Người bệnh Trần Như Q (38 tuổi) có tiền sử thông liên nhĩ và tăng áp động mạch phổi nặng, từng được bít dù thông liên nhĩ tại Bệnh viện Tim Hà Nội năm 2011 nhưng không theo dõi thường xuyên, chỉ mới dùng thuốc trở lại khoảng một năm gần đây và không có tiền sử tai biến mạch máu não.
Khi nhập viện, bệnh nhân được chẩn đoán mắc hội chứng Eisenmenger, suy thất phải không hồi phục, hở van ba lá nặng, nguy cơ tử vong tính theo ngày. Trước tình trạng nguy kịch, các bác sĩ chỉ định ghép đồng thời cả tim và phổi, dù không đủ thời gian điều trị suy dinh dưỡng và phổi người hiến có nhiễm khuẩn Acinetobacter baumannii cùng kích thước lớn hơn lồng ngực của người nhận.
Ca ghép được thực hiện bằng kỹ thuật cải tiến, huy động nhiều chuyên khoa như nội tim mạch-lồng ngực, gây mê–hồi sức, ngoại, phục hồi chức năng, dinh dưỡng… và kéo dài 7 giờ.
Trong mổ, các bác sĩ sử dụng tuần hoàn ngoài cơ thể thay thế tạm thời tim, phổi; kiểm soát dịch truyền, dùng ít thuốc mê và áp dụng hệ thống theo dõi huyết động tiên tiến. Phổi được cắt bớt cho vừa lồng ngực, nối hai phế quản gốc thay vì khí quản để tưới máu tốt hơn, đồng thời soi phế quản ống mềm đánh giá trực tiếp.
Sau ghép, bệnh nhân phải dùng thuốc ức chế miễn dịch mạnh nhưng đối mặt nguy cơ nhiễm A. baumannii đa kháng từ phổi hiến.
Ê-kíp đã điều chỉnh liều thuốc, siêu lọc máu, ngừng kháng sinh độc thận giúp thận hồi phục sau 2 tuần; đồng thời tăng cường nuôi dưỡng, làm sạch phổi qua mở khí quản, soi hút và tập phục hồi chức năng.
Thành công của ca ghép khẳng định bước tiến vượt bậc của y học Việt Nam trong lĩnh vực ghép đa tạng, mở ra cơ hội sống cho bệnh nhân mắc bệnh tim–phổi giai đoạn cuối.
Ghép khối tim-phổi là kỹ thuật thay thế đồng thời tim và hai phổi của người bệnh bằng tạng khỏe mạnh từ người hiến phù hợp, là giải pháp cuối cùng cho bệnh nhân mắc đồng thời bệnh tim và phổi giai đoạn cuối khi mọi phương pháp điều trị khác không còn hiệu quả.
Chỉ định thường gặp gồm: bệnh tim bẩm sinh phức tạp kèm tăng áp động mạch phổi Eisenmenger, tăng áp động mạch phổi nặng gây suy tim phải không hồi phục, hoặc bệnh phổi giai đoạn cuối kèm bệnh tim trái không thể sửa chữa.
Trong 2 năm qua, Bệnh viện Hữu nghị Việt Đức ghi nhận sự tăng trưởng mạnh về số ca ghép thành công, mang lại sự sống mới cho hàng trăm bệnh nhân. Do nguồn tạng hiếm và kỹ thuật phức tạp, mỗi năm thế giới chỉ thực hiện khoảng 100 ca ghép tim–phổi.
