Hơn hai tháng trước, Bộ Khoa học và Công nghệ đã đưa vào vận hành Cổng Sáng kiến khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số (sangkien.gov.vn) - nền tảng mở cho phép cá nhân, tổ chức trong và ngoài nước nộp sáng kiến, đăng ký sản phẩm, tìm chuyên gia, đề xuất tài trợ chỉ bằng vài thao tác trực tuyến. Hoạt động này được coi như một “cánh cửa” đã mở, khơi thông dòng chảy tri thức từ viện, trường, doanh nghiệp tới cơ quan quản lý và thị trường.
Tính đến tháng 10/2025, Cổng sáng kiến đã tiếp nhận hơn 150 đề xuất sáng kiến, trong đó có 62 sáng kiến phát triển công nghệ chiến lược, gần 250 đăng ký sản phẩm và giải pháp khoa học và công nghệ, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số và hơn 120 sản phẩm, giải pháp đã được công bố lên hệ thống.
Đồng thời, cơ sở dữ liệu về 8.571 chuyên gia người Việt trong và ngoài nước, thuộc 11 lĩnh vực công nghệ chiến lược - từ trí tuệ nhân tạo (AI), bán dẫn, năng lượng mới, công nghệ sinh học, vật liệu tiên tiến, dữ liệu lớn, robot, an toàn thông tin, vũ trụ-vệ tinh, đô thị thông minh đến y sinh học - đã được tích hợp, hình thành mạng lưới kết nối chuyên gia rộng khắp.
Những con số ấy cho thấy tín hiệu tích cực: Sáng kiến không còn nằm rải rác trong các tủ hồ sơ, mà đã bắt đầu được số hóa, luân chuyển trong một hệ sinh thái mở. Cổng sáng kiến cho phép người dùng đăng nhập bằng tài khoản định danh VNeID, nộp sáng kiến trực tuyến, đăng ký tài trợ nhiệm vụ khoa học và công nghệ do Quỹ Phát triển Khoa học và Công nghệ quốc gia (NAFOSTED) hỗ trợ, đăng ký bảo hộ sở hữu trí tuệ, đề xuất kinh phí nghiên cứu, tìm đối tác doanh nghiệp hoặc nhà đầu tư.
Ngoài ra, hệ thống còn cung cấp chức năng tra cứu cơ sở dữ liệu khoa học và công nghệ quốc gia, tìm kiếm chuyên gia theo lĩnh vực, đăng ký dịch vụ khoa học và công nghệ và nhận tư vấn trực tuyến qua giao diện thân thiện, dễ sử dụng. Như vậy, người làm khoa học có thể chủ động giới thiệu ý tưởng, tìm nguồn tài trợ, đăng ký sở hữu trí tuệ hay thương mại hóa sản phẩm ngay trên nền tảng số. Đó là một bước chuyển từ quản lý hành chính sang quản trị tri thức.
Đáng chú ý, Bộ Khoa học và Công nghệ đang triển khai kế hoạch tích hợp AI và chatbot hỗ trợ người dùng vào Cổng sáng kiến trong quý IV năm nay. Công nghệ AI sẽ giúp tra cứu nhanh thông tin nghiên cứu, gợi ý chuyên gia, phân tích xu hướng công nghệ và đề xuất định hướng hợp tác, tài trợ hoặc thương mại hóa phù hợp. Đây không chỉ là một giải pháp kỹ thuật, mà còn thể hiện bước chuyển tư duy, từ “quản lý hồ sơ” sang “kiến tạo tri thức”.
Công nghệ không chỉ giúp nhanh chóng tra cứu và tư vấn, mà còn góp phần thay đổi cách quản lý nhà nước hướng đến chính phủ số trong lĩnh vực khoa học và đổi mới sáng tạo.
Theo các chuyên gia, công nghệ dù hiện đại đến đâu cũng chỉ là công cụ, điều quyết định nằm ở con người, cả ở niềm tin và thói quen hợp tác. Một cổng sáng kiến sẽ khó phát huy hiệu quả nếu doanh nghiệp chưa thật sự coi khoa học là động lực tăng trưởng, hay nếu người gửi vẫn e ngại mất ý tưởng…
Vì thế, cùng với hoàn thiện quy trình xét duyệt, chuẩn hóa sở hữu trí tuệ và thương mại hóa, cần tiếp tục nuôi dưỡng văn hóa chia sẻ tri thức, khuyến khích đổi mới và hợp tác công-tư để nền tảng thật sự trở thành cầu nối giữa nghiên cứu và thị trường.
Khi sáng kiến không còn nằm trong ngăn bàn, trí tuệ Việt được đánh thức, lan tỏa và kết tinh thành sức mạnh mới cho quốc gia.
