Quyết liệt xây dựng nông thôn mới

Xây dựng nông thôn mới bền vững không đơn thuần là làm thay đổi diện mạo nông thôn với những con đường, cây cầu mới mà là làm thay đổi tư duy, nâng cao đời sống vật chất, tinh thần của nông dân và cư dân nông thôn. Đó là công cuộc chuyển mình toàn diện mà ở đó, Đảng giữ vai trò “người dẫn đường”, cấp ủy các cấp là người “truyền lửa” cho dân tin và dân cùng làm.

Xây dựng nông thôn mới là chủ trương lớn của Đảng và Nhà nước. Cụ thể hóa chủ trương này, chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới được ban hành, triển khai đồng bộ, sâu rộng trên cả nước, trở thành động lực thay đổi, phát triển kinh tế-xã hội.

Xây dựng hạ tầng nông thôn đồng bộ

Lai Châu là một tỉnh biên giới, miền núi, với 85% dân số là đồng bào dân tộc thiểu số sinh sống chủ yếu ở khu vực nông thôn miền núi. Nghị quyết của Đảng bộ tỉnh nhiệm kỳ 2020-2025 đã xác định mục tiêu đến năm 2025, Lai Châu có 57,5% số xã đạt chuẩn nông thôn mới.

Nỗ lực thực hiện tốt Chương trình mục tiêu quốc gia về xây dựng nông thôn mới, giảm nghèo bền vững

22/06/2025 16:58

Phó Chủ tịch Ủy ban nhân dân tỉnh Hà Trọng Hải cho biết: “Thực hiện các nghị quyết của Đảng bộ tỉnh về xây dựng nông thôn mới, diện mạo nông thôn đã có nhiều khởi sắc, kết cấu hạ tầng được xây dựng tương đối đồng bộ: 100% số xã có đường ô-tô đến trung tâm, mặt đường được cứng hóa; 98% số thôn, bản có đường xe máy hoặc ô-tô đi lại thuận lợi.

Đến hết năm 2024, có 94,2% số trạm y tế xã, 99,7% số trường học được xây dựng kiên cố; tất cả thiết chế văn hóa cấp tỉnh, huyện, xã được cấp trang thiết bị, cơ bản đáp ứng được nhu cầu hoạt động của đơn vị. Về hạ tầng du lịch, Lai Châu đã và đang hình thành một số bản nông thôn mới kiểu mẫu gắn với du lịch, thu hút du khách”.

Bản Lao Chải 1, xã Khun Há (huyện Tam Đường, Lai Châu) là một trong những bản được xây dựng thành bản nông thôn mới gắn với phát triển du lịch. Với sự vào cuộc của cấp ủy và chính quyền, bản Lao Chải 1 đã hoàn thành những tiêu chí về cơ sở hạ tầng khá đồng bộ như: Đường, ngõ trong bản được cứng hóa, trồng cây bóng mát hoặc trồng hoa; số hộ có chuồng trại chăn nuôi bảo đảm vệ sinh môi trường; bản sáng, xanh, sạch đẹp… Những tiêu chí này không chỉ phục vụ cho xây dựng nông thôn mới mà còn hỗ trợ cho những hoạt động du lịch của bản cũng như của cả huyện Tam Đường.

Xã Bản Hon (huyện Tam Đường) xây dựng mô hình làng sinh thái bản Thẳm Ecolodge kết hợp du lịch cộng đồng. Bản Thẳm có 43 hộ gia đình đồng bào dân tộc Lự, nghề chính là canh tác nông nghiệp và chăn nuôi, rất khó tạo ra sự đột phá. Nhận thức rõ cần tìm hướng đi mới vừa phát triển kinh tế-xã hội vừa phát huy được bản sắc văn hóa, cấp ủy, chính quyền xã Bản Hon đã nỗ lực phối hợp, kêu gọi các doanh nghiệp đầu tư xây dựng cầu, mở đường vào bản Thẳm. Nhờ vậy, du lịch Bản Hon khởi sắc, làng sinh thái bản Thẳm Ecolodge thu hút ngày càng đông du khách, đời sống người dân được cải thiện đáng kể.

Bí thư Đảng ủy xã Bản Hon Nguyễn Văn Thuận thông tin, việc huy động các nguồn lực đều xuất phát từ mong muốn, nguyện vọng của người dân, vì mục tiêu phát triển bảo tồn bản sắc văn hóa và phát triển kinh tế-xã hội. Nhờ các mô hình du lịch cộng đồng gắn với xây dựng nông thôn mới, hạ tầng được đầu tư, giao thông thuận lợi hơn, người dân được tạo sinh kế, giảm nghèo bền vững hơn.

Không chỉ tại Lai Châu, nhiều địa phương khác trên cả nước cũng tập trung đầu tư xây dựng cơ sở hạ tầng, đáp ứng các yêu cầu xây dựng nông thôn mới bền vững. Huyện ủy Triệu Sơn (tỉnh Thanh Hóa) ban hành Nghị quyết số 12-NQ/HU (ngày 22/7/2022), vận động nhân dân hiến đất để mở rộng đường giao thông nông thôn, tạo không gian và lối sống văn minh, sạch, đẹp, nhất là ở thị trấn và các khu vực mới được đô thị hóa, giúp người dân nâng cao đời sống kinh tế. Năm 2024, tỷ lệ hộ nghèo của huyện giảm còn 0,87%.

Nâng "chất" các tiêu chí nông thôn mới

Thực tiễn cho thấy, nơi nào cấp ủy sâu sát, có quyết tâm chính trị cao, biết huy động sức dân và tôn trọng vai trò chủ thể của người dân, nơi đó xây dựng nông thôn mới đạt kết quả nhanh và bền vững. Tại xã Tà Mung, huyện Than Uyên (tỉnh Lai Châu), năm 2021, tỷ lệ hộ nghèo là 63%, đời sống người dân còn nhiều khó khăn với nhiều hủ tục.

Dưới sự chỉ đạo quyết liệt của cấp ủy, chính quyền, đến nay, xã Tà Mung đã đạt cả 19 tiêu chí nông thôn mới, giảm nghèo bền vững. Bí thư Đảng ủy xã Vàng A Mang cho biết: “Chú trọng tạo sinh kế, mang lại thu nhập ổn định, bền vững cho người dân, cấp ủy, chính quyền đã đặt mục tiêu vận động người dân thay đổi cơ cấu vật nuôi, cây trồng và tăng cường chăm lo cho giáo dục. Cấp ủy chỉ đạo đến từng đảng viên nêu gương, làm mẫu, hướng dẫn người dân trong phát triển mô hình trồng chè, chăn nuôi tập trung. Đảng ủy xã cũng chủ động tìm kiếm những công ty, trường dạy nghề để gửi thanh niên đi học, đi làm…

Kết quả năm 2024, số hộ nghèo trên địa bàn xã đã giảm xuống còn 12,83%, thu nhập bình quân đầu người đạt 45,45 triệu đồng/người/năm”. Cùng với tạo sinh kế, cấp ủy xã Tà Mung xác định rõ, giữ gìn bản sắc văn hóa là một nhiệm vụ quan trọng trong xây dựng nông thôn mới bền vững. Từ đó, đảng ủy xã đã có sáng kiến đưa bản sắc văn hóa các dân tộc địa phương vào truyền dạy, lan tỏa trong trường học. Tại Trường phổ thông dân tộc bán trú tiểu học Tà Mung, các thầy giáo, cô giáo, học sinh cùng huy động và thành lập các câu lạc bộ bảo tồn, phát huy bản sắc văn hóa dân tộc như: Khâu thêu, văn nghệ, múa khèn, thổi sáo...

Trên toàn huyện Than Uyên, tất cả 23 trường tiểu học, trung học cơ sở đều thành lập các câu lạc bộ bảo tồn, phát huy bản sắc văn hóa dân tộc với hơn 7.000 học sinh tham gia; 22 trong tổng số 35 trường học đã xây dựng không gian văn hóa riêng, các trường còn lại lồng ghép không gian văn hóa trong “Góc cộng đồng” của thư viện hoặc trong lớp học. Đảng ủy xã tích cực vận động, thuyết phục người dân xóa bỏ những hủ tục không còn phù hợp. Đây là việc rất khó với đồng bào người H’Mông bởi những tục lệ đã “ăn sâu bén rễ” nhưng với quyết tâm giúp người dân có cuộc sống mới, Đảng ủy xã đã vượt khó “đi từng ngõ, gõ từng nhà”.

Đến nay, xã Tà Mung có những thay đổi rõ nét, không còn tình trạng hôn nhân cận huyết, những hủ tục về tang ma cũng được xóa bỏ, nạn tảo hôn được hạn chế nhiều, chuồng trại chăn nuôi xa nhà, bảo đảm vệ sinh môi trường. Nhằm “nâng chất” các tiêu chí nông thôn mới đi vào chiều sâu, bền vững hơn, tại tỉnh Hà Tĩnh, Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh đã ban hành Nghị quyết số 04-NQ/TU ngày 15/7/2021 về tập trung lãnh đạo, chỉ đạo thực hiện đề án “Thí điểm xây dựng tỉnh Hà Tĩnh đạt chuẩn nông thôn mới, giai đoạn 2021-2025”.

Triển khai nghị quyết của Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh, cấp ủy nhiều địa phương tại Hà Tĩnh đã thực hiện chủ trương hướng dẫn người dân xây dựng mô hình cụm dân cư sinh thái, vừa góp phần nâng cao đời sống, vừa giữ gìn nét văn hóa đặc sắc của các làng quê. Tại xã Đức Lĩnh (huyện Vũ Quang), mô hình cụm dân cư sinh thái bắt đầu hình thành từ sau năm 2017, khi xã có chủ trương xây dựng nông thôn mới kiểu mẫu.

Được sự vận động, hướng dẫn của cấp ủy, các hộ gia đình trong cụm nhất trí, đồng lòng phá bỏ hàng rào, dồn đất vườn thành thửa lớn, trồng các loại cây trái, tạo sinh kế và nguồn thu nhập ổn định. Người dân còn tiến hành cải tạo, chỉnh trang các cụm sinh thái theo mô hình làng quê truyền thống. Theo Bí thư Đảng ủy kiêm Chủ tịch Ủy ban nhân dân xã Đức Lĩnh Nguyễn Xuân Thê, xã hiện có 10 cụm dân cư sinh thái, trung bình có từ năm đến bảy hộ gia đình ở chung trên một diện tích khoảng 3 đến 3,5ha. Thu nhập bình quân mỗi năm từ việc bán các loại cây trái trong vườn đạt từ 170 đến 200 triệu đồng/hộ.

Cụm dân cư sinh thái đã mang lại cho người dân cuộc sống đủ đầy hơn, giúp người dân ý thức được việc cùng “nâng chất” các tiêu chí nông thôn mới, thay đổi diện mạo nông thôn theo hướng văn minh, yên bình, thắt chặt tình làng nghĩa xóm. Xây dựng nông thôn mới bền vững là chú trọng những tiêu chí chiều sâu, đặt người nông dân ở vị trí trung tâm, vai trò làm chủ và là động lực của sự thay đổi. Sự khởi sắc của diện mạo nông thôn với những gam màu tươi sáng đã khẳng định vai trò lãnh đạo, chỉ đạo đúng đắn, xuyên suốt và quyết liệt của các cấp ủy, chính quyền trong xây dựng nông thôn mới bền vững, tạo nền tảng vững chắc trong giai đoạn phát triển mới của đất nước.