Những năm gần đây, ô nhiễm từ rác thải nhựa và bao bì dùng một lần đang trở thành vấn đề môi trường nghiêm trọng tại nhiều quốc gia, trong đó có Hà Lan. Trước thực trạng đó, mô hình cửa hàng thu gom chuyên biệt loại rác thải này đã được thử nghiệm.
Tháng 5 vừa qua, cửa hàng thu gom Statiegeld đầu tiên được khai trương tại Rotterdam. Khác với máy hoàn trả truyền thống đặt trong siêu thị thường bị giới hạn thương hiệu hay quy mô, những cửa hàng mới có khả năng xử lý cùng lúc hàng trăm chai, lon nhựa và kim loại. Chỉ sau vài tháng hoạt động, hệ thống đã tiếp nhận hơn một triệu đơn vị bao bì tái chế.
Tại Amsterdam, hai cửa hàng tương tự cũng đi vào hoạt động, thu hút đông đảo người dân địa phương, du khách và các doanh nghiệp nhỏ. Nhiều người dành thời gian buổi tối để thu gom chai, lon nhựa, mang đến các cửa hàng này đổi lấy tiền mặt. Một nhân viên của Kier, đơn vị vận hành cửa hàng, chia sẻ: “Với mọi người đó là rác, nhưng đối với một số người đó lại là kế sinh nhai”.
Mariama Kamara, một người dân tại Amsterdam cho biết, cô mất chưa đầy 10 phút để trả lại 350 lon tại các cửa hàng thu gom. Với số lượng lon nhựa nói trên, Kamara nhận về hơn 50 euro. “Máy thu gom mới có khả năng nhận được nhiều chai, lọ cùng lúc, nhanh hơn nhiều so máy trong siêu thị chỉ nhận được lần lượt từng lon một”, cô cho biết.
Theo quy định, mỗi chai hoặc lon khi bán ra đều kèm một khoản tiền đặt cọc nhỏ. Người tiêu dùng sẽ được hoàn lại khoản này khi trả vỏ chai về hệ thống. Đây không phải mô hình mới, từ năm 1970, Canada là quốc gia đầu tiên áp dụng hệ thống bắt buộc trả lại bao bì. Đến nay, 17 quốc gia châu Âu như Thụy Điển, Na Uy, Đức và Ireland… cũng đã triển khai.
Mặc dù chưa phải giải pháp toàn diện, các cửa hàng Statiegeld được coi là bước tiến hiệu quả trong giai đoạn hiện nay. “Không có công thức thần kỳ nào cả. Nhưng nếu giúp người dân dễ dàng lấy lại tiền đặt cọc và xử lý chai lọ đúng nơi, đúng cách, thì chúng tôi đang đi đúng hướng”, đại diện một cửa hàng chuyên biệt khẳng định.
