Đất Tổ, hôm nay

Đó là Phú Thọ, miền Đất Tổ. Mỗi lần đến với “rừng cọ, đồi chè”, trong lòng mỗi chúng ta như lại vang ngân khúc ca nguồn cội, rung động bởi những giá trị thiêng liêng và sâu thẳm.

Từ bao đời nay, Phú Thọ không chỉ là một danh xưng địa lý, mà còn là biểu tượng của cội rễ dân tộc. Vùng đất ngã ba sông này, nơi dòng sông Thao, sông Đà và sông Lô gặp nhau, đã chứng kiến buổi bình minh của lịch sử, từ khi “các Vua Hùng có công dựng nước”, cho đến hành trình giữ nước gian nan dằng dặc, để có hôm nay – thời đại Hồ Chí Minh rạng rỡ. Trải qua bao thăng trầm, vùng đất ấy vẫn giữ cho mình một nét trầm mặc, cổ kính mà cũng tràn đầy sức sống bền bỉ.

“Dù ai đi ngược về xuôi, nhớ ngày Giỗ Tổ mùng mười tháng ba”. Câu ca dao ấy đã hằn sâu vào tâm khảm mỗi người con đất Việt, nhắc nhở về cội nguồn, về sự đoàn kết, về ý thức hướng về tổ tiên. Lễ hội Đền Hùng không chỉ là một nghi thức, mà còn là một cuộc hành hương về với lịch sử, về với những giá trị văn hóa đã định hình nên con người Việt Nam. Từng bước chân lên núi Nghĩa Lĩnh, mỗi người đều cảm nhận được sự thiêng liêng, sự gắn kết không thể tách rời giữa quá khứ và hiện tại.

Cùng với lễ hội chung ấy của cả dân tộc, nơi đây còn là cái nôi của nhiều loại hình nghệ thuật dân gian độc đáo. Đó là hát xoan. Ẩn chứa trong những câu xoan, điệu múa là nghi thức tâm linh, là tiếng lòng của người dân gửi gắm vào đất trời, là sự thể hiện lòng thành kính với tổ tiên. Những làn điệu xoan trầm bổng, những điệu múa uyển chuyển đã truyền đời bao thế hệ, để cùng với Tín ngưỡng thờ cúng Hùng Vương trở thành Di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại. Bên cạnh các làn điệu xoan là những màn trình diễn hát ghẹo, vừa tinh nghịch, hóm hỉnh, vừa trữ tình, lãng mạn, phản ánh đời sống tinh thần phong phú và tâm hồn tươi trẻ, yêu đời, yêu cuộc sống của nhân dân.

Văn hóa một miền trung du phía bắc này không chỉ nằm ở những điều lớn lao, mà còn len lỏi vào từng nếp nhà, từng nét sinh hoạt. Đó là sự mộc mạc, chân chất của người dân làng nghề. Những món ăn truyền thống như thịt chua Thanh Sơn, bánh tai Phú Thọ, hay những đặc sản từ cọ, chè, quế… đều mang trong mình hương vị của đất, của trời và cả tấm lòng của người làm ra. Mỗi món ăn không chỉ để no bụng, mà còn là một câu chuyện kể về những nét văn hóa ẩm thực truyền thống, thể hiện sự khéo léo, tinh tế của con người nơi đây.

Giá trị lớn nhất mà miền Đất Tổ đóng góp cho hôm nay và mai sau, cùng với những di sản vật thể hay phi vật thể, là tinh thần đoàn kết và ý thức cội nguồn. Giữa một xã hội hiện đại với nhịp sống hối hả, những giá trị này càng trở nên quý giá hơn bao giờ hết. Khi con người đứng trước những lựa chọn, những thách thức, họ sẽ tìm thấy sức mạnh từ chính cội rễ của mình. Phú Thọ, với câu chuyện về các Vua Hùng, đã dạy cho chúng ta một bài học sâu sắc về sự đồng lòng, về ý chí kiên cường trong công cuộc xây dựng và bảo vệ đất nước. “Vua cùng dân, dân cùng vua cấy cày”. Những nét văn hóa đặc sắc ấy không chỉ là niềm tự hào của người dân Đất Tổ, mà còn là tài sản quý giá của cả dân tộc Việt Nam. Nó nhắc nhở chúng ta về sứ mệnh bảo tồn, phát huy những giá trị truyền thống để nền văn hóa Việt không bị hòa tan trong dòng chảy toàn cầu.

Phú Thọ hôm nay đã khác. Từ ngày 1/7/2025, cùng với tiến trình sắp xếp lại đơn vị hành chính trên cả nước, lấy Đất Tổ làm trung tâm, hợp nhất Vĩnh Phúc và Hòa Bình, tỉnh Phú Thọ mới được mở rộng cả về không gian và chiều sâu văn hóa. Trên cơ sở đó, sau khi đã hoàn thành Đại hội Đảng bộ cấp xã, phường, tiến tới Đại hội Đảng bộ tỉnh Phú Thọ lần thứ I, nhiệm kỳ 2025-2030, lãnh đạo tỉnh xác định tầm nhìn với giải pháp tập trung: Xây dựng và phát huy giá trị văn hóa vùng Đất Tổ, người Việt cổ, nơi cội nguồn của dân tộc Việt Nam; thực hiện đổi mới căn bản và toàn diện giáo dục - đào tạo; bảo vệ, chăm sóc sức khỏe nhân dân; giải quyết việc làm và bảo đảm an sinh xã hội…

Rồi đây những con đường mới rộng mở, nhiều công trình hiện đại sẽ mọc lên. Nhưng trong sâu thẳm, linh hồn của vùng đất này vẫn vẹn nguyên nguồn cội, vang ngân tiếng trống đồng trên đỉnh Nghĩa Lĩnh, vẫn làn điệu xoan réo rắt trăng thanh, vẫn tình cảm mộc mạc, chân thành của người dân Đất Tổ, Đất Việt. Đó là mạch nguồn không bao giờ vơi cạn, là điểm tựa vững chắc cho những thế hệ hôm nay và muôn sau tiếp bước.