Nơi đây đã chứng kiến những sự kiện vô cùng trọng đại của đất nước và dân tộc, là nơi Bác Hồ đọc bản Tuyên ngôn Độc lập khai sinh ra nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa 80 năm trước.
Quảng trường Ba Đình do người Pháp xây dựng, trước kia, được đặt tên là Quảng trường Pugininer. Quảng trường nằm ngay cạnh những cơ quan quan trọng của người Pháp, trong đó có Phủ Toàn quyền Đông Dương (nay là Phủ Chủ tịch). Người đổi tên cho quảng trường từ cái tên Pháp sang tên Ba Đình là bác sĩ Trần Văn Lai, Thị trưởng Hà Nội. Sau khi Nhật đảo chính Pháp, tháng 7/1945 bác sĩ Trần Văn Lai được giao chức Thị trưởng Hà Nội. Ngay sau khi giữ chức Thị trưởng, bác sĩ Trần Văn Lai đã cho đổi tên một loạt đường phố của Hà Nội từ tên tiếng Pháp thành tên những danh nhân đất Việt. Trong đó, ông đổi tên Quảng trường Pugininer thành vườn hoa Ba Đình nhằm tưởng nhớ cuộc khởi nghĩa Ba Đình chống thực dân Pháp vào thế kỷ 19 diễn ra tại tỉnh Thanh Hóa. Tháng 8/1945, Cách mạng Tháng Tám nổ ra, Bác Hồ và Trung ương đã chọn vườn hoa Ba Đình làm nơi tổ chức Lễ Tuyên ngôn Độc lập, khai sinh ra nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa ngày 2/9/1945.
Vườn hoa Ba Đình đã được đổi tên khác trong những năm sau đó. Năm 1954, sau khi đoàn quân chiến thắng tiến về giải phóng Thủ đô, cái tên vườn hoa Ba Đình chính thức được đặt trở lại, rồi được đổi thành Quảng trường Ba Đình, tồn tại cho đến hôm nay. Địa danh Ba Đình càng trở nên thiêng liêng hơn, tôn nghiêm hơn khi đúng vào dịp Kỷ niệm 30 năm Cách mạng Tháng Tám và Quốc khánh 2/9 (2/9/1945-2/9/1975), Lăng Chủ tịch Hồ Chí Minh được khánh thành. Đó cũng là Lễ Quốc khánh đầu tiên non sông thu về một dải sau nhiều năm chia cắt.
Quảng trường Ba Đình hôm nay nằm giữa các tuyến đường: Hùng Vương, Độc Lập và Hoàng Văn Thụ. Ngoài Lăng Chủ tịch Hồ Chí Minh, khu vực này còn có các cơ quan đầu não của Đảng, Nhà nước. Quảng trường có 210 ô cỏ. Tại đây luôn diễn ra nghi lễ thượng cờ, chào cờ vào 6 giờ sáng hằng ngày (mùa đông là 6 giờ 30 phút). Nhiều người dân, khách du lịch thích thú có mặt tại quảng trường từ sáng sớm để chứng kiến đội tiêu binh tiến bước vào thực hiện nghi thức thượng cờ và cùng hát Quốc ca.
Những dịp lễ, Tết, Quảng trường Ba Đình luôn là điểm đến, là nơi mà mọi người dân Việt Nam đều thành kính hướng về, nhất là thời điểm diễn ra lễ thượng cờ, chào cờ. Đây cũng là nơi đặt lễ đài chính trong các cuộc diễu binh, diễu hành tại các dịp kỷ niệm quan trọng của đất nước. Kỷ niệm 80 năm Cách mạng Tháng Tám và Quốc khánh 2/9, Quảng trường Ba Đình là địa điểm mà mọi người dân Việt Nam đều mong muốn được ghé thăm để tìm lại những ký ức lịch sử thiêng liêng khi xưa.
