Chuyển đổi số và đổi mới sáng tạo - động lực cho nông nghiệp phát triển bền vững

Thúc đẩy chuyển đổi số và đổi mới sáng tạo trong nông nghiệp, môi trường

Tại Diễn đàn “Chuyển đổi số và đổi mới sáng tạo trong phát triển nông nghiệp và bảo vệ môi trường” ngày 18/9, nhiều giải pháp đã được đưa ra nhằm xây dựng nền nông nghiệp số, tuần hoàn và thân thiện môi trường.

Phát biểu tại diễn đàn, ông Nguyễn Minh Tiến, Giám đốc Trung tâm Xúc tiến thương mại nông nghiệp, nhấn mạnh chuyển đổi số và đổi mới sáng tạo chính là “động lực trọng tâm”, con đường tất yếu để nông nghiệp Việt Nam bước sang giai đoạn phát triển mới: Hiệu quả hơn, minh bạch hơn, xanh và bền vững hơn.

Ông Tiến cho rằng chuyển đổi số trong xúc tiến thương mại đã trở thành yêu cầu cấp thiết. Mô hình hội chợ, triển lãm truyền thống từng đóng góp tích cực, song ngày càng bộc lộ hạn chế về chi phí, phạm vi và hiệu quả.

Trong khi đó, doanh nghiệp, hợp tác xã cần những giải pháp thông minh, cá nhân hóa, hoạt động liên tục 24/7, điều mà chỉ công nghệ số mới đáp ứng được.

Ông Phạm Duy Khánh, Giám đốc Viện Chiến lược và Chính sách nông nghiệp và môi trường, thông tin, năm 2024 kinh tế số đóng góp 18,3% GDP, tốc độ tăng trưởng gấp ba lần GDP chung và nhanh nhất Đông Nam Á.

Việt Nam nằm trong nhóm 10 quốc gia có tốc độ tăng trưởng thương mại điện tử hàng đầu thế giới. Mục tiêu đến năm 2030, kinh tế số chiếm 30–35% GDP, đưa Việt Nam vào nhóm 30 quốc gia dẫn đầu toàn cầu về tỷ trọng kinh tế số.

Để đạt mục tiêu này, cần xây dựng ngân hàng dữ liệu quốc gia về nông nghiệp số, thiết lập mạng lưới quan trắc, phát triển đội ngũ chuyên gia công nghệ gắn với từng loại cây trồng, vật nuôi, đồng thời phổ biến các mô hình ứng dụng công nghệ số tới nông dân, giúp họ trực tiếp trải nghiệm lợi ích và chủ động hơn trong sản xuất.

Hình thành hệ sinh thái số liên thông, tạo bứt phá cho kinh tế nông nghiệp

Theo ông Nguyễn Kim Phúc, Phó Cục trưởng Cục Chuyển đổi số (Bộ Nông nghiệp và Môi trường), hiện cả nước có gần 2.000 hợp tác xã ứng dụng công nghệ tiên tiến, khoảng 3.000 máy bay không người lái phục vụ sản xuất và hàng nghìn nông sản xuất khẩu được gắn mã QR, đáp ứng tiêu chuẩn quốc tế.

Mặc dù chuyển đổi số đã trở thành xu thế tất yếu, song quá trình triển khai trong lĩnh vực nông nghiệp vẫn đối diện nhiều khó khăn. Về tư duy phần lớn doanh nghiệp và hợp tác xã vẫn quen dựa vào mô hình quản lý, xúc tiến thương mại truyền thống, chưa sẵn sàng thay đổi.

Về tiếp cận khả năng khai thác thị trường qua công nghệ số còn yếu, trong khi hạ tầng công nghệ thiếu đồng bộ, nhiều vùng tốc độ Internet chưa ổn định. Về năng lực kỹ năng số của người sản xuất còn hạn chế, thiếu đào tạo bài bản; phần lớn doanh nghiệp nhỏ và hợp tác xã khó đáp ứng yêu cầu ứng dụng công nghệ cao.

Bên cạnh đó, chi phí đầu tư cho công nghệ vượt quá khả năng tài chính, còn tâm lý e ngại chia sẻ dữ liệu vẫn phổ biến do lo ngại rủi ro bảo mật thông tin sản xuất và bí quyết kinh doanh.

Ngoài ra, hệ thống chính sách hỗ trợ còn thiếu đồng bộ, cơ chế khuyến khích chưa thực sự đến đúng đối tượng, trong khi khung pháp lý về chuyển đổi số đang trong quá trình hoàn thiện, khiến doanh nghiệp và nông dân chưa yên tâm mạnh dạn tham gia.

Theo ông Nguyễn Minh Tiến - Giám đốc Trung tâm Xúc tiến thương mại nông nghiệp: Để thúc đẩy mạnh mẽ ứng dụng công nghệ, cần giải pháp đồng bộ từ thể chế, hạ tầng đến con người.

Trong đó, nâng cao nhận thức và kỹ năng số cho lao động nông nghiệp là nền tảng; song song với đầu tư hạ tầng viễn thông, công nghệ thông tin tại nông thôn, miền núi, hướng tới đến năm 2025-2030 mọi thôn bản có internet băng thông rộng, phủ sóng 4G/5G ổn định, tỷ lệ sử dụng smartphone cao.

Ngoài ra, sớm xây dựng hệ sinh thái dữ liệu nông nghiệp mở, Bộ Nông nghiệp và Môi trường giữ vai trò “nhạc trưởng” trong thiết lập chuẩn dữ liệu chung; hoàn thiện cơ chế chính sách tài chính, thúc đẩy liên kết công tư, hỗ trợ khởi nghiệp nông nghiệp số và triển khai lộ trình chuyển đổi số tổng thể.

Nông nghiệp Vĩnh Phúc tăng cường chuyển đổi số

17/06/2025 21:51

Để xây dựng hệ sinh thái xúc tiến thương mại số cho nông nghiệp và môi trường, các giải pháp ưu tiên gồm: Đầu tư hạ tầng công nghệ đồng bộ; phát triển nhân lực số bền vững; phối hợp liên kết đa ngành, đẩy mạnh hợp tác quốc tế để huy động nguồn lực và chia sẻ kinh nghiệm; ứng dụng công nghệ AI, Big Data, Blockchain trong xúc tiến thương mại nhằm minh bạch và nâng sức cạnh tranh nông sản; đẩy mạnh truyền thông để nâng cao nhận thức và thu hút cộng đồng tham gia.