Thông điệp xanh từ những chiếc vỏ ngô

Từ ý tưởng nhỏ bé, giản dị

Nằm trong ngõ nhỏ trên đường Xuân La (phường Phú Thượng, thành phố Hà Nội), xưởng hoa khô mang tên Phương Xavia đã trở thành một không gian đầy sắc màu, nơi những chiếc vỏ ngô khô được tái chế thành những bông hoa rực rỡ dưới bàn tay khéo léo của chị Nguyễn Trang Phương và các cộng sự.

Chia sẻ về ý tưởng tái chế những chiếc vỏ ngô, chị Trang Phương cho biết: “Tôi vốn rất thích đi du lịch, thích được quan sát cuộc sống ở nhiều nơi. Trong mỗi chuyến đi đó, tôi nhận ra thiên nhiên quanh ta có vô vàn tài nguyên bản địa như cỏ cây, hoa lá, vỏ bắp ngô, vỏ quả vừng… Những thứ tưởng chừng chỉ là rác thải, nhưng nếu biết tận dụng, chúng có thể trở thành nguyên liệu hữu ích”.

Chị Phương nhớ lại: “Khi ấy tôi chỉ đơn giản nghĩ, liệu những thứ tưởng như bỏ đi ấy có thể sử dụng được không. Không ngờ, từ ý tưởng nhỏ bé đó lại mở ra một câu chuyện thật đẹp, việc tái chế vỏ ngô vừa giúp giảm thiểu rác thải, vừa lan tỏa thông điệp sống xanh, nhắc mọi người cùng chung tay bảo vệ môi trường và gìn giữ vẻ tươi đẹp của thiên nhiên”.

Từ suy nghĩ giản đơn ấy, chị bắt đầu thử nghiệm, rồi dần tìm thấy một hướng đi bền vững, và năm 2018 xưởng hoa khô Phương Xavia đã ra đời. “Cái tên Xavia mang ý nghĩa là “Xanh Việt Nam”, tôi mong muốn truyền đi thông điệp với mọi người rằng thiên nhiên luôn cần được gìn giữ để cuộc sống xanh hơn, lành hơn”, chị Phương nói.

Tái chế để tạo ra sản phẩm thân thiện với môi trường

Để tạo ra những sản phẩm hoa khô vừa đẹp mắt, vừa an toàn cho người sử dụng, chị Phương luôn kiên trì tìm tòi cách xử lý các tạp chất và nấm mốc bám trên vỏ ngô. Có những công đoạn tưởng chừng đơn giản, nhưng chị Phương phải mất rất nhiều thời gian để nghiên cứu cách loại bỏ hoàn toàn độc tố do nấm mốc gây ra. Khó khăn nhất với chị khi ấy là tìm cách xử lý những vỏ ngô bị ố, mốc mà không dùng hóa chất độc hại. “Nếu dùng hóa chất độc hại để làm sạch thì chính mình là người hít phải đầu tiên, sức khỏe sẽ bị ảnh hưởng ngay. Vì thế, tôi kiên trì nghiên cứu suốt gần 8 năm để tìm ra cách làm sạch an toàn. “Đến nay, quy trình sản xuất đã được cải tiến, giúp người lao động không phải làm việc quá lâu trong môi trường nhiệt và khói. Mọi công đoạn đều có thời gian định sẵn, từ phơi, vớt, xả đến rửa”, chị Phương chia sẻ.

Sau khi xử lý xong, những chiếc vỏ ngô cũ kỹ đã được khoác lên mình chiếc áo mới với những sắc màu rực rỡ. “Điều khiến tôi vui và tự hào nhất là những sản phẩm từ vỏ ngô của Xavia đã được kiểm nghiệm trong nước và tại một phòng thí nghiệm lớn ở Mỹ. Kết quả cho thấy nguyên liệu hoàn toàn an toàn, không chì, không thủy ngân, màu nhuộm cũng thân thiện với môi trường. Tuy mình nhỏ bé, nhưng làm được điều có ích cho sức khỏe người lao động và người tiêu dùng, thế là hạnh phúc rồi”, chị Phương bày tỏ niềm vui.

Các sản phẩm từ vỏ ngô của chị Phương rất phong phú, gồm hai nhóm chính.

Ở lĩnh vực giáo dục, vỏ ngô cùng cỏ, lá khô được sử dụng trong các hoạt động trải nghiệm STEAM của học sinh. Các em có thể tự tay làm thiệp, mô hình, hoa trang trí hay khung tranh nhỏ… giúp rèn luyện sự khéo léo và cảm nhận về thiên nhiên. Nhiều trường học còn phối hợp cùng Xavia để trang trí phòng học, phòng nghệ thuật, không gian STEAM bằng chính những chất liệu tự nhiên này. Từ trẻ nhỏ đến người cao tuổi đều có thể tham gia, tìm thấy niềm vui trong việc sáng tạo từ vỏ ngô.

Ở lĩnh vực nghệ thuật và thủ công, vỏ ngô được ứng dụng để làm tranh trang trí, bình hoa, giỏ hoa, đèn ngủ, quà tặng lưu niệm và nhiều sản phẩm mỹ nghệ khác... Những bông hoa khô, lọ hoa hay món quà nhỏ làm từ vỏ ngô không chỉ đẹp mắt mà còn mang thông điệp bảo vệ môi trường, được nhiều khách hàng trong và ngoài nước yêu thích.

Với tinh thần bền bỉ và sáng tạo, chị đã nhận được sự động viên, hỗ trợ từ chính quyền địa phương, đặc biệt là Hội Liên hiệp Phụ nữ quận Bắc Từ Liêm (cũ). Năm 2021, sản phẩm hoa khô Xavia đạt giải cao tại “Ngày hội phụ nữ khởi nghiệp”.

Năm 2023, chị Nguyễn Trang Phương trở thành một trong 33 phụ nữ khởi nghiệp xuất sắc toàn quốc được Trung ương Hội Liên hiệp Phụ nữ Việt Nam vinh danh. Đây cũng là một trong 14 dự án tiêu biểu của doanh nghiệp do phụ nữ làm chủ tham gia cuộc thi.

Đồng hành cùng những người yếu thế

Sau khi xưởng đi vào hoạt động, chị Phương bắt đầu nghĩ đến việc tạo công ăn việc làm cho những phụ nữ ở nông thôn, để họ có thêm thu nhập và niềm vui trong cuộc sống, bằng cách thu mua những chiếc vỏ ngô bỏ đi của bà con nông dân.

Theo chị Phương, trong quá trình làm việc, chị nhận ra nhiều phụ nữ nông thôn, đặc biệt là ở vùng sâu, vùng xa, thiệt thòi hơn so với phụ nữ thành phố. Họ ít cơ hội tiếp cận công việc, cuộc sống vất vả khiến tuổi tác và sức khỏe cũng hao mòn nhanh hơn.

Chị Phương cho biết, tại Sóc Sơn, chị đã tạo việc làm cho khoảng 20 phụ nữ địa phương, cùng nhau thu gom và sơ chế vỏ bắp ngô để làm nguyên liệu cho xưởng hoa. Những cô bác ngoài 60 tuổi vẫn có thể đảm nhận các công việc nhẹ như phơi khô, phân loại, làm sạch vỏ ngô, họ vừa có thêm thu nhập, vừa vui vì được làm việc mỗi ngày.

“Tôi nghĩ, nếu việc thu gom vỏ bắp không chỉ là chuyện xử lý rác thải, mà có thể tạo ra sản phẩm và đơn hàng ổn định, thì sẽ mở ra cơ hội việc làm cho họ. Khi được làm công việc mình thích, vừa sức, họ sẽ thấy vui hơn, hạnh phúc hơn. Và khi mỗi người phụ nữ thấy hạnh phúc, thì gia đình của họ cũng sẽ hạnh phúc hơn”, chị Phương chia sẻ.

Không chỉ là một mô hình sáng tạo vì môi trường, việc làm của chị Phương đã cho thấy sức lan tỏa của tình yêu lao động khi mỗi việc làm nhỏ bé đều có thể mang lại ý nghĩa lớn cho cộng đồng.

Bên cạnh đó, chị Phương còn mở rộng vòng tay, dạy nghề cho các em khuyết tật đến với xưởng, để mỗi em đều có cơ hội làm việc và cảm nhận được giá trị của mình.

Trong số những cộng sự gắn bó với xưởng Xavia có bạn Nguyễn Thúy Phương. Phương một người khuyết tật.

Thúy Phương chia sẻ: “Đến với xưởng Xavia, em được mọi người quan tâm, hỗ trợ rất nhiều. Làm việc tại đây, em thấy thoải mái và thấy mình sống có ích khi được lao động, góp phần nhỏ bé cho xã hội. Dù thu nhập không cao, nhưng cũng đủ để em tự trang trải cuộc sống. Quan trọng hơn, em cảm thấy tự tin hơn trước, không còn rụt rè, nhút nhát như trước kia”.

Bạn Ngô Thảo Nguyên hiện đang học nghề tại xưởng hoa Phương Xavia. Với Thảo Nguyên, chị Trang Phương không chỉ là người dạy nghề, mà còn là người truyền cho Nguyên tình yêu với công việc và với những điều giản dị quanh mình.

Thảo Nguyên chia sẻ: “Từ chị Trang Phương, tôi học được cách yêu và trân trọng thiên nhiên quanh mình. Trước đây, khi đi qua cỏ cây, hoa lá tôi chỉ thấy chúng đẹp, nhưng bây giờ nhìn lại, tôi cảm nhận như mỗi loài đều có một tâm hồn riêng. Có khi thấy những nhành hoa bị bỏ trên đường, tôi lại thương và nhặt về. Không chỉ vậy, tôi còn học được ở chị Phương tính thẩm mỹ và sự tinh tế trong từng chi tiết. Chị luôn nghĩ cho người khác, nhất là những phụ nữ yếu thế, những người quá tuổi lao động hay các bạn trẻ đặc biệt. Tôi cũng mong sau này mình có thể giúp đỡ và lan tỏa điều tốt đẹp ấy đến nhiều người hơn”.

Bà Nguyễn Hoàng Yên, sinh năm 1965, hiện sống tại Hà Nội. Theo bà Yên, mỗi lần đến xưởng hoa Xavia, bà đều thấy lòng mình bình yên và muốn góp một phần sức nhỏ bé giúp đỡ mọi người nơi đây.

Bà Yên bày tỏ: “Những mô hình như thế này thực sự rất ý nghĩa, không chỉ tạo công ăn việc làm cho nhiều lứa tuổi mà còn mang giá trị tích cực cho môi trường. Đó là điều không chỉ Việt Nam mà cả thế giới đều đang hướng tới một màu xanh bền vững. Tôi tin rằng, những mô hình như vậy sẽ ngày càng phát triển, bởi chúng mang ý nghĩa cộng đồng sâu sắc”.