Đa dạng hóa mô hình sinh kế, triển khai kịp thời chính sách hỗ trợ

Tạo động lực vượt khó vươn lên

Được hỗ trợ dê giống, ông Nguyễn Văn Triệu ở xã Đà Bắc rất phấn khởi, chuẩn bị chu đáo chuồng trại, năng nổ học hỏi kỹ thuật chăm sóc, nuôi dưỡng chu đáo. Khí hậu phù hợp, nguồn thức ăn phong phú từ vườn rừng, đàn dê mau lớn, sinh sản, phát triển tốt. Bà Hoàng Thị Nga ở xã Yên Trị cũng rất cảm động khi được chính quyền địa phương, bà con trong xóm luôn thăm hỏi, chia sẻ và động viên vươn lên thoát nghèo.

Ba tỉnh Vĩnh Phúc, Hòa Bình, Phú Thọ trước khi hợp nhất xác định công tác giảm nghèo bền vững là một trong những nhiệm vụ chính trị trọng tâm. Nhiều giải pháp nhằm giảm nghèo, nâng cao đời sống người dân, nhất là tại các xã đặc biệt khó khăn, vùng đồng bào dân tộc thiểu số được triển khai đồng bộ, bài bản: tập trung đầu tư hạ tầng kinh tế-xã hội, đẩy mạnh đa dạng hóa sinh kế, nhân rộng mô hình giảm nghèo gắn với sản xuất, chuyển giao kỹ thuật, xúc tiến thương mại, quan tâm ứng dụng khoa học công nghệ và chuyển đổi số, phát triển kinh tế xanh nhằm nâng cao thu nhập, phát huy bản sắc văn hóa và khơi dậy ý chí tự lực của người dân, hướng tới phát triển bao trùm và bền vững. Ông Bùi Văn Bạy ở xã Mường Hoa được hỗ trợ xóa nhà tạm bày tỏ, đó là niềm vui lớn tiếp sức để không ngừng nỗ lực vượt khó vươn lên.

Các chính sách đối với hộ nghèo, hộ cận nghèo như hỗ trợ về y tế, tiền điện, hỗ trợ về giáo dục đào tạo, chính sách tín dụng, nhà ở…được triển khai đầy đủ và kịp thời. Trong giai đoạn 2021-2025, hỗ trợ miễn, giảm học phí, hỗ trợ chi phí học tập, hỗ trợ tiền ăn, tiền nhà ở cho hơn 500 nghìn lượt học sinh, sinh viên với tổng kinh phí hỗ trợ là 1.774 tỷ đồng; tổ chức mua, cấp phát cho 100% người nghèo, người nghèo đa chiều thiếu hụt bảo hiểm y tế, người là dân tộc thiểu số sống ở vùng khó khăn, người sống ở vùng đặc biệt khó khăn, người thuộc hộ cận nghèo, người là đối tượng bảo trợ xã hội và một số các đối tượng khác với tổng kinh phí hỗ trợ hơn 3.000 tỷ đồng; hỗ trợ tiền điện cho 100% hộ nghèo và hộ chính sách xã hội.

Cùng với đó 20 Chương trình cho vay ưu đãi góp phần giúp hơn 40 nghìn hộ thoát ngưỡng đói nghèo, xây dựng được hơn 100 nghìn công trình nước sạch và vệ sinh môi trường nông thôn, nâng cao đời sống nhân dân. Số học sinh, sinh viên có hoàn cảnh khó khăn được vay vốn đi học lên tới 80 nghìn; giải quyết cho 350 nghìn lao động có việc làm mới, hỗ trợ hơn 3 nghìn lao động có tiền để đi làm việc ngoài nước; có 1 nghìn đối tượng là hộ nghèo, hộ khó khăn, gia đình chính sách mua được nhà ở xã hội, xây dựng mới, sửa chữa nhà ở thông qua chương trình cho vay nhà ở xã hội…

Trước thời điểm sáp nhập, tại Vĩnh Phúc còn thực hiện một số chính sách đặc thù riêng cho chương trình giảm nghèo như trợ giúp xã hội hàng tháng cho người cao tuổi từ đủ 70 đến 80 tuổi thuộc hộ nghèo, hộ cận nghèo không có lương hưu, trợ cấp bảo hiểm xã hội, trợ cấp ưu đãi người có công với cách mạng, hỗ trợ các đối tượng thuộc hộ không có khả năng thoát nghèo.

Tiếp tục triển khai đồng bộ hiệu quả

Sau khi thực hiện mô hình chính quyền địa phương hai cấp, UBND tỉnh đã ban hành Quyết định số 444/QĐ-UBND để kiện toàn Ban Chỉ đạo các Chương trình mục tiêu quốc gia tỉnh Phú Thọ giai đoạn 2021 – 2025 do Chủ tịch UBND tỉnh làm Trưởng ban. Tổng vốn kế hoạch năm 2025 thực hiện Chương trình Mục tiêu quốc gia Giảm nghèo bền vững là 344.451 triệu đồng, tổng vốn giải ngân 148.607 triệu đồng.

Chương trình Giảm nghèo bền vững tập trung triển khai các dự án, hoạt động hướng tới hỗ trợ người nghèo có sinh kế, việc làm, thu nhập, chủ động vươn lên thoát nghèo bền vững; hỗ trợ địa bàn nghèo thoát khỏi tình trạng đặc biệt khó khăn. Tỷ lệ hộ nghèo, hộ cận nghèo đều giảm hàng năm theo đúng kế hoạch. Các chính sách hỗ trợ nhà ở, y tế, giáo dục, vay vốn sản xuất cho hộ nghèo, cận nghèo được triển khai đồng bộ và hiệu quả. Cơ cấu lao động trên địa bàn tỉnh có sự chuyển biến rõ rệt theo xu hướng giảm tỷ lệ lao động làm trong nhóm ngành nông nghiệp, lâm nghiệp, thủy sản và tăng lao động làm trong nhóm ngành phi nông nghiệp, trong đó nhóm ngành công nghiệp - xây dựng có xu hướng thu hút lao động chiếm tỷ lệ cao. Chính sách đào tạo nghề trên địa bàn tỉnh được đẩy mạnh triển khai.

Trong 10 tháng đầu năm 2025, dù bối cảnh thay đổi lớn về tổ chức hành chính và vận hành mô hình chính quyền địa phương 2 cấp đặt ra thách thức lớn, nhưng tốc độ triển khai Chương trình được duy trì tốt. Với sự chỉ đạo quyết liệt, huy động sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị, nhiều cách làm sáng tạo, công tác giảm nghèo bền vững đạt được kết quả toàn diện. Nhiều địa phương đã chủ động kiện toàn Ban chỉ đạo các Chương trình Mục tiêu quốc gia của xã, phân công cán bộ phụ trách, rà soát, duy trì kết quả các tiêu chí đã đạt; đồng thời linh hoạt huy động nguồn lực xã hội hóa, doanh nghiệp và người dân để hoàn thành các công trình dân sinh cấp thiết. Công tác vận động, tuyên truyền được chú trọng tạo sự đồng thuận rộng rãi, nhất là tại các xã vùng sâu, vùng đồng bào dân tộc. Đến nay, cơ bản các chỉ tiêu, mục tiêu trong kế hoạch 5 năm giai đoạn 2021– 2025 của Chương trình giảm nghèo bền vững trên địa bàn tỉnh đạt và vượt kế hoạch đề ra.

Thực tế, trong quá trình triển khai vẫn còn không ít khó khăn, thách thức. Mặc dù tỷ lệ giải ngân vốn đầu tư công thực hiện các chương trình mục tiêu quốc gia trên địa bàn tỉnh Phú Thọ cao hơn bình quân chung cả nước, nhưng tỷ lệ giải ngân vốn sự nghiệp đạt 28,4% vẫn còn ở mức thấp. Sau khi sáp nhập tỉnh, đội ngũ cán bộ công chức ở cấp xã thực hiện chương trình giảm nghèo cơ bản đều mới tiếp cận công việc, còn thiếu nhiều cán bộ có kinh nghiệm, chuyên môn sâu, am hiểu nội dung chương trình và thông thạo địa bàn. Tuy chỉ là khó khăn mang tính chất thời điểm, muốn tháo gỡ đòi hỏi tăng cường đào tạo, bồi dưỡng cán bộ giảm nghèo cấp xã để bảo đảm nâng cao hiệu quả triển khai.

Phú Thọ đặt mục tiêu đến năm 2030 trên địa bàn tỉnh cơ bản không còn hộ nghèo theo chuẩn nghèo đa chiều. Trong 2 tháng cuối năm, tỉnh tăng cường công tác chỉ đạo, điều hành, các đơn vị khẩn trương tổ chức triển khai thực hiện các dự án, tiểu dự án, nội dung thành phần để bảo đảm công tác giải ngân vốn năm 2025 theo kế hoạch; đôn đốc các xã, phường phê duyệt kết quả rà soát chính thức hộ nghèo, hộ cận nghèo năm 2025 theo chuẩn nghèo đa chiều giai đoạn 2022- 2025. Công tác kiểm tra, giám sát, chủ động nắm bắt, xử lý các khó khăn, vướng mắc trong quá trình thực hiện các dự án của Chương trình, phát huy vai trò giám sát của Hội đồng nhân dân, Mặt trận Tổ quốc và các tổ chức đoàn thể được tăng cường. Cùng với đó đổi mới, đẩy mạnh tuyên truyền sâu rộng về mục tiêu, nội dung, kết quả của Chương trình, phổ biến pháp luật, tập huấn cho cán bộ, công chức, viên chức, doanh nghiệp, người dân nhằm nâng cao nhận thức, tạo đồng thuận xã hội; phát huy sức mạnh tổng hợp tích cực chung tay tham gia chương trình.

Tỉnh Phú Thọ kiến nghị các bộ, ngành Trung ương sớm tham mưu Chính phủ phê duyệt Chương trình Mục tiêu quốc gia giai đoạn 2026-2030, ban hành đầy đủ, đồng bộ các quy định về cơ chế quản lý điều hành, các văn bản hướng dẫn, sổ tay tài liệu hướng dẫn chuẩn dễ áp dụng, có thí dụ minh họa, quy trình mẫu, bộ biểu mẫu chuẩn để cơ sở triển khai thống nhất; phân bổ nguồn vốn ngân sách Trung ương cho các địa phương ngay từ đầu năm 2026 để có cơ sở xây dựng Kế hoạch 5 năm và hàng năm, tổ chức triển khai các nội dung, dự án bảo đảm tiến độ thực hiện và giải ngân nguồn vốn thực hiện. Với địa giới hành chính rộng, nhiều vùng, nhiều đối tượng thuộc phạm vi thực hiện chương trình Giảm nghèo bền vững và chương trình phát triển kinh tế-xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số miền núi, trong khi nguồn thu địa phương còn hạn chế, tỉnh Phú Thọ (mới) đề nghị Bộ Tài chính xem xét, báo cáo Chính phủ quy định mức tỷ lệ đối ứng phù hợp để bảo đảm khả năng cân đối, bố trí nguồn lực của địa phương.