Trẻ em khám bệnh tay chân miệng tại Bệnh viện Nhi đồng 1 Thành phố Hồ Chí Minh.
Trẻ em khám bệnh tay chân miệng tại Bệnh viện Nhi đồng 1 Thành phố Hồ Chí Minh.

Không chủ quan trước bệnh tay chân miệng

Diễn biến dịch tễ bệnh tay chân miệng trên địa bàn Thành phố Hồ Chí Minh trong những tuần cuối năm 2025 cho thấy xu hướng phức tạp trở lại, đặt ra yêu cầu cấp thiết về tăng cường kiểm soát nguy cơ và siết chặt các biện pháp phòng bệnh trong cộng đồng.

Sở Y tế Thành phố Hồ Chí Minh nhấn mạnh, việc triển khai chủ động, quyết liệt và đồng bộ các giải pháp phòng bệnh từ hệ thống chính quyền, ngành y tế đến từng gia đình tiếp tục là yếu tố quyết định để bảo vệ trẻ em, nhóm có nguy cơ cao nhất nhiễm bệnh.

Qua kiểm tra thực tế công tác phòng, chống dịch tay chân miệng tại phường Bình Hưng Hòa và tại Trường mầm non Hoa Phượng Vỹ trên địa bàn, đã cho thấy có 568 ca mắc bệnh từ đầu năm đến nay, tăng 67% so cùng kỳ. Thực tế này phản ánh áp lực lớn lên hệ thống y tế cơ sở trong công tác phòng dịch, tuy chưa ghi nhận ca tử vong nhưng mức tăng này cho thấy mọi sự chủ quan đều có thể dẫn đến hậu quả nghiêm trọng.

Đại diện Trạm y tế phường Bình Hưng Hòa cho hay, với địa bàn đông dân cư, công tác truyền thông và hướng dẫn rửa tay tại các hộ gia đình có trẻ dưới 5 tuổi đã được triển khai từ sớm. Những loa phát thanh, tờ rơi và băng-rôn tại các điểm nguy cơ trở thành công cụ hữu hiệu để nhắc nhở cộng đồng về tầm quan trọng của vệ sinh cá nhân trong phòng bệnh. Dù vậy, cán bộ y tế ở cơ sở cũng thừa nhận thực tế chỉ truyền thông là chưa đủ, yếu tố chính là sự tuân thủ của mỗi gia đình, từng trường học, từng nhóm trẻ sẽ quyết định có cắt đứt chuỗi lây nhiễm hay không.

img-5642.jpg
Tiến sĩ, bác sĩ Nguyễn Văn Vĩnh Châu, Phó Giám đốc Sở Y tế thành phố kiểm tra công tác phòng bệnh tay chân miệng tại cơ sở mầm non. (Ảnh: Trung tâm Kiểm soát bệnh tật)

Tiến sĩ, bác sĩ Nguyễn Văn Vĩnh Châu, Phó Giám đốc Sở Y tế thành phố khẳng định: “Công tác phòng, chống bệnh tay chân miệng phải được duy trì thường xuyên, liên tục, không để người dân chủ quan trước dịch bệnh, đặc biệt là việc rửa tay và các thời điểm cần rửa tay để phòng ngừa lây lan”. Ông cũng yêu cầu nội dung này cần được thực hiện xuyên suốt đối với cả ngành giáo dục và y tế cơ sở, phải giữ sạch môi trường học đường, giám sát chặt chẽ, trường hợp phát hiện ca bệnh phải chủ động xử lý sớm.

Trong khi đó, tại phường Tân Đông Hiệp ghi nhận đã có 282 ca mắc bệnh tay chân miệng và 1 ca nhiễm EV71 - chủng virus có thể gây biến chứng nặng, khiến nguy cơ dịch bệnh lây lan trở nên hiện hữu. Dù địa phương đã chủ động phối hợp liên ngành giữa y tế, giáo dục và các đoàn thể nhưng khó khăn vẫn nảy sinh do thông tin địa chỉ của nhiều ca bệnh không rõ ràng. Điều này gây trở ngại cho công tác khoanh vùng, xử lý ổ dịch và đặt ra yêu cầu siết chặt quản lý dân cư cũng như cải thiện công tác điều tra dịch tễ.

Bác sĩ chuyên khoa 2 Huỳnh Minh Chín, Phó Giám đốc Sở Y tế thành phố đề nghị: “Y tế địa phương phải nhận định đúng tình hình để tham mưu triển khai biện pháp phù hợp đặc điểm dịch tễ từng khu vực, không được áp dụng giải pháp chung chung”. Yêu cầu này thể hiện rõ trách nhiệm của tuyến y tế cơ sở trong giám sát, phát hiện và xử lý sớm các điểm nguy cơ.

img-5643.jpg
Đoàn công tác của Sở Y tế thành phố kiểm tra phòng bệnh tay chân miệng tại phường Tân Đông Hiệp.

Nhận định của các chuyên gia đều cho thấy nhóm trẻ mầm non chiếm tỷ lệ cao trong tổng số ca mắc tay chân miệng. Điều này đòi hỏi các trường học phải thực hiện nghiêm túc quy trình khử khuẩn đồ dùng, vệ sinh lớp học, không để xảy ra tình trạng quá tải hay tập trung đông trẻ trong không gian kín mà không được vệ sinh đầy đủ.

Thống kê của Trung tâm Kiểm soát bệnh tật Thành phố Hồ Chí Minh cho thấy, đến ngày 30/11 số ca mắc tay chân miệng tăng 68,6% so cùng kỳ. Dù số liệu mới nhất cho thấy từ ngày 1/12-7/12/2025, trên địa bàn ghi nhận 1.225 ca mắc bệnh tay chân miệng, có giảm so tuần trước đó nhưng không đồng nghĩa với an toàn lâu dài khi tại các khu vực như Đặc khu Côn Đảo, Nhà Bè, Bình Tân... đang có tỷ lệ ca mắc trên 100.000 dân cao và luôn hiện hữu nguy cơ tái bùng phát bệnh tay chân miệng. Tổng hợp tích lũy từ đầu năm đến nay, trên địa bàn thành phố đã ghi nhận 35.440 ca mắc bệnh tay chân miệng.

img-5641.jpg
Lãnh đạo Sở Y tế thành phố quan sát các bé mầm non thực hiện rửa tay phòng bệnh tay chân miệng.

Dịch bệnh tay chân miệng có đặc điểm lây lan nhanh, thường bùng phát vào mùa giao thời thời tiết. Do đó, việc duy trì cảnh giác cao độ trong cả năm là yêu cầu bắt buộc, không chỉ trong cao điểm mùa dịch. Mỗi gia đình cần tuân thủ vệ sinh cá nhân, rửa tay đúng cách và đúng thời điểm, vệ sinh nhà cửa, đồ chơi của trẻ, lưu ý khi trẻ có dấu hiệu bất thường như sốt, loét miệng, nổi bóng nước cần được đưa đi khám ngay và không được tự ý điều trị tại nhà.

Sở Y tế thành phố cho biết, sự xuất hiện của tác nhân virus EV71 là nguyên nhân chính gây lo ngại. Trong tháng 11/2025, Bệnh viện Nhi Đồng 1 đã xét nghiệm 18 ca tay chân miệng nặng và phát hiện 10 ca dương tính với EV71. Trung tâm Kiểm soát bệnh tật thành phố cũng xác nhận bắt đầu phát hiện EV71 từ đầu tháng 11 sau khi giám sát hơn 400 mẫu từ đầu năm, sự xuất hiện của EV71 có liên hệ mật thiết với thời điểm số ca mắc và ca nặng đồng loạt gia tăng. Tuy nhiên, các chuyên gia y tế khuyến cáo người dân cần hiểu đúng về EV71. Đây là tác nhân có khả năng gây biến chứng thần kinh, hô hấp, và tuần hoàn, khiến diễn tiến nặng xảy ra nhanh chóng nhưng không phải là tác nhân mới và bệnh hoàn toàn có thể được kiểm soát nếu cha, mẹ nhận biết sớm các dấu hiệu cảnh báo.

Xem thêm