Nhằm thay đổi nếp nghĩ, cách làm để đưa nông sản trở thành hàng hóa, xã Sa Loong đã triển khai nhiều giải pháp vận động nhân dân vùng biên giới chuyển từ sản xuất nông nghiệp sang kinh tế nông nghiệp.
Chợ phiên và khát vọng đổi mới
Để chuẩn bị sản phẩm mắc-ca trưng bày và bán tại chợ phiên xã Sa Loong, chị Lệ Thu ở thôn Bun Ngai rang sấy, đóng gói hơn 15 kg mắc-ca. Chị bán mỗi túi hạt mắc-ca (loại 0,5 kg) với giá hợp lý 90 nghìn đồng đã thu hút nhiều người dân đến xem và mua sản phẩm. Sau hai ngày ở chợ phiên, chị Thu bán hơn 15 kg mắc-ca cho khách tham quan và người dân. Gia đình chị có 1 ha trồng cà-phê xen canh hơn 300 gốc mắc-ca. Những năm trước, sau mỗi vụ thu hoạch chị bán hàng thô cho thương lái. Giá cả bấp bênh, thương lái thu mua không ổn định. Để tăng thu nhập từ mắc-ca, chị mua máy chế biến, sấy khô và làm thành hàng hóa bán trong xã.
“Bán hạt thô cũng khó, giá rẻ quá nên tôi mua máy về nhà chế biến, đóng gói luôn. Bình thường thì bày bán ở nhà, ai biết thì đến mua lai rai, cũng không bán nhiều. Nay xã tổ chức chợ, tôi có nơi để mang hàng hóa ra trưng bày và bán cho người dân. Bán ở chợ phiên nhiều người mua, giới thiệu được hàng rộng rãi nữa”, chị Thu cười tươi nói.
Tranh thủ chợ phiên do xã tổ chức, chị Lò Thị Tiên (dân tộc Thái) đã cùng các chị em trong thôn gom góp, chuẩn bị nông sản của gia đình để mang ra trưng bày, buôn bán. Măng ớt chua, thịt heo gác bếp, rượu cần của chị Tiên được người tiêu dùng ưa chuộng. Sau hai ngày, hầu hết hàng hóa của chị và các chị em đi cùng đã được tiêu thụ nhanh chóng. Chị Tiên chia sẻ: “Nhà mình trồng rồi sử dụng chứ không biết bán đi đâu. Ra chợ xã giá rẻ lắm cho nên ít bán. Mình mong có chợ phiên thường xuyên để có hàng mang ra bán, rồi trồng thêm nhiều hơn. Giá bán ở chợ phiên ổn định, nhiều người đến mua hơn”.
Quyết tâm thay đổi nếp nghĩ, cách làm
Miền núi tỉnh Quảng Ngãi có điều kiện tự nhiên thuận lợi để mở rộng vùng nguyên liệu cây công nghiệp, nông sản bản địa. Chính quyền địa phương các xã vùng cao tăng cường vận động nông dân đẩy mạnh sản xuất hàng hóa, đa dạng hóa sản phẩm nông nghiệp để nâng cao thu nhập. Xã Sa Loong có diện tích cây trồng hằng năm gần 1.900 ha. Bên cạnh đó, các loại cây công nghiệp có giá trị kinh tế cao cũng phát triển mạnh trong những năm gần đây, với gần 2.600 ha cà-phê, gần 4.000 ha cây cao-su, 478 ha cây ăn quả, 144 ha mắc-ca.
Đến nay, ngành nông-lâm-thủy sản của xã chiếm 48% cơ cấu kinh tế, thu nhập bình quân đầu người hơn 62 triệu đồng/năm, nông nghiệp phát triển theo hướng sản xuất hàng hóa. Tiềm năng, lợi thế lớn nhưng kinh tế của xã chưa vững chắc, thiếu chiều sâu; hợp tác xã, tổ hợp tác quy mô nhỏ; liên kết trong sản xuất, chế biến và tiêu thụ nông sản theo chuỗi giá trị thiếu tính ổn định, chưa bền vững.
Để giúp người dân thay đổi nhận thức từ sản xuất nông nghiệp sang kinh tế nông nghiệp, chính quyền địa phương triển khai nhiều giải pháp đến các thôn, làng vùng cao, biên giới. Xã vận động người dân cải tạo vườn tạp để trồng cà-phê, mắc-ca; hướng dẫn, hỗ trợ người dân chuyển hướng sang sản xuất hữu cơ, ứng dụng công nghệ cao vào sản xuất; cấp mã số vùng trồng gắn với tiêu thụ. Chợ phiên và hội chợ được tổ chức để người dân trưng bày, mua bán, giới thiệu nông sản vùng biên giới. Người dân dần hình thành thói quen giao thương hàng hóa ở thôn, xã và vùng lân cận.
“Thôn vận động người dân thay đổi thói quen trồng trọt, chăn nuôi không chỉ tự cung tự cấp mà chuyển sang mua bán, mới có thu nhập nhiều hơn. Ở đây lúa trồng một vụ chính, còn vụ thứ hai không ổn định nhưng nếu sản xuất lúa bán, cung ứng cho thị trường thì có thể trồng được hai vụ chính và xen canh thêm ngô, sắn. Như vậy, thu nhập của người dân sẽ tăng lên”, ông Nguyễn Văn Thành, Trưởng thôn Ngọc Tặng cho biết.
Chính quyền địa phương định hướng mở rộng diện tích sản xuất cây trồng thế mạnh như cà-phê, mắc-ca, cao su; hỗ trợ, hướng dẫn người dân vùng biên giới trao đổi, mua bán nông sản để kích thích họ sản xuất, cung ứng ra thị trường.
Chủ tịch Ủy ban nhân dân xã Sa Loong Xiêng Thanh Phú chia sẻ: “Phần lớn người dân vẫn còn nếp nghĩ trồng trọt để gia đình sử dụng và tích trữ từ mùa trước đến mùa sau chứ không nghĩ đến chuyện bán. Như thế, họ chỉ nghĩ đến chuyện làm đủ ăn thôi. Khi nông sản trở thành hàng hóa bán được giá, họ sẽ có động lực để mở rộng sản xuất, chăm sóc cây trồng tốt hơn để đạt năng suất cao, từ đó tăng thêm thu nhập. Đồng thời, Sa Loong cũng hỗ trợ các hợp tác xã, kinh tế tư nhân, hộ gia đình chủ động sản xuất, liên kết, mua bán nông sản, hàng hóa tiêu dùng, làm thay đổi dần từ sản xuất nông nghiệp sang kinh tế nông nghiệp. Người dân tăng cường sản xuất, mua bán nông sản từ thôn qua thôn, từ thôn đến xã và giao thương với các xã, vùng lân cận. Mục tiêu của Sa Loong đến năm 2030, thu nhập bình quân đầu người đạt 95 triệu đồng/năm, giá trị sản phẩm thu hoạch trên một đơn vị diện tích trồng trọt đạt 190 triệu/ha/năm nên chúng tôi phải bắt tay ngay từ bây giờ”.
