Tháng 5/2008, Nghị quyết về mở rộng địa giới hành chính Thủ đô Hà Nội được Quốc hội thông qua, là một dấu mốc trong quá trình phát triển Thủ đô. Cũng từ đây, kiến trúc sư Trần Ngọc Chính bắt đầu tham gia chủ trì đồ án quy hoạch lớn đầu tiên của Hà Nội. Những ngày tháng cùng với Chính phủ, Bộ Xây dựng, thành phố Hà Nội triển khai lập các phương án và lựa chọn phương án tối ưu cho việc mở rộng địa giới hành chính của Thủ đô đã trở thành dấu ấn đậm nét trong quá trình công tác của ông. Khi đó ông là Thứ trưởng Xây dựng (từ năm 2005-2009). Từ năm 2009 đến nay, ông là Chủ tịch Hội Quy hoạch phát triển đô thị Việt Nam.
Sau khi Nghị quyết về mở rộng địa giới hành chính Thủ đô được thông qua, ông được giao nhiệm vụ xác lập quy hoạch với những định hướng lớn, quan trọng như hệ thống giao thông với các tuyến từ vành đai 1 đến vành đai 5; các đô thị vệ tinh, sinh thái; hệ thống cây xanh, nêm xanh,… và sau đó những “gam màu” cơ bản của một đô thị đặc biệt đã được hình thành.
Ông Chính đã tham gia lựa chọn tư vấn quốc tế để lập đồ án Quy hoạch chung Thủ đô Hà Nội mở rộng. Sau gần hai năm thực hiện, Quy hoạch chung xây dựng Thủ đô Hà Nội đến năm 2030 và tầm nhìn đến năm 2050 đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt tại Quyết định số 1259/QĐ-TTg ngày 26/7/2011.
Sau này, quá trình xác lập các đồ án quy hoạch đô thị vệ tinh, quy hoạch chuyên ngành như giao thông, cấp thoát nước, cây xanh…; quy hoạch sông Hồng đều có sự tham góp của ông. Trong vai trò là chuyên gia phản biện, ông đã tham gia ý kiến với nhiều đồ án phân khu như phân khu sông Hồng và các phân khu lớn khác.
Những vấn đề “nóng bỏng” của thành phố như cải tạo chung cư cũ, di dời các nhà máy, xí nghiệp, trường đại học ra khỏi khu vực nội đô,… đều có sự tham góp của ông trong vai trò chuyên gia quy hoạch, thành viên của Hội đồng Quy hoạch kiến trúc trước đây và Hội đồng Kiến trúc thành phố hiện nay.
Làm việc tại Ban Chỉ đạo Vùng Thủ đô, “nhân duyên” với quy hoạch Hà Nội của ông lại tiếp nối với yêu cầu đặt ra là kết nối Hà Nội với các tỉnh trong vùng, tạo điều kiện để Hà Nội và các tỉnh phát huy năng lực riêng có, ưu thế nổi trội, hỗ trợ cùng phát triển. Không chỉ có các đồ án quy hoạch, các công trình quan trọng như nhà Quốc hội, trụ sở Bộ Công an, Bộ Ngoại giao; các công trình lớn có ý nghĩa đối với phát triển kinh tế-xã hội của Thủ đô như các cầu Ngọc Hồi, Trần Hưng Đạo,… đều có sự tham gia đóng góp của ông thông qua hoạt động phản biện các phương án thiết kế.
Tham gia đóng góp những ý tưởng quan trọng làm đầu bài cho bước lập quy hoạch chung cho đến giai đoạn lập Điều chỉnh Quy hoạch chung Thủ đô Hà Nội đến năm 2045, tầm nhìn đến 2065, kiến trúc sư Trần Ngọc Chính đã được Bộ trưởng Xây dựng phân công làm Tổ trưởng Tổ công tác giúp tư vấn cho thành phố Hà Nội.
Trong thời gian lập đồ án, ông đã phối hợp chặt chẽ các sở, ngành khảo sát thực địa để nắm bắt thực tế phát triển, mong muốn của các địa phương trong khu vực lập quy hoạch, qua đó tư vấn xây dựng phương án quy hoạch với các ý kiến rất thiết thực, sâu sắc.
Cùng thời điểm lập đồ án Điều chỉnh Quy hoạch chung Thủ đô Hà Nội đến năm 2045, tầm nhìn đến 2065, Ủy ban nhân dân thành phố Hà Nội tiến hành lập Quy hoạch Thủ đô thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050. Trong quá trình này, kiến trúc sư Trần Ngọc Chính đã tham dự nhiều hội thảo, tham vấn đóng góp ý kiến với Viện Nghiên cứu phát triển kinh tế- xã hội Hà Nội (Đại học Kinh tế Quốc dân) - đơn vị được giao nhiệm vụ xác lập đồ án.
Không chỉ đóng góp chuyên môn, ông là chuyên gia được các cơ quan báo chí rất tín nhiệm. Trước sự quan tâm đặc biệt của người dân Hà Nội và cả nước đối với quy hoạch của những khu vực đặc thù hay công trình có giá trị đặc biệt của thành phố, khi dư luận còn “bối rối” với nhiều luồng quan điểm trái chiều, những ý kiến, quan điểm của ông đã giúp người dân, giới truyền thông hiểu rõ, hiểu đúng.
Với những cống hiến và đóng góp cho quy hoạch Thủ đô Hà Nội trong nhiều năm qua, kiến trúc sư Trần Ngọc Chính vinh dự được Ủy ban nhân dân thành phố Hà Nội trao tặng danh hiệu Công dân Thủ đô ưu tú năm 2025.
