Ngăn chặn thuốc giả ở Thành phố Hồ Chí Minh

Quản lý chặt chợ thuốc lớn nhất Thành phố

Chợ thuốc Tô Hiến Thành, tên chính thức là Trung tâm Thương mại Dược phẩm và Trang thiết bị y tế hiện là điểm giao dịch dược phẩm lớn nhất Thành phố Hồ Chí Minh với 159 cơ sở kinh doanh được cấp phép.

Sau gần 20 năm hoạt động, nơi đây đã phân phối thuốc trên toàn quốc, gồm cả thuốc hóa dược, dược liệu, thuốc cổ truyền và sinh phẩm y tế. Để bảo đảm hoạt động đúng quy định pháp luật, ngoài vai trò quản lý của Sở Y tế, Ủy ban nhân dân phường Hòa Hưng cũng thường xuyên tổ chức kiểm tra giấy phép kinh doanh, điều kiện cơ sở vật chất, bảo quản thuốc, cũng như hồ sơ, chứng từ liên quan.

Tuy nhiên, Sở Y tế Thành phố Hồ Chí Minh vẫn ghi nhận hiện tượng thuốc giả, thuốc không rõ nguồn gốc len lỏi trên thị trường. Một số nhà thuốc vì lợi nhuận đã chọn mua hàng từ các nguồn không chính thống, thiếu hóa đơn chứng từ, tạo kẽ hở cho các đối tượng làm giả thuốc, làm giả tem, mã QR nhằm qua mắt người tiêu dùng và cả các nhà thuốc.

Theo thống kê, Thành phố Hồ Chí Minh hiện là đầu mối phân phối dược phẩm cho cả nước với hệ thống lên tới 42 nhà máy sản xuất, 1.531 cơ sở bán buôn, hơn 8.450 cơ sở bán lẻ và gần 650 cơ sở cung ứng thuốc cổ truyền. Đối với hệ thống bệnh viện công, thuốc được mua sắm qua đấu thầu và kiểm nhập chặt chẽ, bảo đảm thuốc có nguồn gốc rõ ràng. Ngược lại, hơn 15.000 cơ sở kinh doanh dược ngoài bệnh viện đang là bài toán khó cho công tác kiểm tra, giám sát.

Theo ông Nguyễn Thanh Hiển, Phó Phòng Kiểm tra-Pháp chế, Sở Y tế Thành phố Hồ Chí Minh, nhiều cơ sở tại chợ thuốc Hòa Hưng vẫn bị phát hiện không có đầy đủ hóa đơn, chứng từ. Không ít trường hợp lợi dụng hình thức giao hàng từ xa, thuê kho ngoài địa điểm đăng ký kinh doanh, gây khó khăn cho công tác kiểm tra.

Tăng cường giám sát

Chỉ tính từ năm 2024 đến nay, Công an Thành phố Hồ Chí Minh đã phát hiện 9 vụ vi phạm trong lĩnh vực y tế. Đáng chú ý là một đường dây lớn “sản xuất, buôn bán thuốc chữa bệnh giả” bị cơ quan chức năng thu giữ hơn 1.100 thùng thuốc thành phẩm và hàng tấn nguyên liệu không rõ nguồn gốc, chủ yếu là thuốc điều trị xương khớp và các bệnh ngoài da.

Sở Y tế cũng đã kiểm tra gần 1.000 cơ sở kinh doanh dược phẩm, xử lý 36 cơ sở vi phạm với số tiền phạt hơn 3,5 tỷ đồng. Qua kiểm nghiệm 774 mẫu thuốc, Trung tâm Kiểm nghiệm Thành phố Hồ Chí Minh phát hiện 20 mẫu không đạt chất lượng, chiếm 2,58%. Tuy nhiên, Phó Giám đốc Sở Y tế Thành phố Hồ Chí Minh Nguyễn Hoài Nam cho rằng: “Số lượng mẫu được kiểm nghiệm còn quá thấp so với lượng thuốc đang lưu hành. Việc nâng cao hiệu quả kiểm nghiệm là rất cấp thiết”.

Để tăng cường quản lý chất lượng thuốc, Thành phố Hồ Chí Minh đã kiến nghị Bộ Y tế sớm hoàn thiện quy hoạch hệ thống kiểm nghiệm cấp quốc gia, số hóa cơ sở dữ liệu tiêu chuẩn kiểm nghiệm. Phó Chủ tịch Ủy ban nhân dân Thành phố Hồ Chí Minh Trần Thị Diệu Thúy nhấn mạnh: “Trong bối cảnh thương mại điện tử phát triển mạnh mẽ, việc kiểm soát hàng giả, thuốc giả cần một hệ thống cơ sở dữ liệu thống nhất, kết nối liên thông giữa các ngành”.

Thành phố đề xuất phối hợp các đơn vị cung cấp dịch vụ tên miền, ngân hàng, viễn thông, chuyển phát... để truy vết và xử lý triệt để các đối tượng kinh doanh thuốc giả qua mạng. Bên cạnh giải pháp công nghệ, Thành phố Hồ Chí Minh cũng nhấn mạnh vai trò quan trọng của việc chuẩn hóa kênh phân phối thuốc, tránh tình trạng thuốc bị trà trộn từ nguồn không rõ ràng. Hệ thống phân phối chính thống cần được tăng cường truy xuất nguồn gốc bằng công nghệ QR, dữ liệu hóa toàn bộ chuỗi cung ứng thuốc từ sản xuất, nhập khẩu đến tay người tiêu dùng. Theo các chuyên gia y tế, những hành vi cố tình buôn bán thuốc giả, thuốc kém chất lượng không chỉ vi phạm pháp luật mà còn gây hậu quả nghiêm trọng đến sức khỏe cộng đồng, cần được xử lý nghiêm