Đơn từ chức bất ngờ
Ngày 6/10 (giờ địa phương), Thủ tướng Lecornu bất ngờ đệ đơn từ chức trong bối cảnh ông còn chưa kịp thực hiện bài phát biểu chính sách tại Hạ viện dự định được tổ chức hôm 7/10. Như vậy, ông Lecornu - Thủ tướng thứ 7 trong chính quyền Tổng thống Macron, cũng là Thủ tướng thứ 3 trong vòng chưa đầy hai năm - đã phải rời khỏi Điện Matignon (Phủ Thủ tướng) trong bối cảnh nước Pháp đang trải qua tình trạng bất ổn và khủng hoảng chính trị.
Thời gian tại nhiệm của ông Lecornu chỉ vỏn vẹn 27 ngày, đánh dấu nhiệm kỳ ngắn nhất trong lịch sử nền cộng hòa thứ 5 của Pháp. Một số nguồn thạo tin cho rằng, thành phần nội các mà ông Macron công bố tối 5/10 với các “gương mặt cũ” trong chính phủ của người tiền nhiệm François Bayrou là nguyên nhân chính gây ra làn sóng chỉ trích dữ dội từ cả phe đối lập lẫn trong nội bộ chính phủ liên minh.
Ông Lecornu có lẽ cảm nhận rõ sức nóng từ sự chia rẽ và phân cực sâu sắc trong nội bộ chính trường Pháp, trong bối cảnh quốc hội đang “chia năm xẻ bảy” về dự thảo ngân sách thắt chặt chi tiêu tài khóa 2026. Hai người tiền nhiệm gần nhất là ông François Bayrou và ông Michel Barnier đều phải rời cương vị trong sự bế tắc ngân sách tương tự. Chính vì vậy, các phe phái chính trị trong Quốc hội Pháp không tin tưởng vấn đề ngân sách “thắt lưng, buộc bụng” sẽ được giải quyết thỏa đáng với thành phần chính phủ, được công bố hôm 5/10, mà không có nhiều thay đổi so tiền nhiệm như vậy.
Thị trường tài chính mong muốn chính quyền Pháp siết chặt ngân sách, trong khi người dân lại phản đối các biện pháp cắt giảm chi tiêu và cải cách, từ nâng tuổi nghỉ hưu cho tới sửa đổi hệ thống lương hưu, mà giới chuyên gia kinh tế cho là cần thiết để cân đối tài chính công. Vấn đề này càng trở nên cấp bách khi thâm hụt ngân sách của Pháp đã lên tới 5,8% GDP năm 2024, nợ công ở mức 113% GDP, so mức giới hạn Liên minh châu Âu (EU) đặt ra lần lượt là 3% GDP và 60% GDP.
Thị trường chứng khoán chao đảo
Ngay sau thông tin Thủ tướng Lecornu từ chức, thị trường chứng khoán Paris giảm mạnh và chi phí đi vay của Pháp tăng vọt. Chỉ số CAC 40 của các cổ phiếu chủ chốt giảm 1,7%, thậm chí có thời điểm mất hơn 2% giá trị. Trong đó, cổ phiếu các ngân hàng Pháp như BNP Paribas, Société Générale và Crédit Agricole đều giảm hơn 4%. Lợi suất trái phiếu Chính phủ Pháp kỳ hạn 10 năm, phản ánh chi phí đi vay của “đất nước hình lục lăng”, tăng vọt lên 3,61% trước khi hạ nhẹ xuống 3,57%.
Giám đốc nghiên cứu tại nền tảng giao dịch XTB France, ông Antoine Andreani nhận định nếu lợi suất vượt ngưỡng 3,6%, nợ công Pháp có thể trở thành mục tiêu của các đợt đầu cơ quy mô lớn, khiến thị trường gia tăng bất ổn. Chênh lệch lợi suất giữa trái phiếu Pháp và Đức, thước đo quan trọng phản ánh mức độ rủi ro tín dụng của Pháp với Đức, đã lên mức cao nhất, đạt 89 điểm cơ bản so 81 điểm của tháng 9. Chuyên gia Andreani nêu rõ, việc Thủ tướng Lecornu từ chức khiến chính trường rơi vào tình trạng bất định, các nhà đầu tư lo ngại hiệu ứng domino đối với chính sách kinh tế và tài khóa.
Trong khi đó, Phó Kinh tế trưởng Khu vực đồng tiền chung châu Âu (Eurozone) tại Capital Economics, ông Jack Allen-Reynolds nhấn mạnh, việc các phe phái chia rẽ khiến Quốc hội Pháp khó có thể thông qua ngân sách tài khóa 2026. Với mức thâm hụt ngân sách và nợ công ngày càng tăng, phần bù rủi ro (risk premium) đối với trái phiếu Pháp sẽ tiếp tục nới rộng, có nghĩa là khoảng cách giữa lợi suất trái phiếu Pháp và lợi suất trái phiếu Đức cùng kỳ hạn sẽ gia tăng.
Trấn an các nhà đầu tư châu Âu và quốc tế, chính quyền Đức tuyên bố việc Thủ tướng Pháp Lecornu từ chức không ảnh hưởng an ninh, chính trị và kinh tế của châu Âu, trong đó có Đức. Người phát ngôn Chính phủ Đức Stefan Kornelius nhấn mạnh, một nước Pháp ổn định là yếu tố quan trọng đóng góp vào sự ổn định của châu Âu, đồng thời phủ nhận việc Pháp đang trong tình trạng bất ổn.
Phản ứng trước việc Thủ tướng Lecornu từ chức, ứng cử viên Tổng thống Pháp thuộc phe cực hữu Marine Le Pen kêu gọi tổ chức bầu cử Quốc hội trước thời hạn. Bà Le Pen, lãnh đạo đảng Tập hợp quốc gia (RN), nhấn mạnh giải tán Quốc hội là hành động hoàn toàn cần thiết, đồng thời kêu gọi Tổng thống Macron từ chức “sẽ là quyết định khôn ngoan”, dù ông chủ Điện Élysée trước đó đã bác bỏ khả năng này. Ông Macron đang đứng giữa hai ngã rẽ, gồm chỉ định một thủ tướng mới và giải tán Quốc hội mở đường cho một cuộc bầu cử trước thời hạn.
