Hoạt động này không những giúp thành phố tiết kiệm ngân sách hàng nghìn tỷ đồng mà còn bảo đảm tính cạnh tranh, công khai, minh bạch trong hoạt động vận tải công cộng.
Hiện nay, Thành phố Hồ Chí Minh có ba đơn vị vận tải trúng thầu vận hành nhiều tuyến xe buýt với đoàn phương tiện mới, sử dụng nhiên liệu sạch, chiếm 76% số tuyến buýt có trợ giá trên địa bàn thành phố.
VÉ TRỢ GIÁ, CHẤT LƯỢNG NÂNG LÊN
Từ đầu tháng 8/2025 đến nay, Công ty cổ phần xe khách Futabuslines và Công ty TNHH dịch vụ vận tải sinh thái Vinbus đã vận hành hoạt động 37 tuyến xe buýt có trợ giá sau khi trúng thầu. Trước đó, Công ty TNHH du lịch dịch vụ xây dựng Bảo Yến - Hợp tác xã vận tải số 28 đã khai thác 6 tuyến xe buýt có trợ giá, thu hút lượng hành khách đi lại trên tuyến ổn định. Trên tuyến xe buýt số 150 (từ Bến xe Chợ Lớn đi Bến xe Miền Đông mới), chị Thanh Thúy, nhân viên phục vụ liên tục in vé từ chiếc máy cầm trên tay, đưa cho hành khách lên xe. 8 giờ sáng cũng là khung giờ cao điểm cho nên hành khách lên và xuống trạm liên tục vì vậy trên xe luôn kín khách. Chị Nguyễn Thị Pha đưa người thân đi khám bệnh tại Bệnh viện Hòa Hảo đón chuyến xe buýt này tại điểm chờ trên đường Nguyễn Đình Chiểu, phường Xuân Hòa chỉ trả tiền vé cho mình, còn cha chị được miễn vé do là người cao tuổi (trên 60 tuổi). Chị Pha nhận xét: “Tháng nào tôi cũng đưa cha tôi đi khám định kỳ, từ đầu tháng 8 đến nay đây là lần thứ 2 tôi đi xe buýt tuyến số 150 nhưng thấy có rất nhiều sự thay đổi, nhân viên tiếp đón niềm nở, trên xe có gắn biển “chỗ ngồi dành cho người già, phụ nữ có con nhỏ” ở hai hàng ghế đầu”. Hình ảnh văn minh, thân thiện này cùng với nội thất xe buýt khang trang, sạch đẹp nhất là thái độ vui vẻ, giải đáp thông tin từ tiếp viên với hành khách cũng là đánh giá của nhiều hành khách với tuyến xe buýt số 150. Đây cũng là một trong số 37 tuyến xe buýt vừa trúng thầu được Trung tâm Quản lý giao thông công cộng thành phố tổ chức đưa vào khai thác vận hành.
Anh Thành Thông, một hành khách thường đi tuyến buýt số 103 (đi từ Bến xe Chợ Lớn đến Bến xe Ngã tư ga), tuyến có 100% chuyến xe chạy bằng năng lượng điện do Công ty cổ phần xe khách Futabuslines khai thác cho hay, lúc trước xe buýt chạy tuyến này nhiều xe cũ, nhân viên sử dụng vé giấy nay đơn vị khai thác mới sử dụng xe điện nên động cơ êm, giảm phát thải để bảo vệ môi trường mà thanh toán tiện lợi nên tôi chuyển qua đi làm bằng xe buýt.
Theo Trung tâm Quản lý giao thông công cộng, hiện thành phố có 108 tuyến xe buýt có trợ giá hoạt động, trong đó có 82 tuyến xe buýt đã được đấu thầu. Sắp tới trung tâm dự kiến tiếp tục đấu thầu thêm 25 tuyến xe buýt có trợ giá nhằm nâng cao chất lượng phục vụ vận tải hành khách công cộng cũng như gia tăng tỷ lệ người dân đi lại bằng xe buýt.
CẠNH TRANH LÀNH MẠNH, QUẢN LÝ CHUYÊN NGHIỆP
Việc tổ chức đấu thầu xe buýt là hướng đi tốt, tạo tiền đề để thành phố hướng đến việc định hình và xây dựng được các doanh nghiệp vận tải hành khách công cộng chuyên nghiệp. Ông Nguyễn Vĩnh Toàn, Phó Giám đốc Sở Xây dựng cho biết: Hiệu quả từ đấu thầu hoạt động xe buýt chính là trang bị phương tiện hiện đại, giảm phát thải. Cụ thể, phương tiện trên 37 tuyến được đầu tư mới hoạt động từ ngày 1/8 gồm 600 xe từ 30 chỗ - 60 chỗ, trong đó có 256 phương tiện sử dụng nhiên liệu sạch chiếm 43% so với tổng phương tiện đầu tư mới trong đợt này. Như vậy, tổng phương tiện sử dụng nhiên liệu sạch toàn hệ thống đã đạt con số 1.200, chiếm 45,5% tổng phương tiện công cộng hiện có ở Thành phố Hồ Chí Minh, vượt 20% so với Quyết định số 876 của Thủ tướng chính phủ về Chương trình hành động chuyển đổi xanh. Trung tâm Quản lý giao công cộng thành phố cũng đánh giá, thông qua đấu thầu, thành phố lựa chọn được các đơn vị khai thác đáp ứng các tiêu chí về phương tiện mới, chất lượng phục vụ tốt, giá thầu hợp lý và cam kết thực hiện đúng các quy định của Nhà nước. Quá trình này góp phần đổi mới, nâng cấp mạng lưới xe buýt, từng bước xây dựng hệ thống giao thông công cộng hiện đại, thân thiện với người dân và môi trường.
Theo Phó Giám đốc Trung tâm Quản lý giao thông công cộng thành phố Lê Hoàn: Quy trình quản lý đấu thầu được thực hiện công khai, rộng rãi trên Hệ thống mạng đấu thầu quốc gia, nhằm tạo điều kiện cho nhiều đơn vị vận tải tham gia và tạo ra môi trường cạnh tranh lành mạnh, góp phần nâng cao năng lực vận tải và chất lượng phục vụ. Trong quy định của hồ sơ mời thầu, đơn vị cũng đã đưa ra các điều kiện ưu tiên liên quan đến việc chuyển đổi sang phương tiện sử dụng điện, cũng như yêu cầu về phương tiện là xe buýt mới. Cũng qua đấu thầu số chuyến buýt hoạt động tăng thêm đáng kể, kéo dài đến 22 giờ qua đó đáp ứng nhu cầu đi lại của hành khách là sinh viên, khách du lịch; hay một số tuyến được kết nối với tuyến Metro số 1 để tăng khả năng trung chuyển cho hành khách. Một số tuyến khác được cắt ngắn lộ trình để đi vào các bến bãi ổn định hơn, giúp hoạt động của phương tiện giao thông công cộng bằng xe buýt hiệu quả và thuận tiện.
Ngoài ra phương thức thanh toán vé xe buýt linh hoạt hơn, hành khách có thể thanh toán qua thẻ ngân hàng hay lựa chọn các loại hình thanh toán không dùng tiền mặt. Đồng thời đòi hỏi các công ty vận tải phải đẩy mạnh chuyển đổi số, đầu tư trang thiết bị, nhất là xe buýt điện phải chủ động đầu tư hệ thống trạm sạc. Công tác đấu thầu xe buýt cần được phát huy vì đây là bước chuyển mình tích cực từ hình thức chỉ định sang cạnh tranh, góp phần giảm gánh nặng trợ giá cho ngân sách thành phố.
