Chiều 6/8, tại Nhà Quốc hội, dưới sự điều hành của Phó Chủ tịch Quốc hội Trần Quang Phương, Phiên chuyên đề thứ hai của Diễn đàn của Quốc hội về hoạt động giám sát đã diễn ra với chủ đề “Hoạt động giám sát của Quốc hội góp phần hoàn thiện thể chế, chính sách, pháp luật”.
Phiên họp nhằm lắng nghe, tiếp thu các ý kiến trao đổi, thảo luận và đề xuất nội dung, giải pháp đổi mới hoạt động giám sát của Quốc hội, để giám sát thực sự trở thành công cụ thúc đẩy hoàn thiện thể chế, chính sách, pháp luật một cách hiệu quả, khoa học, phù hợp với thực tiễn.
Thông qua giám sát, phát hiện nhiều quy định chồng chéo, bất cập
Phát biểu tổng quan chuyên đề, Chủ nhiệm Ủy ban Dân nguyện và Giám sát của Quốc hội Dương Thanh Bình cho biết, quán triệt thực hiện chủ trương, chỉ đạo của Đảng, hoạt động của Quốc hội qua các nhiệm kỳ đã đạt nhiều kết quả quan trọng, đặc biệt là nhiệm kỳ khóa XV với những kết quả đạt được trong hoạt động lập hiến, lập pháp, giám sát và quyết định các vấn đề quan trọng của đất nước.
Trong đó, kết quả giám sát của Quốc hội thực sự đã trở thành tiền đề quan trọng; là công cụ không thể thiếu trong việc hoàn thiện hệ thống pháp luật trên các lĩnh vực, bảo đảm tính dân chủ, pháp quyền và hiệu quả quản lý nhà nước, đóng góp thiết thực vào công cuộc xây dựng, phát triển đất nước trong kỷ nguyên mới.
Những kết quả này được Đảng và Nhà nước ghi nhận, được cử tri và nhân dân đồng tình, ủng hộ. Phát biểu tại phiên khai mạc Kỳ họp thứ 8, Quốc hội khóa XV, Tổng Bí thư Tô Lâm đã đánh giá: “Hoạt động giám sát của Quốc hội không ngừng được cải tiến, tập trung vào những vấn đề bức xúc của cuộc sống, góp phần hoàn thiện chính sách, pháp luật, bảo đảm kỷ luật, kỷ cương, thúc đẩy các cơ quan Nhà nước thực hiện tốt hơn nhiệm vụ”.
Chủ nhiệm Dương Thanh Bình nêu rõ, thông qua các hoạt động giám sát, Quốc hội đã phát hiện nhiều bất cập, chồng chéo, mâu thuẫn hoặc những nội dung, quy định không còn phù hợp trên các lĩnh vực, từ đó Quốc hội đã quyết định sửa đổi, bổ sung hoặc ban hành mới nhiều luật, nghị quyết quan trọng.
Có thể kể đến như Luật Đất đai; Luật Đầu tư; Luật Đầu tư công; Luật Doanh nghiệp; Luật Đấu thầu; các nghị quyết về: cơ chế, chính sách đặc thù thực hiện các chương trình mục tiêu quốc gia; cơ chế đặc biệt xử lý khó khăn, vướng mắc do quy định của pháp luật; sắp xếp đơn vị hành chính cấp tỉnh, cấp xã…
Trong thời gian tới, trên cơ sở thông tin có được từ hoạt động giám sát, Quốc hội sẽ tiếp tục khẩn trương sửa đổi nhiều đạo luật để tạo cơ sở pháp lý hoàn thiện hơn, từ đó tạo sự thay đổi mang tính đột phá trong công tác thực thi pháp luật, đáp ứng yêu cầu phát triển đất nước trong kỷ nguyên mới.
Giám sát tiếp tục đổi mới mạnh mẽ, trở thành “kênh cảnh báo sớm” đối với các vấn đề lớn của đất nước
Tăng cường công tác phản biện để bảo đảm tính khách quan
Tham luận tại phiên họp, Thứ trưởng Tư pháp Nguyễn Thanh Tú khẳng định, hoạt động giám sát văn bản quy phạm pháp luật đóng vai trò ngày càng quan trọng, góp phần hỗ trợ Quốc hội, các cơ quan của Quốc hội thực hiện tốt 3 chức năng hiến định.
Đặc biệt, trong bối cảnh công tác xây dựng và thi hành pháp luật là “đột phá của đột phá” trong hoàn thiện thể chế phát triển đất nước trong kỷ nguyên mới, việc tổ chức thực hiện hoạt động giám sát văn bản quy phạm pháp luật hướng đến 3 mục tiêu.
Cụ thể là: gắn với việc nâng cao chất lượng văn bản quy phạm pháp luật và tăng cường hiệu quả công tác tổ chức thi hành pháp luật; phát hiện nội dung trái với Hiến pháp, luật, văn bản của cơ quan nhà nước cấp trên hoặc không còn phù hợp để kịp thời xử lý; đồng thời, phát hiện việc chậm ban hành văn bản quy định chi tiết để kịp thời đôn đốc, yêu cầu thực hiện nghiêm.
Theo Thứ trưởng, thời gian qua, đồng hành và tích cực theo sát hoạt động giám sát của Quốc hội, các cơ quan của Quốc hội, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ và các bộ, ngành đã quyết liệt triển khai nhiều giải pháp nhằm nâng cao chất lượng văn bản quy phạm pháp luật.
Khẳng định kết quả giám sát văn bản quy phạm pháp luật là nguồn đầu vào tin cậy cho công tác lập pháp, là cơ chế hữu hiệu bảo đảm kỷ luật, kỷ cương, minh bạch, hiệu quả trong tổ chức thi hành pháp luật, Thứ trưởng Nguyễn Thanh Tú đề xuất một số giải pháp, kiến nghị để để góp phần đưa công tác giám sát văn bản quy phạm pháp luật có hiệu quả và thiết thực hơn nữa.
Trước hết, công tác giám sát văn bản quy phạm pháp luật phải gắn với việc tổ chức thực hiện hiệu quả Nghị quyết số 66-NQ/TW ngày 30/4/2025 của Bộ Chính trị; hoạt động giám sát phải gắn với hoàn thiện chính sách, pháp luật, gắn với việc tăng cường giải thích pháp luật, hướng dẫn áp dụng văn bản quy phạm pháp luật.
Bên cạnh đó, kế hoạch giám sát nên bám sát những vấn đề quan trọng, được dư luận quan tâm, có trọng tâm, trọng điểm, như: giám sát việc tháo gỡ “điểm nghẽn” do quy định của pháp luật… để kiến tạo, phát triển, giám sát việc phân cấp, phân quyền trong tổ chức chính quyền địa phương 2 cấp.
Đề cao sự phối hợp giữa các cơ quan trong hoạt động giám sát; thực hiện việc giám sát ngay từ khi xây dựng dự án luật, pháp lệnh, dự thảo nghị quyết; tăng cường kiểm soát nội dung giao quy định chi tiết và các điều kiện bảo đảm cần thiết để xây dựng, ban hành văn bản quy định chi tiết.
Thứ trưởng Nguyễn Thanh Tú cũng đề nghị tăng cường công tác phản biện để bảo đảm tính khách quan, toàn diện và đưa ra các giải pháp khắc phục kịp thời; công khai các báo cáo kết quả giám sát; theo dõi, đôn đốc việc thực hiện các kết luận giám sát...
