Bảo tồn thiên nhiên qua những thước phim

Giữ những cột mốc thời gian

Hành trình đến với công việc đạo diễn hình ảnh của anh Tú Anh đầy bất ngờ. Năm 2018, khi đang làm hướng dẫn viên du lịch ở tỉnh Quảng Bình (cũ), anh chứng kiến một đoàn làm phim tài liệu quốc tế quay tư liệu về các hang động, núi đá vôi. Những câu hỏi như “Hình ảnh hang động qua góc máy quay sẽ khác gì với đôi mắt của con người? Tại sao trong hang động toàn đá lại thu hút các chuyên gia đến quay phim?...” cứ quanh quẩn trong suy nghĩ của chàng hướng dẫn viên trẻ tuổi. Đó là cột mốc quan trọng thôi thúc anh quyết định dừng làm công việc của một hướng dẫn viên du lịch đơn thuần để chuyển sang lĩnh vực làm phim tài liệu về thiên nhiên.

Không kiến thức chuyên môn, không thiết bị, không có đội nhóm hay người dẫn đường, Tú Anh xem điểm xuất phát “3 không” đó là động lực để bản thân liên tục phấn đấu, học hỏi.

Được trải nghiệm thực tế ở nhiều Vườn quốc gia (VQG) trên cả nước, anh nhận thấy sự đa dạng các thành phần loài phù hợp cho thể loại phim tài liệu. “Mỗi khu vườn sẽ có các chất liệu làm phim khác nhau. Tuy nhiên, điều tôi ấn tượng nhất là những nơi có yếu tố lịch sử, văn hóa vẫn còn hiện hữu cho đến nay. Trong mối quan hệ đó, vị thế và vai trò của con người nằm ở cách bảo tồn, giữ trọn vẹn giá trị mà thiên nhiên đã tạo ra”, anh Tú Anh cho biết.

Năm 2021, anh Tú Anh chính thức theo đuổi lĩnh vực phim tài liệu thiên nhiên. Từ đó đến nay, đạo diễn hình ảnh Nguyễn Đặng Tú Anh đã đặt chân đến hầu hết các VQG trên cả nước. Có thể kể đến như các VQG Mũi Cà Mau, Côn Đảo, Tràm Chim, Kon Ka Kinh, Chư Mom Ray, Phong Nha - Kẻ Bàng, Cúc Phương, Pù Mát, Du Già... hay Khu dự trữ sinh quyển rừng ngập mặn Cần Giờ.

Sự biến đổi, phát triển của thiên nhiên được giới chuyên gia nghiên cứu đánh giá luôn thay đổi không ngừng. Do đó, anh Tú Anh thường chọn khoảng 20 phân cảnh để tạo ra một bộ phim tài liệu. Số phân cảnh vừa phải để người xem dễ cảm nhận nội dung, đồng thời thể hiện đúng tính chất của thiên nhiên ngay tại thời điểm làm phim.

Đem sự nhiệt huyết vào các cảnh quay

“Dường như nghề làm phim tài liệu thiên nhiên này đã chọn tôi. Công việc này kén người làm. Nó đòi hỏi một tình yêu thiên nhiên thật sự, một góc nhìn nghệ thuật riêng, sức bền về thể lực lẫn kỹ năng ứng dụng khoa học công nghệ, máy móc. Các hãng làm phim tài liệu nước ngoài thường đi trước chúng ta vì lẽ đó”, đạo diễn hình ảnh Tú Anh nhìn nhận.

Anh Tú Anh cho biết làm phim tài liệu ở môi trường dưới nước được xem là khó nhất. Hiện nay, việc tìm mua các thiết bị quay phim chuyên dụng dưới nước rất hiếm và đắt. Khi đọc các tài liệu về những loài sinh vật dưới biển, bản thân anh đã thôi thúc tìm cách chế tạo các thiết bị hỗ trợ để quay. Sau nhiều lần thử nghiệm, anh Tú Anh đã cho ra đời chiếc hộp nhựa trong suốt, bên trong là bộ máy quay. Với thiết bị này, bộ phim về rùa biển Côn Đảo, các rạn san hô ở Ninh Thuận (cũ) đã có những cảnh quay đầy nghệ thuật. Từng cú quay slow motion (chuyển động chậm) về rùa biển đã giúp người xem có được những cảm nhận chân thật nhất về đời sống loài động vật quý hiếm này.

Đánh giá về cơ hội nghề nghiệp trong nghề làm phim tài liệu, đạo diễn trẻ Tú Anh cho biết: “Cơ hội sẽ đến khi năng lực thật sự của mỗi người được nhìn nhận. Các tổ chức phi chính phủ rất cần sự sáng tạo, sự hăng say và lòng yêu nghề không giới hạn của những người làm phim trẻ nên họ thường tài trợ cho các dự án làm phim tài liệu trẻ, đặc biệt là các dự án phim tài liệu về thiên nhiên, tự nhiên”.