Bắt nhịp với xã hội số để không tụt hậu
Hiện nay, Thành phố Hồ Chí Minh có khoảng 1,6 triệu người cao tuổi, chiếm 11% dân số. Khi chuyển đổi số diễn ra mạnh mẽ ở các lĩnh vực, người cao tuổi trên địa bàn Thành phố cũng có nhiều lo lắng. Bà Đặng Minh Cừ, ngụ tại xã Nhà Bè chia sẻ: Trước đây, bà sử dụng điện thoại chỉ để liên lạc với người thân, nhưng giờ đó là công cụ hữu ích để kết nối với cả xã hội.
Ở tuổi 74 nhưng bà Cừ khá thành thạo với việc mở các trang báo xem tin tức hằng ngày, tra cứu thông tin cần thiết, mua hàng trực tuyến, chuyển khoản, kết nối với khu phố trong các hoạt động cộng đồng… “Thời gian đầu khi sử dụng điện thoại thông minh, tôi lóng ngóng và lo sợ nhiều điều, nhất là sợ bị lừa đảo trên mạng. Nhưng tôi được các con hướng dẫn tận tình, động viên mỗi ngày. Tuổi cao cho nên trí nhớ hạn chế, có khi vừa được hướng dẫn xong lại quên, nhưng nếu không cố gắng thì sẽ tụt hậu với xã hội, thậm chí mất kết nối ngay trong chính ngôi nhà của mình. Mỗi ngày tôi luyện tập thêm một chút rồi cũng thành thạo. Dù không thể bằng các bạn trẻ, nhưng tôi nghĩ, ít ra mình cũng bắt nhịp được với cuộc sống hằng ngày giữa đô thị năng động và phát triển như Thành phố Hồ Chí Minh”, bà Cừ nói.
Có mặt tại Trung tâm Phục vụ hành chính công phường Sài Gòn, ông Nguyễn Văn Huân cho biết: “Hành chính công giờ thay đổi rất nhiều, thuận tiện cho người dân. Tôi cần trích lục giấy tờ, biết là có thể nộp trực tuyến nhưng tôi chưa làm bao giờ, tuổi cũng gần 80 rồi, tôi có chút lo lắng nên chọn ra phường để làm. Khi tới đây, tôi được các cháu thanh niên tình nguyện trực tiếp hỗ trợ, giúp thao tác các bước trên điện thoại. Tôi cũng được hướng dẫn tỉ mỉ để lần sau nếu có nhu cầu có thể tự nộp hồ sơ trực tuyến tại nhà”. Ông Huân cho rằng, những người cao tuổi cũng cần học thêm công nghệ, chủ động hòa nhập với xã hội phát triển hiện đại, nếu không sẽ lạc lõng.
Chuyển đổi số là hành trình của tất cả mọi người
Những tiện ích mà chuyển đổi số mang lại khiến nhiều người cao tuổi trên địa bàn Thành phố không ngại thay đổi tư duy trong việc tiếp cận công nghệ thông tin, nhất là những người sinh sống tại khu vực trung tâm thành phố. Sự chủ động của người cao tuổi không chỉ dừng lại ở việc sở hữu một chiếc điện thoại thông minh, mà còn thể hiện qua sự tích cực khai thác công nghệ trong nhiều lĩnh vực. Nhiều cô chú đã quen với việc sử dụng Cổng Dịch vụ công quốc gia để thực hiện các thủ tục đơn giản như trích lục giấy tờ, khai báo tạm trú, tạm vắng. Bên cạnh đó, nhiều người cũng dần thuần thục hơn, chủ động hơn trong thanh toán không tiền mặt khi học cách sử dụng ứng dụng ngân hàng điện tử, ví điện tử hay quét mã QR để thanh toán khi cần thiết.
Cùng với đó, người cao tuổi cũng tự chăm sóc bản thân thông qua các tính năng có trên các thiết bị thông minh như theo dõi sức khỏe số, đặt lịch khám bệnh trực tuyến, tư vấn bác sĩ trực tuyến… Đặc biệt, thông qua thiết bị thông minh, người cao tuổi đã dễ dàng kết nối với xã hội và xóa đi khoảng cách thế hệ thông qua việc sử dụng các trang mạng xã hội, tạo các nhóm Zalo kết nối trong gia đình, bạn bè để cùng nhau trao đổi thông tin, chia sẻ những niềm vui, điều bổ ích trong cuộc sống. Ông Nguyễn Văn Hồng, Phó Bí thư Chi bộ, Trưởng khu phố 8, phường Tân Sơn Nhất cho rằng: Chuyển đổi số là hành trình của tất cả mọi người. Nhờ sự hỗ trợ của các ứng dụng khoa học, công nghệ, công việc của những cán bộ khu phố như ông đỡ khó khăn, vất vả. Bản thân ông cũng tự tìm hiểu, cái gì không biết thì hỏi thêm mọi người. “Để tạo sự gần gũi với bà con, nâng cao hiệu quả công tác tuyên truyền đường lối, chủ trương, chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước; đồng thời vận động bà con tích cực hưởng ứng, tham gia các phong trào do chính quyền phát động, tôi đã tạo các nhóm Zalo theo từng nhóm dân cư đặc thù để tuyên truyền đúng trọng tâm, trọng điểm.
Vừa qua, khi lấy ý kiến của người dân về sửa đổi Hiến pháp, về sáp nhập đơn vị hành chính, cùng với cán bộ an ninh cơ sở, tôi cũng tranh thủ hướng dẫn, hỗ trợ mọi người sử dụng các ứng dụng trực tuyến. Giờ đây, bà con trong khu phố đã khá thành thạo trong kết nối, tương tác với chính quyền, khu phố”, ông Hồng cho biết. Nhờ công nghệ hỗ trợ, mọi hoạt động trên địa bàn đều được triển khai nhanh chóng, kịp thời, minh bạch và hiệu quả. Khu phố cũng thường xuyên động viên người dân phải chủ động, tích cực học hỏi công nghệ mới để theo kịp sự phát triển của xã hội. Hiện nay, nhiều địa phương đã tổ chức các lớp tập huấn chuyển đổi số cho người cao tuổi. Bản thân các cô, chú cũng tự lập ra những nhóm nhỏ, câu lạc bộ số để trực tiếp hỗ trợ, hướng dẫn, chia sẻ cho nhau và trở thành những “tuyên truyền viên số” hiệu quả. Ngày 11/10, Thành phố Hồ Chí Minh phát động phong trào “Bình dân học vụ số” giai đoạn 2025-2026 với mục tiêu phổ cập kiến thức, kỹ năng số cơ bản cho người dân, bảo đảm tiếp cận “toàn dân, toàn diện, không ai bị bỏ lại phía sau”. Có thể thấy, cùng với quyết tâm của chính quyền, chính sự chủ động của người cao tuổi sẽ góp phần quan trọng để Thành phố xây dựng một xã hội số toàn diện.
Để thực hiện tốt mục tiêu này, bảo đảm sự phát triển bền vững, Thành phố cũng cần chú trọng đầu tư vào hạ tầng số, tăng cường tuyên truyền, bảo đảm an toàn thông tin, tránh các trường hợp bị lừa đảo qua mạng; đồng thời, nhân rộng mô hình “người cao tuổi dạy người cao tuổi”.
