Bên cạnh đó, với hơn 100 triệu dân, cùng lượng khách quốc tế tăng cao kỷ lục, thị trường trong nước được xác định là trụ cột mới trong chiến lược phát triển của ngành.
Trong 8 tháng đầu năm 2025, xuất khẩu thủy sản vượt 7 tỷ USD, tăng hơn 11% so mức cùng kỳ năm ngoái. Những tháng cuối năm là thời điểm "vàng" để thúc đẩy xuất khẩu, khi các lễ hội khiến nhu cầu tiêu thụ tăng cao.
Lựa chọn lối đi riêng
Hoạt động xuất khẩu của ngành thủy sản Việt Nam đang đối mặt hàng loạt thách thức do những biến động thuế quan toàn cầu, cùng sự cạnh tranh mạnh về giá của sản phẩm đến từ các nước như Indonesia, Ecuador, Ấn Độ... Để kịp thời ứng phó tình hình mới, nhiều doanh nghiệp Việt Nam đã nhanh chóng chuyển hướng chiến lược, nâng cấp sản phẩm để tăng sức cạnh tranh.
Ông Trương Đình Hòe, cố vấn Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu thủy sản Việt Nam (VASEP) cho biết, đẩy mạnh khai thác phân khúc thị trường chế biến sâu là bước đi cần thiết để doanh nghiệp Việt Nam duy trì vị thế tại các thị trường xuất khẩu hàng đầu.
Theo đó, thủy sản Việt Nam vẫn có cơ hội giữ vai trò là nhà cung cấp chiến lược tại thị trường Mỹ khi kiên trì theo đuổi lối đi riêng, tập trung vào chất lượng, dịch vụ và sản phẩm cao cấp. Hiện các doanh nghiệp đã phát triển nhiều dòng sản phẩm chế biến sâu, hữu cơ, phục vụ phân khúc cao cấp. Việc tăng cường truy xuất nguồn gốc, mở rộng vùng nuôi đạt chuẩn quốc tế như ASC, BAP, giảm thiểu tồn dư kháng sinh cũng là yếu tố then chốt giúp tăng sức cạnh tranh.
Đa dạng các mặt hàng chế biến và mở rộng thị trường là chiến lược mà Công ty cổ phần Thực phẩm Sao Ta đang thực hiện để hoạt động sản xuất không bị gián đoạn trước những thách thức đan xen.
Chủ tịch Hội đồng quản trị Công ty Sao Ta Hồ Quốc Lực cho biết, với thị trường Mỹ, công ty đang xuất các sản phẩm tôm không bị chi phối bởi thuế chống bán phá giá và thuế chống trợ cấp. Sao Ta cũng tập trung phát triển thị trường trọng điểm khác là Nhật Bản và nỗ lực xúc tiến thương mại để mở rộng xuất khẩu sang các nước Tây Âu, Australia, Hàn Quốc và tới đây là Trung Quốc.
Sự hồi phục mạnh mẽ của thị trường Trung Quốc, ASEAN và Nhật Bản, cùng với tín hiệu gỡ bỏ rào cản kỹ thuật từ Liên minh châu Âu (EU) đang mở ra dư địa tăng trưởng cho các dòng sản phẩm thủy sản chế biến sâu của Việt Nam.
Ngoài ra, các Hiệp định Thương mại tự do (FTA) với EU, Anh, Hiệp định Đối tác toàn diện và tiến bộ xuyên Thái Bình Dương (CPTPP)… tiếp tục mang đến lợi thế đáng kể về thuế quan cho ngành thủy sản.
Kim ngạch xuất khẩu thủy sản vào thị trường trọng điểm Trung Quốc tăng trưởng ấn tượng, đạt hơn 1,3 tỷ USD trong 7 tháng đầu năm 2025, tăng gần 43% so với cùng kỳ năm 2024. Việc thị trường tỷ dân đẩy mạnh nhập khẩu trở lại, nhất là với mặt hàng tôm và mực, đã tạo dư địa cho các doanh nghiệp Việt Nam tăng tốc xuất khẩu. Đây cũng là kết quả của sự linh hoạt từ phía doanh nghiệp khi chủ động chuyển hướng, đẩy mạnh tiêu thụ tại những thị trường tăng trưởng tốt.
Thị trường EU cũng là một điểm đến quan trọng và tiềm năng. Dù có rào cản từ quy định chống khai thác IUU nhưng EU có xu hướng nhập khẩu mạnh sau kỳ nghỉ hè - “thời điểm vàng” để đẩy mạnh xúc tiến thương mại. Các sản phẩm chế biến sẵn, giàu protein và có giá thành hợp lý như cá ngừ đang có sức hút mạnh ở các nước Bắc Âu.
Chuyên gia thị trường cá ngừ Nguyễn Hà tại VASEP cho biết, xuất khẩu cá ngừ của Việt Nam sang Phần Lan trong 7 tháng đầu năm đạt gần 2,5 triệu USD, tăng trưởng ấn tượng, gần 50% so mức cùng kỳ năm 2024, hứa hẹn tiếp tục là thị trường đầy tiềm năng trong thời gian tới.
Đưa sản phẩm xuất khẩu về mâm cơm Việt
Tại Trung tâm Hội chợ triển lãm quốc gia (xã Đông Anh, thành phố Hà Nội), chuyên gia thị trường Phùng Kim Thu của VASEP cho biết, gian hàng trưng bày các sản phẩm thủy sản xuất khẩu đặc sắc của Hiệp hội Chế biến và xuất khẩu thủy sản Việt Nam luôn có đông khách tham quan. Phần lớn khách hàng đều có nhu cầu mua sắm để trải nghiệm. Đây là minh chứng cho thấy sự quan tâm ngày càng lớn của người tiêu dùng trong nước đối với sản phẩm thủy sản đạt tiêu chuẩn xuất khẩu.
Bà Lê Thị Hoàn, khách tham quan triển lãm cho biết, trước đây bà hay mua tôm, cá ở chợ, nhưng hai năm trở lại đây thì trở thành “khách ruột” của siêu thị, bởi các sản phẩm thủy sản được bày bán vệ sinh, chế biến nhanh, tươi ngon và đầy đủ dinh dưỡng. Bà rất muốn mua các sản phẩm đạt tiêu chuẩn xuất khẩu nhưng khó mua vì không được bày bán rộng rãi.
Trong nhiều năm qua, các sản phẩm tôm, cá tra, cá ngừ vẫn là “ngôi sao” của ngành thủy sản xuất khẩu, với Mỹ, Trung Quốc, EU, Nhật Bản là những thị trường chủ lực. Tuy nhiên, trong bối cảnh thương mại toàn cầu có nhiều biến động khó lường, việc đưa các sản phẩm thủy sản chất lượng cao quay về thị trường nội địa không chỉ là giải pháp tình thế mà còn là một chiến lược lâu dài, tạo thêm một trụ cột song hành cùng xuất khẩu.
Với hơn 100 triệu dân, mức tiêu thụ bình quân đầu người khoảng 40 kg/năm, Việt Nam là một trong những nước tiêu thụ thủy sản lớn trong khu vực. Đời sống người dân ngày càng được nâng cao, nhu cầu thực phẩm chất lượng, an toàn và có truy xuất nguồn gốc ngày càng rõ rệt. Người tiêu dùng sẵn sàng trả giá cao hơn cho những sản phẩm có thương hiệu và quy trình chuẩn quốc tế. Các sản phẩm thủy sản chế biến sâu, giàu giá trị gia tăng vốn được ưa chuộng ở thị trường xuất khẩu, có thể dễ dàng tiếp cận người tiêu dùng trong nước. Nếu tận dụng tốt, thị trường nội địa không chỉ tiêu thụ một phần sản lượng, mà còn trở thành nơi thử nghiệm và tạo đà cho chiến lược gia tăng giá trị.
Tích cực làm mới mình, đẩy mạnh đa dạng hóa thị trường là bước đi cần thiết để các doanh nghiệp thủy sản định vị lại thương hiệu. Trong đó, mở rộng tiêu thụ tại thị trường trong nước không chỉ giúp ngành thủy sản củng cố vị thế trên sân nhà, mà còn tạo được “tấm hộ chiếu niềm tin” để gia tăng giá trị thương mại toàn cầu.