Cuốn sách hỗ trợ ứng dụng AI trong giáo dục

Đây là cuốn cẩm nang hết sức cần thiết dành cho giáo viên, phụ huynh, học sinh trong thời đại trí tuệ nhân tạo lên ngôi.

Trong vòng chưa đầy hai năm, trí tuệ nhân tạo – thứ từng được xem là công nghệ tương lai – đã hiện diện khắp nơi: từ phòng họp doanh nghiệp đến lớp học phổ thông, từ tủ sách đại học đến chiếc điện thoại của một học sinh lớp 7. ChatGPT, Copilot, Claude, Gemini… đã không còn là những cái tên xa lạ.

Nhiều học sinh đã bắt đầu tìm đến AI để giải toán, viết văn, làm slide thuyết trình. Nhiều nhà trường đã áp dụng AI để thiết kế bài giảng, đánh giá khả năng tiếp thu của học sinh.

Trong bối cảnh ấy, cuốn sách “AI thực chiến – Cuộc cách mạng toàn diện trong giáo dục” của tác giả Liu Wen Yong ra đời như một bản hướng dẫn khoa học và dễ tiếp cận – dành cho bất kỳ ai đang quan tâm tới tương lai học đường trong kỷ nguyên AI.

Đây là một trong những cuốn sách đầu tiên tại Việt Nam phân tích toàn diện về tác động thực tế của AI tới cách học, cách dạy, cách kiểm tra đánh giá; sự chuyển dịch vai trò của giáo viên, phụ huynh, học sinh trong một hệ sinh thái học tập mới; các mô hình ứng dụng AI vào giáo dục tại Trung Quốc, Mỹ, Singapore, Hàn Quốc… Và đặc biệt: những hướng dẫn cụ thể để từng nhóm người trong giáo dục ứng phó với sự thay đổi này – không chỉ bằng hiểu biết công nghệ, mà bằng tư duy linh hoạt và năng lực đồng hành.

Đối với phụ huynh, cuốn sách giúp hiểu rõ AI là công cụ gì – vừa kỳ diệu, nhưng cũng tiềm tàng nguy hiểm, và rất cần được hướng dẫn đúng cách. Tác giả gợi mở một phương pháp tiếp cận dựa trên câu hỏi – nơi cha mẹ không nhất thiết phải giỏi công nghệ, nhưng cần học cách định hướng tư duy của con: “Con có hiểu vì sao AI đưa ra câu trả lời đó không?”, “Con có nghĩ cách làm nào khác hay hơn không?”, “Nếu không có AI, con sẽ làm thế nào?”

Với giáo viên, sách cung cấp các thí dụ ứng dụng cụ thể: từ việc sử dụng AI để soạn giáo án, cá nhân hóa lộ trình học tập, tạo đề kiểm tra, cho đến việc thiết kế những buổi học mang tính tương tác cao – nơi vai trò của người thầy không nằm ở “biết nhiều” mà ở “gợi mở đúng”.

Cuốn sách cũng không quên đặt giáo viên vào trung tâm của sự thay đổi: nếu giáo dục là một chuyến tàu đang chuyển hướng, thì giáo viên chính là người điều phối hành trình ấy – chứ không phải người bị bỏ lại trên sân ga.

Với học sinh – đối tượng được cho là hưởng lợi nhiều nhất từ AI – cuốn sách chỉ rõ rằng với thế hệ Gen Z, Alpha, AI không phải là “cái gì mới mẻ” – nó là “cái hiển nhiên”. Nhưng chính sự hiển nhiên đó lại tiềm ẩn một rủi ro: ngộ nhận AI là sự thật tuyệt đối, là câu trả lời cuối cùng. Sách hướng dẫn học sinh cách sử dụng AI như một trợ lý, không phải như một phao cứu sinh.

Không dừng lại ở ba nhóm người chủ lực trong giáo dục, cuốn sách cũng dành một sự tâm huyết đáng kể cho các nhà quản lý giáo dục và người làm chính sách. Bởi nếu giáo viên cần thay đổi lớp học, thì người làm giáo dục cần thay đổi cả hệ thống.

Cuốn sách đề xuất những mô hình ứng dụng AI ở cấp quản lý: từ việc xây dựng hệ thống dữ liệu học tập, theo dõi tiến độ học sinh, chấm điểm tự động, đến việc hoạch định chương trình học dựa trên năng lực thay vì chương trình cố định.

Qua những thí dụ từ Trung Quốc, Mỹ, Hàn Quốc và Singapore – những quốc gia đã triển khai giáo dục kết hợp AI ở cấp phổ thông – tác giả đưa ra góc nhìn khách quan về những cơ hội và giới hạn thực tế. Đây không phải là lời mời gọi chạy theo công nghệ, mà là lời nhắc: nếu không bắt đầu từ hôm nay, giáo dục sẽ bị bỏ lại phía sau chính thế hệ mà nó đang muốn dẫn dắt.