Hoàn thiện cơ chế đấu giá đất, ngăn ngừa trục lợi

Đề xuất về nâng tiền đặt cọc đấu giá đất lên 50%

Bộ Tư pháp đang hoàn thiện dự thảo Nghị quyết của Chính phủ quy định xử lý khó khăn, vướng mắc về đấu giá quyền sử dụng đất trong trường hợp giao đất, cho thuê đất theo quy định của Luật Đất đai.

Trong thời gian qua, tình trạng lợi dụng hoạt động đấu giá tài sản, trả giá cao bất thường sau đó không nộp tiền trúng đấu giá (“bỏ cọc”), thông đồng, dìm giá hoặc cấu kết thao túng giá trong đấu giá quyền sử dụng đất tại một số địa phương để trục lợi, gây ảnh hưởng đến sự phát triển lành mạnh của thị trường bất động sản, tiềm ẩn nhiều nguy cơ về an ninh, trật tự xã hội, tác động đến phát triển kinh tế-xã hội, môi trường đầu tư, kinh doanh. Do đó, cần thiết ban hành các quy định để kịp thời xử lý tình trạng này, qua đó, góp phần khơi thông nguồn lực đất đai, phục vụ hiệu quả cho phát triển kinh tế -xã hội.

Dự thảo Nghị quyết gồm 8 điều, trong đó sửa đổi, bổ sung nhiều nội dung quan trọng.

Cụ thể, sửa đổi, bổ sung quy định nâng mức tiền đặt trước trong trường hợp giao đất, cho thuê đất theo quy định của Luật Đất đai lên tối thiếu là 20% và tối đa là 50% giá khởi điểm. Điều này nhằm hạn chế tình trạng người tham gia đấu giá quyền sử dụng đất lợi dụng mức tiền đặt trước quá thấp để tham gia đấu giá nhằm trục lợi; bảo đảm tính linh hoạt, tạo thuận lợi cho người có tài sản và tổ chức hành nghề đấu giá xem xét, quyết định.

Dự thảo Nghị quyết cũng quy định xử lý vi phạm đối với người trúng đấu giá trong trường hợp giao đất, cho thuê đất vi phạm nghĩa vụ thanh toán tiền trúng đấu giá dẫn đến quyết định công nhận kết quả đấu giá bị huỷ.

Theo đó, người trúng đấu giá bỏ cọc phải bồi thường toàn bộ các thiệt hại phát sinh từ việc tổ chức cuộc đấu giá (giá dịch vụ đấu giá, chi phí tổ chức đấu giá) do phải hủy kết quả đấu giá quyền sử dụng đất để bảo đảm phù hợp với quy định về bồi thường thiệt hại do vi phạm nghĩa vụ.

Bên cạnh đó, dự thảo Nghị quyết bổ sung quy định cấm cá nhân tham gia đấu giá quyền sử dụng đất sau khi trúng đấu giá mà bỏ cọc với thời hạn 6 tháng đến 5 năm.

Để đảm bảo chặt chẽ, khả thi, phù hợp với thực tiễn của từng vụ việc, dự thảo quy định thời hạn cấm cụ thể đối với từng hành vi vi phạm. Cụ thể, cấm tham gia đấu giá từ 2 đến 5 năm đối với trường hợp người trúng đấu giá không nộp tiền trúng đấu giá; cấm tham gia đấu giá từ 6 tháng đến 3 năm đối với trường hợp người trúng đấu giá nộp không đầy đủ tiền trúng đấu giá.

Nghiên cứu quy định khung mức tiền đặt cọc, tạo cơ chế linh hoạt cho địa phương

Tại cuộc họp Hội đồng thẩm định dự thảo Nghị quyết của Chính phủ quy định xử lý khó khăn, vướng mắc về đấu giá quyền sử dụng đất trong trường hợp giao đất, cho thuê đất theo quy định của Luật Đất đai, sáng 21/10, đại diện Thanh tra Chính phủ bày tỏ nhất trí với sự cần thiết phải ban hành Nghị quyết.

Đối với khung đặt cọc 20-50%, đại diện Thanh tra Chính phủ cho rằng đây là khoảng cách khá rộng, vì với quy định hiện hành, các địa phương đang thực hiện ở mức tối đa 20%. Dự thảo quy định mức tối đa 50% sẽ gây khó khăn trong việc huy động vốn cho doanh nghiệp, dẫn đến làm giảm số lượng khách hàng tham gia đấu giá, giảm tính cạnh tranh. Đặc biệt, giá trúng đấu giá sẽ không đạt được như mong muốn và không cao hơn mức giá khởi điểm.

Còn đại diện Bộ Công an cho hay, quy định tỷ lệ đặt cọc trước kia thấp dễ dẫn đến việc thao túng thị trường. Do đó, việc nâng tiền đặt cọc lên mức 20-50% là hợp lý, có thể hạn chế được hệ lụy. Về mức bồi thường thiệt hại, đề nghị cơ quan chủ trì soạn thảo xem xét lại, chỉ nên quy định mở; đồng thời không nên quy định cấm tham gia đấu giá trong thời gian dài đối với người trúng đấu giá mà bỏ cọc.

Đại diện Bộ Tài chính nhận định, dự thảo Nghị quyết có đầy đủ căn cứ, thực tiễn và cần thiết để ban hành. Góp ý về quy định nâng mức đặt cọc đến 50%, vị đại diện này cho rằng chỉ nên quy định mức khung như trên, còn mức cụ thể như thế nào thì nên giao cơ quan địa phương quyết định cho phù hợp với thực tế; không nên quy định bồi thường thiệt hại; đề nghị cân nhắc đối với trường hợp bỏ cọc lần 2 trở lên hoặc có chế tài cao hơn.

Thứ trưởng Tư pháp Nguyễn Thanh Tú đánh giá dự thảo Nghị quyết là rất cần thiết nhằm thực hiện chỉ đạo của cấp có thẩm quyền và để hạn chế các trường hợp thao túng, lạm dụng trong đấu giá quyền sử dụng đất đã phát sinh trong thực tiễn, khắc phục những bất cập, vướng mắc thời gian qua.

Về tính khả thi, Thứ trưởng đề nghị cân nhắc lại quy định vấn đề bồi thường như ý kiến của một số thành viên Hội đồng. Vì vậy, Thứ trưởng gợi ý, đưa bổ sung thêm quy định tạo sự linh hoạt cho địa phương vào phương án đấu giá đất để xử lý được những vướng mắc…