Phát huy vai trò trung tâm kiến tạo thể chế đưa Thành phố Hồ Chí Minh tăng tốc, bứt phá

Nhân dịp tổng kết nhiệm kỳ 2021-2026, phóng viên Báo Nhân Dân đã có cuộc trao đổi với đồng chí Võ Văn Minh, Chủ tịch Hội đồng nhân dân Thành phố Hồ Chí Minh xoay quanh nội dung trên.

Quyết định nhiều chính sách kịp thời, hợp lòng dân

Phóng viên: Nhiệm kỳ 2021-2026 là một nhiệm kỳ với nhiều khó khăn, thách thức từ bối cảnh chung trong nước và thế giới, nhưng kết quả đạt được cho thấy bức tranh kinh tế-xã hội Thành phố Hồ Chí Minh vẫn có nhiều điểm sáng. Đồng chí đánh giá thế nào về vai trò của Hội đồng nhân dân thành phố góp phần vào kết quả chung đó?

Đồng chí Võ Văn Minh: Nhiệm kỳ 2021-2026 của Hội đồng nhân dân Thành phố Hồ Chí Minh và các địa phương diễn ra trong bối cảnh đặc biệt khó khăn và nhiều biến động, từ đại dịch Covid-19 đến yêu cầu phục hồi kinh tế-xã hội; từ triển khai các cơ chế đặc thù xây dựng chính quyền đô thị đến việc sắp xếp đơn vị hành chính cấp tỉnh và thực hiện mô hình chính quyền địa phương 2 cấp. Trong bối cảnh đó, Hội đồng nhân dân ba địa phương đã nỗ lực cùng cả hệ thống chính trị đưa nền kinh tế vượt qua khó khăn, nhanh chóng phục hồi và có những bứt phá ngoạn mục.

Trước hết, Hội đồng nhân dân đã kịp thời ban hành hệ thống nghị quyết phục vụ yêu cầu phát triển của các địa phương trong từng giai đoạn. Từ đầu nhiệm kỳ đến ngày 10/12/2025, Hội đồng nhân dân Thành phố Hồ Chí Minh (mới) và Hội đồng nhân dân ba địa phương trước khi sáp nhập đã tổ chức 86 kỳ họp, thông qua 1.732 nghị quyết, trong đó có 351 nghị quyết quy phạm pháp luật và 1.381 nghị quyết cá biệt. Các nghị quyết được ban hành bảo đảm đúng thẩm quyền, bám sát thực tiễn, đáp ứng kịp thời yêu cầu chỉ đạo, điều hành, phát triển kinh tế-xã hội, giữ vững quốc phòng-an ninh và bảo đảm an sinh trên địa bàn.

Hội đồng nhân dân thành phố xác định mục tiêu hướng đến xây dựng một cơ quan dân cử chuyên nghiệp, hiện đại, hoạt động thực chất, hiệu lực, hiệu quả.

Đặc biệt, trong giai đoạn sau sắp xếp đơn vị hành chính, từ ngày 1/7 đến 26/12/2025, Hội đồng nhân dân thành phố đã tổ chức 7 kỳ họp, thông qua 246 nghị quyết, tập trung giải quyết những vấn đề cấp bách phát sinh từ thực tiễn quản lý, bảo đảm điều kiện vận hành của mô hình chính quyền đô thị 2 cấp và tiếp tục khơi thông nguồn lực, tạo đà tăng trưởng cho thành phố.

Đồng thời, hơn 1.600 nghị quyết của ba địa phương trước khi sắp xếp đã được khẩn trương rà soát, phân loại để xem xét ban hành mới, bãi bỏ hoặc áp dụng thống nhất, qua đó bảo đảm tính liên tục và đồng bộ của chính sách, không để xảy ra chênh lệch, độ vênh của chính sách ảnh hưởng đến quyền, lợi ích hợp pháp của nhân dân, góp phần giữ vững ổn định chính trị và duy trì nhịp độ phát triển kinh tế-xã hội của thành phố trong giai đoạn chuyển tiếp.

Thứ hai, Hội đồng nhân dân đã thể hiện vai trò quyết định chính sách kịp thời, nhân văn, nhất là trong phòng, chống dịch Covid-19 và an sinh xã hội. Hội đồng nhân dân các địa phương đã ban hành kịp thời nhiều nghị quyết mang tính khẩn cấp, chưa có tiền lệ, tạo cơ sở pháp lý để thành phố triển khai đồng bộ các giải pháp phòng, chống dịch, bảo đảm an sinh xã hội và tạo nền tảng cho quá trình phục hồi kinh tế sau dịch. Các chính sách tập trung vào các nhóm đối tượng bị ảnh hưởng nặng nề nhất như người lao động mất việc, lao động tự do, người yếu thế và doanh nghiệp gặp khó khăn.

Trong đó, chỉ riêng Thành phố Hồ Chí Minh đã có hơn 7,1 triệu lượt người dân được hỗ trợ và tổng kinh phí hơn 12.750 tỷ đồng. Cùng với đó, Hội đồng nhân dân còn tăng cường giám sát việc tổ chức thực hiện các nghị quyết phòng, chống dịch, nhằm bảo đảm ngân sách được sử dụng “đúng-đủ-kịp thời-công bằng”, kịp thời điều chỉnh những bất cập phát sinh trong thực tiễn, góp phần củng cố niềm tin của nhân dân vào chính quyền trong giai đoạn đặc biệt khó khăn.

Thứ ba, vai trò của Hội đồng nhân dân thành phố trong triển khai Nghị quyết số 98/2023/QH15 của Quốc hội về cơ chế, chính sách đặc thù phát triển Thành phố Hồ Chí Minh. Đây là nghị quyết có ý nghĩa đặc biệt quan trọng, mở ra không gian thể chế mới, trao cho thành phố nhiều cơ chế, chính sách vượt trội để phát huy vai trò đầu tàu kinh tế của cả nước. Để triển khai, Hội đồng nhân dân thành phố đã ban hành 52 nghị quyết tạo hành lang pháp lý để các cơ chế, chính sách đặc thù sớm đi vào thực tiễn.

Cùng với đó, Hội đồng nhân dân thành phố còn tăng cường giám sát việc tổ chức thực hiện Nghị quyết 98 thông qua vai trò “gác cổng thể chế”, bảo đảm các cơ chế đặc thù được vận dụng đúng thẩm quyền, đúng mục tiêu, minh bạch và hiệu quả. Sau 2 năm triển khai, nghị quyết này đã góp phần quan trọng giúp kinh tế thành phố phát triển mạnh mẽ. Tổng giá trị GRDP của thành phố năm 2025 ước tăng 1,5 lần so với năm 2020; GRDP bình quân đầu người ước đạt 8.944 USD, cao gấp 1,7 lần mức bình quân chung cả nước.

Mọi hoạt động của Hội đồng nhân dân thành phố trong thời gian tới đều hướng đến mục tiêu cao nhất là phục vụ nhân dân, đáp ứng yêu cầu phát triển nhanh nhưng bền vững của thành phố.

Thứ tư, các hoạt động giám sát ngày càng đi vào chiều sâu, gắn với trách nhiệm cụ thể, góp phần giúp cho nhiều hạn chế kéo dài đã từng bước được tháo gỡ, nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước.

Trong nhiệm kỳ, Hội đồng nhân dân, Thường trực Hội đồng nhân dân và các Ban đã tổ chức hơn 138 chuyên đề giám sát, với khoảng 730 cuộc giám sát trực tiếp tại các cơ quan, đơn vị và địa phương. Nội dung giám sát tập trung vào những lĩnh vực được cử tri và xã hội quan tâm như: quản lý đất đai, đầu tư công, các công trình chống ngập, nhà ở xã hội, quy hoạch đô thị, cải cách hành chính, y tế cơ sở…

Thứ năm, công tác tiếp xúc cử tri, tiếp công dân, giải quyết kiến nghị, phản ánh và tạo các diễn đàn đối thoại trực tiếp với cử tri được chú trọng, phát huy quyền làm chủ của nhân dân với phương châm “dân biết, dân bàn, dân làm, dân kiểm tra, dân giám sát”. Trong nhiệm kỳ, Hội đồng nhân dân thành phố và các địa phương đã tổ chức 1.668 cuộc tiếp xúc cử tri, trong đó có 85 cuộc tiếp xúc chuyên đề, tiếp nhận 4.678 ý kiến, kiến nghị, với tỷ lệ giải quyết đạt 78%. Công tác tiếp công dân được duy trì nền nếp với 2.828 lượt công dân được tiếp, tiếp nhận và xử lý 8.589 đơn thư khiếu nại, tố cáo, tỷ lệ xử lý đạt 100%; tỷ lệ văn bản trả lời của các cơ quan chức năng tăng dần qua các năm.

Phóng viên: Bên cạnh những kết quả đạt được, còn có những khó khăn nhất định, Hội đồng nhân dân thành phố nhận diện và có giải pháp để khắc phục khó khăn ấy như thế nào, thưa đồng chí?

Đồng chí Võ Văn Minh: Trong quá trình hoạt động, Hội đồng nhân dân thành phố luôn nỗ lực với quyết tâm cao nhất để hoàn thành tốt sứ mệnh được giao. Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả đạt được, hoạt động của Hội đồng nhân dân thành phố vẫn còn một số khó khăn, hạn chế nhất định.

Trước hết, sau sáp nhập, quy mô Hội đồng nhân dân thành phố rất lớn, với 204 đại biểu, phạm vi quản lý rộng, khối lượng công việc tăng mạnh, tạo áp lực không nhỏ đối với công tác tổ chức kỳ họp, điều hành thảo luận và bảo đảm các điều kiện phục vụ.

Thứ hai, công tác chuẩn bị hồ sơ, tài liệu trình kỳ họp ở một số nội dung còn gấp, chất lượng chưa thật sự đồng đều; trong thời gian qua, ngoài các công việc thường xuyên, Hội đồng nhân dân thành phố phải khẩn trương rà soát hệ thống Nghị quyết đã ban hành của 3 khu vực trước khi sắp xếp, phối hợp với Ủy ban nhân dân thành phố có lộ trình xử lý cụ thể dẫn đến khối lượng công việc rất lớn, một số hồ sơ phải điều chỉnh, bổ sung nhiều lần, ảnh hưởng nhất định đến tiến độ và chất lượng thẩm tra của các cơ quan Hội đồng nhân dân.

Thứ ba, trong giai đoạn đầu triển khai mô hình chính quyền địa phương hai cấp, hạ tầng công nghệ thông tin và các phần mềm phục vụ kỳ họp chưa đồng bộ, tác động nhất định đến việc ứng dụng, đẩy mạnh công nghệ trong tổ chức kỳ họp, như kỳ họp không giấy, thực hiện biểu quyết điện tử, điểm danh, theo dõi tài liệu...

Ngoài ra, một số kiến nghị của cử tri liên quan đến lĩnh vực đất đai, quy hoạch, các vụ việc khiếu nại kéo dài chậm được giải quyết dứt điểm do liên quan đến lịch sử quản lý phức tạp, sự thay đổi của chính sách và thẩm quyền giải quyết qua nhiều cấp, nhiều giai đoạn.

Những khó khăn, hạn chế nêu trên xuất phát từ cả nguyên nhân chủ quan và khách quan có từ trước, bên cạnh mô hình chính quyền địa phương hai cấp còn mới, trong khi một số cơ chế, chính sách đặc thù và độ vênh giữa các chính sách vẫn đang được rà soát, hoàn thiện. Thời gian tới, Hội đồng nhân dân thành phố sẽ tập trung khắc phục những tồn tại này, tiếp tục đổi mới phương thức hoạt động để nâng cao hiệu quả, tính thực chất trong thực hiện chức năng, nhiệm vụ theo luật định.

Hành động vì kỳ vọng của Quốc hội và nhân dân

Phóng viên: Thành phố vừa được Quốc hội thông qua Nghị quyết số 260/2025/QH15 ngày 11/12/2025 sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị quyết số 98/2023/QH15 về thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển Thành phố Hồ Chí Minh. Để nghị quyết sớm đi vào cuộc sống và phát huy hiệu quả như kỳ vọng, với chức năng, nhiệm vụ của mình, Hội đồng nhân dân thành phố sẽ triển khai những hoạt động cụ thể nào trong thời gian tới, thưa đồng chí?

Đồng chí Võ Văn Minh: Nghị quyết mới này được xem là bước hoàn thiện quan trọng về mặt pháp lý, tiếp tục khẳng định chủ trương nhất quán của Đảng và Quốc hội trong việc trao cho Thành phố Hồ Chí Minh các cơ chế, chính sách đặc thù, vượt trội nhưng ngày càng chặt chẽ, khả thi và hiệu quả hơn. Nghị quyết đã kịp thời đáp ứng yêu cầu thu hút, huy động nguồn lực cho đầu tư phát triển trong giai đoạn mới, đồng thời tháo gỡ những khó khăn, vướng mắc phát sinh trong quá trình triển khai Nghị quyết số 98/2023/QH15.

Với vị trí là cơ quan quyền lực nhà nước ở địa phương, Hội đồng nhân dân Thành phố Hồ Chí Minh ý thức rõ trách nhiệm và sự kỳ vọng, chủ động đồng hành cùng chính quyền thành phố, qua đó bảo đảm không chỉ “đúng luật, đủ quyền” mà quan trọng hơn là để các cơ chế, chính sách đặc thù sớm đi vào cuộc sống một cách nhanh chóng, thiết thực.

Với vị trí là cơ quan quyền lực nhà nước ở địa phương, Hội đồng nhân dân Thành phố Hồ Chí Minh ý thức rõ trách nhiệm và sự kỳ vọng, chủ động đồng hành cùng chính quyền thành phố, tập trung triển khai bốn định hướng lớn trong việc quyết định đúng tầm chiến lược, quy định chi tiết kịp thời, giám sát chặt chẽ, hiệu quả và kiến nghị giải pháp khả thi, qua đó bảo đảm không chỉ “đúng luật, đủ quyền” mà quan trọng hơn là để các cơ chế, chính sách đặc thù sớm đi vào cuộc sống một cách nhanh chóng, thiết thực.

Đầu tiên, ngay trong kỳ họp thứ 7 ngày 26/12/2025, Hội đồng nhân dân thành phố đã ban hành nghị quyết triển khai thực hiện Nghị quyết của Quốc hội, cụ thể hóa rõ trách nhiệm, nhiệm vụ và lộ trình thực hiện của từng cơ quan, đơn vị, bảo đảm sự thống nhất, đồng bộ trong tổ chức thực hiện trên toàn địa bàn thành phố.

Thứ hai, Hội đồng nhân dân thành phố phối hợp cùng Ủy ban nhân dân thành phố trong thời gian rất ngắn đã khẩn trương thể chế hóa các nội dung được Quốc hội phân quyền, giao quyền, nhất là những cơ chế mới, có tính đột phá cao. Trọng tâm là ban hành các nghị quyết quy định chi tiết về cơ chế phát triển đô thị theo mô hình TOD; trình tự, thủ tục thành lập, mở rộng, điều chỉnh ranh giới Khu thương mại tự do; quy hoạch tổng thể thành phố…; bảo đảm các cơ chế, chính sách đặc thù đi ngay vào cuộc sống, khơi thông và tạo động lực mạnh mẽ cho phát triển kinh tế-xã hội, nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước và ổn định đời sống nhân dân; thể hiện sự chuẩn bị sẵn sàng của Đảng bộ và chính quyền thành phố trước một sứ mệnh mới, tiếp tục phát huy vai trò đầu tàu, đóng góp tích cực cho sự phát triển chung của đất nước trong giai đoạn bứt phá sắp tới.

Thứ ba, Hội đồng nhân dân thành phố sẽ tăng cường hoạt động giám sát việc tổ chức thực hiện Nghị quyết, tập trung vào những lĩnh vực trọng tâm, nhạy cảm, có tác động lớn đến phát triển kinh tế-xã hội và đời sống nhân dân, đồng thời đẩy mạnh công tác tiếp xúc cử tri, tạo sự đồng thuận và ủng hộ rộng rãi trong nhân dân, cộng đồng doanh nghiệp và nhà đầu tư.

Thứ tư, thông qua hoạt động giám sát và tổng kết thực tiễn triển khai, Hội đồng nhân dân thành phố sẽ kịp thời phát hiện những khó khăn, vướng mắc và các vấn đề mới phát sinh để kiến nghị các cơ quan chức năng xem xét, bổ sung, điều chỉnh cơ chế, chính sách phù hợp với yêu cầu phát triển của thành phố, kịp thời “lấp đầy các lỗ hổng” trong thực tiễn.

Xây dựng cơ quan dân cử chuyên nghiệp, hiện đại, hoạt động thực chất, hiệu lực, hiệu quả

Phóng viên: Cùng với việc hiện thực hóa Nghị quyết 98 sửa đổi, trong thời gian tới, đâu sẽ là nhiệm vụ trọng tâm mà Hội đồng nhân dân thành phố tiếp tục tập trung đẩy mạnh, thưa đồng chí?

Đồng chí Võ Văn Minh: Quán triệt tầm nhìn mà Tổng Bí thư Tô Lâm đã chỉ đạo tại Đại hội Đại biểu Đảng bộ thành phố lần thứ I và Nghị quyết Đại hội Đảng bộ thành phố nhiệm kỳ 2025-2030, Hội đồng nhân dân thành phố xác định mục tiêu hướng đến xây dựng một cơ quan dân cử chuyên nghiệp, hiện đại, hoạt động thực chất, hiệu lực, hiệu quả, góp phần cùng cả hệ thống chính trị của thành phố hướng đến hình thành một đô thị văn minh, hiện đại, trung tâm đổi mới, sáng tạo, năng động, hội nhập đi đầu trong sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước. Mọi hoạt động của Hội đồng nhân dân thành phố trong thời gian tới đều hướng đến mục tiêu cao nhất là phục vụ nhân dân, đáp ứng yêu cầu phát triển nhanh nhưng bền vững của thành phố.

Trên tinh thần đó, Hội đồng nhân dân thành phố xác định sẽ tập trung vào các giải pháp nhằm hoàn thiện và vận hành ổn định mô hình chính quyền địa phương hai cấp. Trong đó, tập trung rà soát, hệ thống hóa và kịp thời điều chỉnh các nghị quyết của ba địa phương trước đây nhằm bảo đảm tính thống nhất, đồng bộ và không tạo khoảng trống pháp lý trong quản lý, điều hành của chính quyền địa phương.

Tiếp tục nâng cao chất lượng tổ chức các kỳ họp, đổi mới quy trình xây dựng và ban hành nghị quyết theo hướng rõ mục tiêu, rõ trách nhiệm, rõ nguồn lực và lộ trình thực hiện. Qua đó, nhằm tạo hành lang pháp lý linh hoạt, giúp thúc đẩy sự phát triển của thành phố nhanh và bền vững.

Bên cạnh đó, Hội đồng nhân dân thành phố sẽ tăng cường khảo sát, giám sát việc tổ chức thực hiện nghị quyết, nhất là trong các lĩnh vực then chốt như đầu tư công, quy hoạch-đất đai, phát triển hạ tầng, cải cách hành chính, an sinh xã hội và giải quyết kiến nghị của cử tri, lấy hiệu quả thực tiễn và sự hài lòng của người dân làm thước đo. Tiếp tục đổi mới hoạt động giám sát theo chiều sâu, gắn giám sát với trách nhiệm và kết quả thực hiện. Không ngừng đổi mới, nâng cao chất lượng đội ngũ đại biểu Hội đồng nhân dân theo hướng chuyên sâu, chuyên nghiệp. Đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin, phát huy hiệu quả nền tảng "Ứng dụng Hội đồng nhân dân số Thành phố Hồ Chí Minh".

Đặc biệt, sắp tới sẽ diễn ra cuộc bầu cử đại biểu Quốc hội khóa XVI và đại biểu Hội đồng nhân dân các cấp nhiệm kỳ 2026-2031 trên địa bàn, Hội đồng nhân dân thành phố cũng sẽ phối hợp chặt chẽ với các cơ quan có liên quan trong việc chuẩn bị và tổ chức các sự kiện quan trọng này, bảo đảm đúng quy định của pháp luật, dân chủ, công khai, an toàn và hiệu quả.

Phóng viên: Trân trọng cảm ơn đồng chí.