Tìm hướng mở rộng xuất khẩu sang thị trường Halal

Hiện nay, kinh tế toàn cầu đang đối mặt với nhiều yếu tố phức tạp. Căng thẳng thuế quan và xu hướng bảo hộ thương mại ngày càng gia tăng, gây áp lực lên các nền kinh tế có độ mở lớn như Việt Nam. Ngoài ra, tình hình xuất khẩu sang các thị trường truyền thống như Mỹ, châu Âu, Nhật Bản… gặp nhiều khó khăn do các thị trường này yêu cầu ngày càng cao, cho nên việc đa dạng hóa thị trường xuất khẩu trở thành yêu cầu cấp bách đối với doanh nghiệp. Trong khi đó, Trung Đông hiện là thị trường nhập khẩu năng động với tổng giá trị nhập khẩu hàng hóa ước đạt hơn 1.200 tỷ USD/năm. Nhiều quốc gia trong khu vực Trung Đông có tốc độ tăng trưởng GDP trung bình đạt 5-6% mỗi năm, vượt xa mức 1-2% của các nền kinh tế phát triển. Thống kê 11 tháng năm 2025 cho thấy, kim ngạch xuất khẩu của Việt Nam sang các quốc gia trọng điểm trong khu vực Trung Đông như Các tiểu vương quốc Arab Thống nhất (UAE) đạt 5,4 tỷ USD; Saudi Arabia đạt 1,9 tỷ USD… Các mặt hàng xuất khẩu chính tập trung vào các sản phẩm công nghệ cao như điện thoại và linh kiện (chiếm gần 35% kim ngạch xuất khẩu), máy tính, linh kiện, các sản phẩm điện tử, giày dép, dệt may, hạt điều, thủy sản, phương tiện vận tải, phụ tùng, và nông sản. Tuy nhiên, theo đánh giá của các chuyên gia, kim ngạch xuất khẩu giữa Thành phố Hồ Chí Minh và các thị trường trong khu vực Trung Đông chưa khai thác hết tiềm năng vốn có.

Hiện, nhiều tập đoàn bán lẻ và phân phối lớn tại Trung Đông như Lulu Hypermarket (UAE), Al Othaim Markets (Saudi Arabia)… đang rất quan tâm nguồn hàng chất lượng từ Việt Nam. Đây là cơ hội để doanh nghiệp Thành phố Hồ Chí Minh giới thiệu trực tiếp sản phẩm tới các chuỗi phân phối lớn, tìm kiếm hợp đồng xuất khẩu dài hạn và mở rộng thị trường vào khu vực có sức mua cao, đầy tiềm năng như Trung Đông. Ông Trần Phú Lữ, Giám đốc Trung tâm Xúc tiến Thương mại và Đầu tư Thành phố Hồ Chí Minh (ITPC) cho biết: Với vai trò là đầu tàu kinh tế của cả nước, thành phố luôn tích cực, chủ động tham gia vào quá trình hội nhập kinh tế quốc tế. Đồng thời, tập trung thực hiện đồng bộ nhiều giải pháp để hỗ trợ tháo gỡ khó khăn, vướng mắc cho doanh nghiệp, nhà đầu tư, giúp doanh nghiệp phát triển sản xuất, kinh doanh, đặc biệt là các chính sách hỗ trợ doanh nghiệp kết nối và tham gia sâu vào chuỗi cung ứng quốc tế.

Cũng theo ông Lữ, trước bối cảnh nhu cầu tiêu dùng sản phẩm Halal ngày càng tăng mạnh trên toàn cầu, Thành phố Hồ Chí Minh hiện rất quan tâm đến việc phát triển hệ sinh thái Halal, xác định đây là một hướng đi chiến lược, vừa mở ra cơ hội xuất khẩu mới, vừa góp phần nâng cao vị thế quốc gia trong chuỗi giá trị quốc tế. ITPC đã tổ chức nhiều chương trình về xúc tiến, thương mại, quảng bá như tổ chức hội chợ, triển lãm trong nước và nước ngoài giúp doanh nghiệp kết nối, mở rộng thị trường. Năm 2025, ITPC đã có hơn 160 hoạt động xúc tiến thương mại, đầu tư được tổ chức. Đối với thị trường tiềm năng như Halal, đặc biệt khu vực Trung Đông, ITPC đã tổ chức nhiều chương trình xúc tiến thương mại và hỗ trợ doanh nghiệp Thành phố Hồ Chí Minh xuất khẩu hàng hóa, tìm kiếm đối tác thông qua các hoạt động kết nối cung cầu, kết nối chuỗi cung ứng hàng hóa quốc tế…

Thị trường Halal đang sở hữu dư địa tiềm năng, chiếm khoảng 25% dân số thế giới và dự báo quy mô kinh tế sẽ chạm mốc 10 nghìn tỷ USD trước năm 2028. Trong đó, riêng lĩnh vực thực phẩm Halal được kỳ vọng sẽ tăng mạnh từ 2.715 tỷ USD năm 2024 lên 5.911 tỷ USD vào năm 2033, với tốc độ tăng trưởng hàng năm đạt khoảng 9%. Khu vực Trung Đông là thị trường có sức mua lớn với quy mô 500 triệu dân và tổng GDP đạt 3.600 tỷ USD. Khu vực này đang trong quá trình chuyển đổi kinh tế mạnh mẽ với nguồn lực tài chính dồi dào và nhu cầu nhập khẩu thực phẩm rất cao, đạt mức 132 tỷ USD trong năm 2023. Đáng chú ý, các quốc gia thuộc Hội đồng Hợp tác vùng Vịnh (GCC) có nhu cầu nhập khẩu 85% nhu cầu lương thực, thực phẩm.

Để hiện thực hóa các cơ hội xuất khẩu vào thị trường Halal, theo bà Nguyễn Phương Trà, Vụ trưởng Vụ Trung Đông-châu Phi (Bộ Ngoại giao), Thành phố Hồ Chí Minh cần thiết lập quan hệ hợp tác với các nước ở khu vực Trung Đông, xây dựng các chính sách ưu đãi về thuế, lãi suất. Doanh nghiệp nên chủ động tham gia các hoạt động xúc tiến thương mại uy tín như Saudi Food Expo, Halal Trade Expo Dubai hay Hội chợ MIHAS tại Malaysia để kết nối trực tiếp với các hệ thống phân phối quốc tế.

Việc Thành phố Hồ Chí Minh tìm hướng đẩy mạnh xuất khẩu sang thị trường Halal không chỉ đa dạng hóa thị trường, giảm sự phụ thuộc vào các khu vực truyền thống, mà còn hướng tới “khai phá” một không gian tăng trưởng “khổng lồ” với dự báo quy mô kinh tế Halal toàn cầu sẽ chạm mốc 10 nghìn tỷ USD trước năm 2028. Đây là bước đi chiến lược nhằm nâng tầm vị thế hàng hóa của Việt Nam, giúp các doanh nghiệp nội địa tham gia sâu vào chuỗi giá trị toàn cầu, biến “cánh cửa” tiếp cận 2,2 tỷ người tiêu dùng Hồi giáo thành một động lực tăng trưởng bền vững thời gian tới.