ĐẶT NẠN NHÂN Ở VỊ TRÍ TRUNG TÂM
Thành phố đã triển khai mô hình “một cửa” tại ba bệnh viện: Bệnh viện Nhi đồng 1, Bệnh viện Nhi đồng thành phố và Bệnh viện Chấn thương chỉnh hình thành phố. Mô hình là một hệ thống hỗ trợ tích hợp, nơi nạn nhân được tiếp cận đồng thời các dịch vụ y tế, tâm lý, pháp lý và xã hội...
Phó Giám đốc Sở Y tế thành phố Nguyễn Tăng Minh, Phó Trưởng ban Vì sự tiến bộ phụ nữ và bình đẳng giới thành phố nhận định: Mô hình “một cửa” là một chiến lược toàn diện, giúp bảo vệ phụ nữ, trẻ em khỏi bạo lực và thay đổi hành vi cộng đồng thông qua truyền thông, giáo dục và can thiệp hiệu quả. Khi nạn nhân đến khám hoặc điều trị tại các bệnh viện, đội ngũ y, bác sĩ sẽ sàng lọc dấu hiệu bạo lực, xâm hại.
Nếu có nghi vấn, nạn nhân được chuyển đến phòng “một cửa”, nơi nhân viên xã hội phối hợp Trung tâm Công tác xã hội-Giáo dục dạy nghề thiếu niên thành phố, cùng các sở, ngành và tổ chức đoàn thể để điều phối can thiệp. Tại đây, nạn nhân được tư vấn tâm lý, chăm sóc sức khỏe, hỗ trợ pháp lý, trường hợp khẩn cấp, nạn nhân được chuyển đến nơi ở an toàn, được chăm sóc và hỗ trợ kết nối các dịch vụ thiết yếu.
Đáng chú ý, mô hình không dừng lại ở việc xử lý tình huống tức thời mà còn tiếp tục theo dõi nạn nhân tại cộng đồng, hỗ trợ hồi gia, tái hòa nhập, ổn định cuộc sống. Trước khi mở rộng mô hình “một cửa”, thành phố đã triển khai thành công mô hình “Bồ Công Anh” tại Bệnh viện Hùng Vương từ năm 2023.
Hai năm hoạt động, mô hình đã hỗ trợ trực tiếp 224 trường hợp, với 194 trường hợp là trẻ em dưới 16 tuổi mang thai và sinh con (chiếm đến 86,61%). Ngoài ra, thêm 1.009 trường hợp khám, điều trị tại Bệnh viện Hùng Vương, gồm 798 trường hợp “trẻ em sinh ra trẻ em” và 211 trẻ vị thành niên cần kế hoạch hóa gia đình, nhưng không sử dụng dịch vụ hỗ trợ vì nhiều lý do khác nhau.
Theo bác sĩ chuyên khoa II Phạm Quốc Hùng, Trưởngphòng Công tác xã hội Bệnh viện Hùng Vương, con số này không chỉ thể hiện tính thiết thực của mô hình, mà còn phác họa bức tranh thực tế về bạo lực giới tại thành phố. Mô hình cũng cho thấy hiệu quả trong cách tiếp cận đa ngành; mở rộng can thiệp với cả nam giới - nhóm thường gây ra bạo lực, để họ trở thành một phần của giải pháp.
ĐỊNH HÌNH CAM KẾT DÀI HẠN
Mô hình tại thành phố được xây dựng trên cơ sở tiếp thu kinh nghiệm quốc tế, nhất là các mô hình “dịch vụ một cửa” (One Stop Center-OSC) ở nhiều quốc gia. Chuyên gia Shelley Casey của Quỹ Nhi đồng Liên hợp quốc (UNICEF) Việt Nam cho biết, mô hình dịch vụ một cửa (OSC) tại bệnh viện là chiến lược hiệu quả để triển khai phản ứng tích hợp, đa ngành đối với bạo lực giới, nhất là với phụ nữ và trẻ em.
Mục tiêu cốt lõi là nâng cao an toàn và phúc lợi cho nạn nhân thông qua đáp ứng toàn diện các nhu cầu y tế, tâm lý, xã hội, pháp lý; kết nối với các nhà cung cấp dịch vụ chuyên nghiệp. Một số yếu tố then chốt để bảo đảm sự thành công của OSC gồm: Đội ngũ nhân viên có chuyên môn và được đào tạo bài bản; cơ sở vật chất chuyên dụng, nguồn lực đầy đủ; mạng lưới chuyển tuyến hiệu quả trong theo dõi sau xuất viện.
Công tác giám sát hệ thống và thu thập bằng chứng bài bản đóng vai trò để nâng cao chất lượng dịch vụ và chứng minh hiệu quả mô hình trên thực tế. Mặc dù có kết quả ban đầu đáng ghi nhận, lãnh đạo thành phố nhìn nhận, phần lớn hoạt động hỗ trợ hiện nay vẫn thiên về “xử lý hậu quả”. Phó Chủ tịch UBND thành phố Nguyễn Văn Dũng khẳng định: Thành phố đã và đang vận hành hiệu quả mô hình “Bồ Công Anh” và quy trình “phối hợp, can thiệp, xử lý các hành vi bạo lực, xâm hại phụ nữ, trẻ em”.
Hai công cụ này đã kịp thời xử lý nhiều vụ việc bạo lực, xâm hại.Ông Dũng thẳng thắn nhìn nhận: Hiệu lực mô hình và quy trình vẫn chủ yếu dừng lại ở khâu xử lý hậu quả - can thiệp sau khi sự việc đã xảy ra. Trong khi đó, việc giúp người dân, nhất là phụ nữ và trẻ em nhận diện rõ các hành vi, dấu hiệu bạo lực để chủ động phòng ngừa và tìm đến dịch vụ hỗ trợ vẫn còn nhiều bất cập. Ông Dũng nhấn mạnh, với sự phối hợp của các sở, ngành và sự đồng hành của gia đình, thành phố từng bước giúp phụ nữ, trẻ em nhận biết đúng về các hành vi bạo lực, có kỹ năng phòng vệ, hướng tới cuộc sống an toàn.
