Tăng cường phân cấp, phân quyền trong quy hoạch

Sáng 7/11, tiếp tục chương trình Kỳ họp thứ 10, Quốc hội làm việc tại hội trường nghe Tờ trình của Chính phủ và Báo cáo thẩm tra của Uỷ ban Kinh tế và Tài chính về dự án Luật Quy hoạch (sửa đổi).

Xây dựng hệ thống quy hoạch quốc gia thống nhất, tinh gọn, hiệu quả

Trình bày Tờ trình của Chính phủ về dự án Luật Quy hoạch (sửa đổi), Bộ trưởng Tài chính Nguyễn Văn Thắng nêu rõ, việc xây dựng Luật Quy hoạch nhằm hoàn thiện hệ thống pháp luật về quy hoạch; Xây dựng hệ thống quy hoạch quốc gia thống nhất, tinh gọn, hiệu quả; hoàn thiện các quy hoạch sau sắp xếp đơn vị hành chính với tầm nhìn dài hạn, giải phóng các nguồn lực, khơi thông các điểm nghẽn. Đồng thời, đơn giản hóa quy trình, thủ tục; tăng cường phân cấp, phân quyền gắn với kiểm tra, giám sát, kiểm soát quyền lực chặt chẽ.

Dự thảo Luật Quy hoạch (sửa đổi) bao gồm 6 Chương với 57 Điều và 1 Phụ lục với nội dung chủ yếu và điểm mới như sau:

Dự thảo Luật Quy hoạch (sửa đổi) đã bổ sung những nội dung mang tính nguyên tắc chung đối với quy hoạch chi tiết ngành.

Hoàn thiện quy định về hệ thống quy hoạch gồm: (i) Quy hoạch cấp quốc gia, gồm: Quy hoạch tổng thể quốc gia, quy hoạch không gian biển quốc gia, quy hoạch sử dụng đất quốc gia, quy hoạch ngành; (ii) Quy hoạch vùng; (iii) Quy hoạch tỉnh; (iv) Quy hoạch chi tiết ngành; (v) Quy hoạch đô thị và nông thôn; (vi) Quy hoạch đơn vị hành chính-kinh tế đặc biệt do Quốc hội quy định.

Dự thảo Luật cũng bổ sung nguyên tắc xây dựng mối quan hệ giữa các quy hoạch và quy định về xử lý mâu thuẫn giữa các quy hoạch, đáp ứng kịp thời yêu cầu của thực tiễn.

Danh mục quy hoạch đã được rà soát, thu gọn số lượng các quy hoạch theo nguyên tắc “một cơ quan thực hiện nhiều việc, một việc chỉ giao một cơ quan chủ trì và chịu trách nhiệm chính”. Theo đó, số lượng quy hoạch ngành đã giảm từ 78 loại quy hoạch xuống còn 49 quy hoạch (giảm 37%).

Tăng cường phân cấp, phân quyền trong hoạt động quy hoạch

Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng cho biết: Dự thảo Luật tăng cường phân cấp, phân quyền trong hoạt động quy hoạch.

Về thẩm quyền tổ chức lập quy hoạch: Chính phủ tổ chức lập quy hoạch tổng thể quốc gia; các bộ tổ chức lập quy hoạch không gian biển quốc gia, quy hoạch sử dụng đất quốc gia, quy hoạch ngành và quy hoạch vùng; Ủy ban nhân dân cấp tỉnh tổ chức lập quy hoạch cấp tỉnh.

Về thẩm quyền quyết định và phê duyệt quy hoạch: Quốc hội quyết định quy hoạch tổng thể quốc gia; phân cấp cho Thủ tướng Chính phủ phê duyệt quy hoạch không gian biển quốc gia, quy hoạch sử dụng đất quốc gia và quy hoạch vùng; Bộ trưởng phê duyệt quy hoạch chi tiết ngành; phân cấp cho Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp tỉnh phê duyệt quy hoạch tỉnh; thẩm quyền phê duyệt quy hoạch đô thị và nông thôn được thực hiện theo quy định của pháp luật về đô thị và nông thôn.

Để bảo đảm công tác hậu kiểm, chất lượng nội dung quy hoạch; kịp thời phát hiện các nội dung chồng lấn, mâu thuẫn; hạn chế điều chỉnh quy hoạch tùy tiện; nâng cao trách nhiệm giải trình của các cơ quan sau khi phân cấp thẩm quyền phê duyệt quy hoạch, Dự thảo Luật bổ sung thêm quy định về hoạt động giám sát, kiểm tra, rà soát quy hoạch.

Dự thảo Luật cũng lược bỏ, bổ sung các quy định đơn giản hóa quy trình, thủ tục trong hoạt động quy hoạch như: Bỏ quy định về “nhiệm vụ lập quy hoạch” và chuyển sang hình thức “đề cương lập quy hoạch” với nội dung đơn giản hơn; giảm bớt các khâu trung gian để đẩy nhanh tiến độ; cho phép các quy hoạch được điều chỉnh đồng thời theo trình tự, thủ tục thông thường hoặc theo trình tự, thủ tục rút gọn với các nguyên tắc, tiêu chí cụ thể…

Bên cạnh đó, dự thảo Luật hoàn thiện quy định về nội dung quy hoạch; bổ sung các nguyên tắc chung nhằm tháo gỡ khó khăn, vướng mắc liên quan đến đánh giá sự phù hợp của dự án đầu tư với quy hoạch.

Giản lược các quy hoạch có thể tích hợp vào Quy hoạch tổng thể quốc gia, vùng, tỉnh

Trình bày Báo cáo thẩm tra, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế và Tài chính Phan Văn Mãi nhấn mạnh, Ủy ban tán thành về sự cần thiết sửa đổi Luật Quy hoạch (sửa đổi).

Ủy ban Kinh tế và Tài chính cho rằng, để khắc phục điểm nghẽn về thể chế, pháp luật về quy hoạch, việc sửa đổi Luật Quy hoạch cần được tiến hành đồng bộ với rà soát sửa đổi các luật liên quan như đầu tư, đất đai, xây dựng, quy hoạch đô thị nông thôn. Do đó, Chính phủ cần hoàn thành việc rà soát, trình sửa đổi các luật liên quan chậm nhất trước ngày 28/2/2027, bảo đảm thống nhất, khả thi.

Về phạm vi điều chỉnh và khái niệm quy hoạch, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế và Tài chính Phan Văn Mãi đề nghị làm rõ hơn vai trò, phân loại và mối quan hệ giữa các loại quy hoạch, bảo đảm mỗi loại quy hoạch có phạm vi, mục tiêu, nội dung riêng, tránh trùng lặp, giản lược các quy hoạch có thể tích hợp vào Quy hoạch tổng thể quốc gia, vùng, tỉnh và chỉ giữ lại những loại quy hoạch thực sự cần thiết.

Liên quan đến các quy hoạch liên quan đến không gian phát triển, Ủy ban Kinh tế và Tài chính đề nghị tiếp tục rà soát, có sự thống nhất về quan điểm sửa đổi, bổ sung và quy định về quy hoạch, quy hoạch đô thị và nông thôn, và đất đai theo hướng tránh quy định cứng nhắc, quá cụ thể. Tiếp tục nghiên cứu khả năng hợp nhất các loại quy hoạch về không gian phát triển để tinh gọn hệ thống quy hoạch, giảm bớt số lượng quy hoạch phải lập, thẩm định, phê duyệt, đối chiếu.

Về quy hoạch vùng, quy hoạch ngành, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế và Tài chính Phan Văn Mãi cho biết, trên cơ sở ý kiến của Chính phủ, nhiều ý kiến nhất trí với dự thảo Luật quy định về quy hoạch vùng. Tuy nhiên, đề nghị tiếp tục rà soát nội dung quy hoạch vùng bảo đảm tương xứng với vị trí, vai trò, ý nghĩa lập riêng của loại quy hoạch này. Có ý kiến đề nghị xem xét thêm về sự cần thiết lập riêng quy hoạch vùng, thay vào đó, nghiên cứu thể hiện nội dung quy hoạch vùng trong quy hoạch tổng thể ở mức độ định hướng tổng quát, giảm cấp quy hoạch trung gian, tập trung lập các quy hoạch ngành, quy hoạch tỉnh.