Ứng dụng công nghệ cao trong cứu hộ, cứu nạn

Đợt mưa lũ lịch sử vừa qua, địa bàn xã Nga My (Thái Nguyên) bị ngập sâu tới 2m, 1.000 hộ dân bị cô lập hoàn toàn. Trong một tình huống khẩn cấp, đội ngũ Viettel Post đã phải sử dụng tàu bay không người lái (drone) để kịp thời chuyển thuốc chữa bệnh cho một gia đình có con nhỏ 4 tháng tuổi đang sốt cao dẫn đến co giật.

Thống kê trong ngày đầu, drone đã vận chuyển 200 lượt, dẫn đường 30 lượt cho đội cứu hộ, mang theo 5 tấn hàng hóa thiết yếu đến tay bà con. Trước hiệu quả thực tế, lãnh đạo Tập đoàn Viettel đã chỉ đạo huy động toàn bộ thiết bị drone sẵn có tại các đơn vị để tiếp tục bổ sung cho các địa phương như Hà Nội, Bắc Ninh…

Việc ứng dụng công nghệ thông minh, đặc biệt là drone đa dụng, cần trở thành một phần trong phương án phòng, chống thiên tai ở các địa phương thường xuyên đối mặt rủi ro. Không chỉ trong bão lũ, các thiết bị công nghệ cao còn là công cụ cứu hộ, cứu nạn trong các vụ cháy nổ tại khu dân cư; tìm kiếm người mất tích trong các vụ động đất, sạt lở núi; tiếp cận nhanh chóng những vụ tai nạn giao thông đặc biệt nghiêm trọng như xe rơi xuống vực sâu, tàu hỏa trật bánh ở vùng núi hiểm trở. Qua đó, giúp lực lượng chức năng tiếp cận hiện trường, vận chuyển vật tư cứu trợ, hỗ trợ tìm kiếm và đưa ra phương án ứng cứu chính xác, nhanh chóng.

Ứng dụng công nghệ cao trong cứu hộ, cứu nạn không chỉ là giải pháp tình thế, mà cần được tập trung đẩy mạnh, tích hợp trong chiến lược quốc gia về phòng, chống thiên tai, ứng phó sự cố, bảo vệ an toàn cho nhân dân trong mọi tình huống.

Một điểm thuận lợi khi thúc đẩy ứng dụng công nghệ là Luật Phòng không nhân dân năm 2024 (có hiệu lực từ ngày 1/7/2025) đã dành một chương quy định về quản lý tàu bay không người lái, phương tiện bay khác và bảo đảm an toàn phòng không; trong đó quy định miễn cấp phép bay trong trường hợp khẩn cấp để bảo vệ tính mạng, tài sản của tổ chức, cá nhân theo quyết định của cấp có thẩm quyền (nhưng phải thông báo đến cơ quan quản lý hoạt động bay trước khi bay). Hiện nay, dự thảo Nghị định về quản lý tàu bay không người lái và phương tiện bay khác cũng đang được xây dựng.

Vì vậy, các hướng dẫn cụ thể về tổ chức quản lý, sử dụng phương tiện bay, gắn chặt với chiến lược phòng chống thiên tai, cứu hộ, cứu nạn, cũng như các quy định trong việc sử dụng các loại phương tiện bay trong các lĩnh vực đời sống xã hội, sản xuất nông nghiệp cần sớm được hoàn thiện… Cùng với đó, cần xây dựng cơ chế kết hợp giữa Nhà nước-doanh nghiệp-cá nhân, thay vì chỉ dựa vào ngân sách trong triển khai drone cứu hộ, cứu nạn.

Việc tạo ra những mẫu drone hiện đại, phù hợp địa hình, tải trọng, vận hành bền bỉ trong cả điều kiện khắc nghiệt cũng là vấn đề cần đặt ra. Lực lượng cơ quan chức năng chuyên trách và người dân tham gia sử dụng quản lý hệ thống drone tại cơ sở cần được tổ chức hiệu quả, tập huấn, cấp chứng chỉ sử dụng... chủ động sẵn sàng triển khai ứng phó khi có tình huống khẩn cấp.

Xem thêm