai sâm. Chỉ trong thời gian ngắn, chúng tôi bán được hàng trăm tấn. Theo số liệu từ TikTok, chỉ trong hai tháng đã tiêu thụ hơn 300 tấn khoai sâm. Từ thành công này, xã đã thành lập tổ công nghệ và mở các lớp tập huấn, hỗ trợ người dân cài đặt phần mềm để tự bán hàng.
Với hơn 70% diện tích đất nông nghiệp, tỷ lệ che phủ rừng lớn và diện tích mặt nước hồ thủy điện dồi dào, Lai Châu có thế mạnh để phát triển các vùng chuyên canh chất lượng cao, đặc biệt là dược liệu quý. Đến nay, tỉnh đã có hơn 200 sản phẩm OCOP đạt từ 3 sao trở lên. Nhiều cơ sở duy trì tốt sản lượng, đầu tư mở rộng sản xuất, đa dạng bao bì, chú trọng quảng bá thương hiệu, đưa sản phẩm vươn xa hơn, góp phần ổn định kinh tế địa phương. Đây cũng là “mảnh đất màu mỡ” thu hút các doanh nghiệp bán hàng online và lao động trẻ có kinh nghiệm thương mại điện tử về lập nghiệp.
Chị Tao Thị Khằm, người dân tộc Lự ở xã Hồng Thu đã từng đi làm nhiều nơi nhưng công việc không ổn định. Khi thấy miến dong, khoai sâm, các loại dược liệu của bà con khó tiêu thụ, trong khi trên mạng bán rất chạy, chị đã học cách livestream. Hiện chị làm việc tại Hợp tác xã Cô Ba Hồng với thu nhập ổn định. “Cứ vào mùa thu hái lê, khoai sâm, đương quy..., tôi và các anh chị trong hợp tác xã lại livestream bán hàng. Qua đó, giúp bà con tránh cảnh được mùa mất giá và cùng chia sẻ niềm vui từ lao động”, chị Tao Thị Khằm cho biết.
Tuy nhiên, nông sản của Lai Châu vẫn đối mặt nhiều khó khăn như quy mô sản xuất nhỏ lẻ, hạ tầng logistics chưa đồng bộ, công nghệ chế biến sâu còn hạn chế, năng lực mở rộng thị trường và xuất khẩu còn yếu. Những hạn chế này ảnh hưởng đến khả năng hình thành chuỗi giá trị hàng hóa bền vững và khó tạo sức cạnh tranh cao.
Nhằm tạo cơ hội cho các địa phương chia sẻ kinh nghiệm phát triển kinh tế vùng sau sáp nhập, tỉnh đã triển khai nhiều giải pháp kết nối doanh nghiệp, thúc đẩy liên kết chuỗi và mở rộng thị trường xuất khẩu.
Ông Vương Thế Mẫn, Giám đốc Sở Công thương cho biết: Cần phát triển sản xuất theo chuỗi giá trị, gắn kết chặt chẽ khâu sản xuất-thu hoạch-chế biến-tiêu thụ, bảo đảm tiêu chuẩn chất lượng và truy xuất nguồn gốc. Đồng thời, đẩy mạnh chế biến sâu, ứng dụng khoa học-công nghệ cao để nâng cao giá trị gia tăng, giảm xuất khẩu thô… Cùng với đó, xây dựng, quảng bá thương hiệu nông sản vùng cao Tây Bắc để khẳng định giá trị, bản sắc và uy tín sản phẩm vùng miền.
Để nông sản Lai Châu đến với người tiêu dùng, khách hàng trong cả nước, tăng cường liên kết vùng, mở rộng hợp tác giữa các tỉnh, doanh nghiệp, hợp tác xã và nông hộ là chìa khóa quan trọng. Ngoài ra, cần đẩy mạnh xúc tiến thương mại, kết nối thị trường và chuyển đổi số trong quản lý chuỗi giá trị nông sản. “Chỉ khi làm tốt những điều này, Lai Châu mới thật sự phát huy lợi thế vùng, đưa nông sản vươn xa, phát triển bền vững và hiệu quả”, ông Vương Thế Mẫn nhấn mạnh.
