Chính quyền cấp xã mới được phân cấp, phân quyền nhiều hơn sẽ bảo đảm hiệu lực, hiệu quả, gần dân, sát dân và phục vụ nhân dân, doanh nghiệp và cộng đồng.
Tuy nhiên, người dân cũng còn một số băn khoăn. Theo hướng dẫn của Bộ Giáo dục và Đào tạo, Bộ Y tế và phương án tổ chức bộ máy sau sáp nhập, từ ngày 1/7, các Phòng Giáo dục và Đào tạo, Phòng Y tế cấp huyện chính thức chấm dứt hoạt động. Trách nhiệm quản lý nhà nước đối với các cơ sở giáo dục và trạm y tế trên địa bàn xã, phường do Ủy ban nhân dân (UBND) cấp xã trực tiếp đảm nhiệm. Theo phương án sắp xếp nhân sự, toàn bộ cán bộ, công chức của các Phòng Giáo dục và Đào tạo, Phòng Y tế cấp quận, huyện không phân về UBND cấp xã. Số cán bộ này được thành phố giao Sở Nội vụ chủ trì, phối hợp Sở Giáo dục và Đào tạo, Sở Y tế rà soát, sắp xếp vào các cơ sở giáo dục hoặc các bệnh viện, trung tâm y tế trực thuộc thành phố, các vị trí phù hợp ở các sở nếu đủ tiêu chuẩn. Số còn lại thực hiện chế độ chính sách theo quy định.
Việc giao trực tiếp cho UBND cấp xã quản lý nhà nước đối với các trường học, trạm y tế trên địa bàn sẽ tăng tính chủ động, linh hoạt ở cơ sở. Tuy nhiên, phần lớn cán bộ cấp xã hiện nay phải kiêm nhiệm nhiều lĩnh vực, chưa được đào tạo bài bản về quản lý giáo dục, y tế, vốn là những lĩnh vực đặc thù, có quy trình chuyên môn chặt chẽ. Sau sáp nhập, quy mô xã, phường mới tăng lên, số lượng trường học, trạm y tế thuộc cấp xã nhiều hơn. Việc “gánh” thêm nhiệm vụ quản lý giáo dục, y tế dễ dẫn tới quá tải, nhất là với những xã, phường diện tích rộng, dân số đông. Việc tổ chức hoạt động chuyên môn, xử lý vi phạm hay quản lý nhân lực và cơ sở vật chất các cơ sở giáo dục, trạm y tế… nếu không được tập huấn nghiệp vụ đầy đủ và có cán bộ phụ trách kiêm nhiệm phù hợp, rất dễ xảy ra buông lỏng hoặc bất cập trong vận hành.
Để bảo đảm vận hành hiệu quả, Bộ Giáo dục và Đào tạo, Bộ Y tế và thành phố phải khẩn trương ban hành hướng dẫn chi tiết, tổ chức tập huấn nghiệp vụ quản lý giáo dục, y tế cho cán bộ cấp xã ngay trong quý III/2025. Cùng với đó, cần làm rõ quy chế phối hợp giữa UBND cấp xã và Sở Giáo dục, Sở Y tế trong chỉ đạo, kiểm tra chuyên môn, xử lý vi phạm và hướng dẫn nghiệp vụ nhằm giữ vững chất lượng chuyên môn mà vẫn bảo đảm tính chủ động của chính quyền cơ sở, tránh xáo trộn và phát sinh bất cập trong quá trình phục vụ nhân dân .
