Xây dựng chính sách đủ mạnh để khuyến khích đổi mới sáng tạo và khởi nghiệp sáng tạo
Đại biểu Nguyễn Thị Lan (Đoàn TP Hà Nội) cho rằng, dự thảo Báo cáo chính trị đã quán triệt khá đầy đủ tinh thần của Nghị quyết số 57-NQ/TW và các nghị quyết liên quan của Bộ Chính trị, khi xác định khoa học-công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số là một trong những động lực trọng tâm cho phát triển nhanh và bền vững.
Một số định hướng lớn đã được đề cập như phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao, hạ tầng số, doanh nghiệp công nghệ, kinh tế số và xã hội số, thể hiện tầm nhìn đúng đắn, hiện đại, phù hợp xu thế phát triển.
Dự thảo Chương trình hành động cũng đã cụ thể hóa những chủ trương này bằng nhiều nhiệm vụ quan trọng, như hoàn thiện thể chế, phát triển hệ sinh thái đổi mới sáng tạo, thúc đẩy khởi nghiệp công nghệ, bảo đảm an toàn, an ninh mạng và tăng cường hợp tác quốc tế về khoa học-công nghệ. "Đây là cách tiếp cận rất thiết thực, thể hiện tinh thần quyết liệt trong tổ chức thực hiện", đại biểu đánh giá.
Góp ý thêm vào nội dung này, đại biểu Nguyễn Thị Lan kiến nghị xem xét xây dựng cơ chế, chính sách đủ mạnh để khuyến khích đổi mới sáng tạo và khởi nghiệp sáng tạo, qua đó huy động hiệu quả hơn nguồn lực từ Nhà nước, doanh nghiệp và xã hội; nhấn mạnh hơn định hướng phát triển một số lĩnh vực tiềm năng cần chú trọng tạo nên giá trị đột phá như công nghệ sinh học, nông nghiệp chính xác, nông nghiệp thông minh.
Bên cạnh đó, đại biểu đề xuất bổ sung rõ hơn nội dung về bảo vệ dữ liệu, an ninh công nghệ và chủ quyền số, vì đây là vấn đề rất quan trọng, mang tính sống còn trong phát triển bền vững kỷ nguyên số. Đồng thời, đẩy mạnh hợp tác quốc tế về công nghệ cao, năng lượng xanh, trí tuệ nhân tạo; tăng cường liên kết giữa Nhà nước - doanh nghiệp - viện nghiên cứu - trường đại học để hình thành năng lực đổi mới sáng tạo bền vững, có chiều sâu.
"Việc làm rõ và nhấn mạnh hơn các nội dung này trong Chương trình hành động sẽ giúp thể chế hóa đầy đủ hơn tinh thần của Nghị quyết 57, đồng thời làm cho Phần VII về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số trong Báo cáo chính trị thực sự mang tính đột phá, trở thành động lực chiến lược cho phát triển đất nước trong giai đoạn tới", đại biểu nói.
Đánh giá bổ sung, rõ nét hơn kết quả và tầm quan trọng của khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo
Có cùng mối quan tâm, đại biểu Hoàng Thị Đôi (Đoàn Sơn La) nêu rõ, việc thực hiện nhiệm vụ khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo của đất nước ta trong thời gian qua đạt được nhiều thành tựu nổi bật.
Khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo ngày càng được xác định là động lực then chốt để đưa Việt Nam trở thành nước phát triển, vượt qua bẫy thu nhập trung bình. Nhiều chủ trương, chính sách đã được ban hành để đẩy mạnh ứng dụng, phát triển khoa học-công nghệ, thúc đẩy đổi mới sáng tạo, và chủ động tham gia Cách mạng công nghiệp lần thứ tư.
Chỉ số Đổi mới sáng tạo toàn cầu (GII) của Việt Nam tiếp tục được cải thiện, khẳng định vị thế trong khu vực. Hệ sinh thái khởi nghiệp đổi mới sáng tạo quốc gia và địa phương tiếp tục được củng cố và mở rộng, với các trung tâm, không gian hỗ trợ được thành lập.
Nghị quyết số 57-NQ/TW của Bộ Chính trị đã xác định 11 nhóm công nghệ chiến lược quốc gia cần ưu tiên phát triển như trí tuệ nhân tạo (AI), dữ liệu lớn (Big Data), blockchain, chip bán dẫn, công nghệ lượng tử, 5G/6G...
Công cuộc chuyển đổi số quốc gia cũng đạt được những bước tiến rõ rệt trên cả 3 trụ cột: Chính phủ số, Kinh tế số, và Xã hội số.
Đại biểu Hoàng Thị Đôi khẳng định, khoa học, công nghệ, chuyển đổi số và đổi mới sáng tạo có vai trò vô cùng quan trọng trong sự phát triển của đất nước và quá trình hội nhập quốc tế. Nhờ kết hợp ba yếu tố này, Việt Nam có thể phát triển bền vững, hiện đại hóa đất nước và hội nhập sâu rộng với thế giới.
Theo đó, khoa học công nghệ là nền tảng thúc đẩy năng suất lao động, nâng cao chất lượng sản phẩm và cải thiện đời sống con người. Chuyển đổi số giúp các hoạt động kinh tế, giáo dục, y tế, hành chính trở nên nhanh chóng, hiệu quả và minh bạch hơn, đồng thời mở ra nhiều cơ hội phát triển mới. Đổi mới sáng tạo là động lực then chốt giúp quốc gia bắt kịp xu hướng toàn cầu, nâng cao năng lực cạnh tranh và khẳng định vị thế trên trường quốc tế.
Đại biểu đoàn Sơn La cho rằng, giai đoạn 2021-2025 là giai đoạn tăng tốc và tạo nền tảng cho khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số ở Việt Nam, với những thành tựu nổi bật trong việc xây dựng chính sách, phát triển hạ tầng số và đẩy mạnh Chính phủ số.
Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả tích cực, vẫn còn những khó khăn và hạn chế như: việc huy động nguồn lực, hoàn thiện thể chế và đào tạo nguồn nhân lực, chỉ số công dân số… vẫn là những nhiệm vụ trọng tâm cần tiếp tục nỗ lực để đạt được các mục tiêu chiến lược đã đề ra đến năm 2030 và tầm nhìn đến năm 2045.
Vì vậy, Báo cáo chính trị cần đánh giá bổ sung, rõ nét hơn kết quả và tầm quan trọng của khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số để làm cơ sở đề ra nhiệm vụ trong nhiệm kỳ tới là: hướng tới đẩy mạnh chuyển đổi số, xây dựng và quản lý có hiệu quả thị trường sản phẩm, dịch vụ văn hoá số.
