Hải quan tăng tốc chuyển đổi số, tạo nền tảng hoàn thành nhiệm vụ thu ngân sách năm 2026

Thu ngân sách vượt dự toán, kim ngạch xuất nhập khẩu cán mốc 900 tỷ USD

Chiều 25/12, Cục Hải quan tổ chức hội nghị tổng kết công tác năm 2025 và triển khai phương hướng, nhiệm vụ năm 2026.

Báo cáo tại hội nghị cho thấy, trong bối cảnh kinh tế toàn cầu diễn biến phức tạp, cạnh tranh chiến lược gia tăng, hoạt động thương mại quốc tế chịu nhiều tác động, ngành hải quan đã chủ động triển khai đồng bộ các giải pháp quản lý nhà nước về hải quan, đặc biệt là công tác thu ngân sách nhà nước, cải cách thủ tục hành chính, hiện đại hóa và chuyển đổi số.

Năm 2025, ngành hải quan đã tăng cường kỷ cương, kỷ luật trong quản lý thuế; đồng thời đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin, chuyển đổi số trong các khâu nghiệp vụ, tạo thuận lợi cho doanh nghiệp và người dân. Nhờ đó, đến ngày 24/12/2025, tổng thu ngân sách nhà nước qua ngành hải quan đạt 456.450 tỷ đồng, bằng 111,1% dự toán được giao, tăng 8,8% so với cùng kỳ năm 2024. Cục Hải quan dự kiến số thu năm 2025 đạt 465.000 tỷ đồng bằng 113,1% dự toán được giao.

Cùng với nhiệm vụ thu ngân sách, ngành hải quan tiếp tục đóng vai trò then chốt trong thúc đẩy hoạt động xuất nhập khẩu. Năm 2025, kim ngạch hàng hóa xuất nhập khẩu của Việt Nam lần đầu tiên cán mốc 900 tỷ USD - một dấu mốc lịch sử của nền kinh tế. Kết quả này phản ánh sự phối hợp đồng bộ giữa các bộ, ngành, địa phương, cộng đồng doanh nghiệp và đặc biệt là những nỗ lực cải cách mạnh mẽ của ngành hải quan trong việc đơn giản hóa thủ tục, rút ngắn thời gian thông quan, giảm chi phí tuân thủ cho doanh nghiệp.

Về cải cách, hiện đại hóa, năm 2025 được xác định là năm bản lề trong triển khai các chủ trương lớn về phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia, gắn với xây dựng Hải quan số.

Trên cơ sở quán triệt Nghị quyết số 57-NQ/TW, Cục Hải quan đã tổ chức triển khai quyết liệt, thống nhất trong toàn ngành, từ việc thành lập Ban Chỉ đạo, ban hành quy chế hoạt động về phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số, đến việc đẩy mạnh các đề án công nghệ thông tin, ứng dụng công nghệ số trong quản lý hải quan. Những bước đi này tạo nền tảng quan trọng cho công cuộc hiện đại hóa hải quan trong giai đoạn tiếp theo, đặc biệt là năm 2026.

Một dấu ấn nổi bật khác của năm 2025 là việc tổ chức bộ máy mới của ngành hải quan chính thức đi vào hoạt động. Đây không chỉ là sự thay đổi về mặt tổ chức, mà còn là bước chuyển quan trọng về tư duy quản lý, phương thức điều hành và trách nhiệm phục vụ. Theo đó, Cục Hải quan được tổ chức và hoạt động theo mô hình 3 cấp gồm: Cục Hải quan; Chi cục Hải quan khu vực; và Hải quan cửa khẩu/ngoài cửa khẩu.

Sau khi sắp xếp, tổ chức lại, toàn ngành đã giảm khoảng 485 trên tổng số 902 đầu mối, tương ứng 53,77%. Trong đó, 35 Cục Hải quan tỉnh, liên tỉnh, thành phố được tổ chức lại thành 20 Chi cục Hải quan khu vực; 16 vụ, cục, đơn vị thuộc cơ quan Tổng cục trước đây được sắp xếp thành 12 đơn vị ban, chi cục thuộc cơ quan Cục Hải quan. Việc tinh gọn bộ máy đã góp phần nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý, đồng thời tạo điều kiện để phân bổ nguồn lực hợp lý hơn, đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ ngày càng cao trong bối cảnh hội nhập sâu rộng.

Cùng với đó, công tác phòng, chống buôn lậu, gian lận thương mại tiếp tục được triển khai quyết liệt. Với vai trò là cơ quan thường trực Ban Chỉ đạo 389, lực lượng hải quan đã chủ động phối hợp với các lực lượng chức năng, tập trung đấu tranh với các loại tội phạm buôn lậu, vận chuyển trái phép hàng hóa qua biên giới, hàng giả, hàng cấm, ma túy và các mặt hàng ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe người dân như thực phẩm chức năng, dược phẩm, mỹ phẩm. Qua đó, góp phần giữ vững kỷ cương pháp luật, bảo vệ lợi ích hợp pháp của doanh nghiệp và người tiêu dùng.

Tinh gọn bộ máy, xây dựng hải quan số trước yêu cầu hội nhập và tăng trưởng mới

Phát biểu tại hội nghị, Thứ trưởng Tài chính Nguyễn Đức Chi đã ghi nhận, đánh giá cao những kết quả mà ngành hải quan đạt được trong năm 2025. Thứ trưởng nhấn mạnh, trong điều kiện bộ máy tổ chức có nhiều thay đổi, quân số giảm, nhưng toàn ngành vẫn giữ vững chuyên môn, nghiệp vụ, bảo đảm hoạt động thông suốt và hoàn thành tốt các nhiệm vụ được giao.

Đánh giá về kết quả xuất nhập khẩu, Thứ trưởng khẳng định vai trò quan trọng của ngành hải quan trong việc góp phần đưa kim ngạch xuất nhập khẩu của cả nước lần đầu đạt mốc 900 tỷ USD.

Theo Thứ trưởng, kết quả này gắn liền với sự thay đổi trong cách thức làm việc của ngành hải quan, đặc biệt là việc đẩy mạnh cải cách thủ tục hành chính, đổi mới phương thức quản lý, lấy doanh nghiệp làm trung tâm phục vụ. Nếu ngành hải quan không quyết liệt cải cách, không tạo thuận lợi cho thương mại, thì khó có thể đạt được cột mốc mang tính lịch sử này.

Trên cơ sở đó, Thứ trưởng bày tỏ kỳ vọng trong thời gian tới, ngành hải quan sẽ tiếp tục cùng cả nước phấn đấu hướng tới mục tiêu kim ngạch xuất nhập khẩu 1.000 tỷ USD.

Đối với nhiệm vụ thu ngân sách nhà nước, Thứ trưởng đánh giá cao kết quả thu vượt dự toán trong bối cảnh thực hiện nhiều chính sách miễn, giảm thuế, cơ cấu nguồn thu từ dầu thô thay đổi và giá dầu biến động khó lường. Tuy nhiên, Thứ trưởng cũng bày tỏ sự lo lắng trước áp lực thu ngân sách của năm tới, nhất là khi yêu cầu nhiệm vụ ngày càng cao. Thứ trưởng yêu cầu ngành hải quan tiếp tục triển khai quyết liệt nhiệm vụ thu đúng, thu đủ, thu kịp thời ngay từ những ngày đầu, tháng đầu của năm.

Thứ trưởng cũng thẳng thắn chỉ ra những thách thức, rủi ro trong thời gian tới. Theo đó, bối cảnh thương mại quốc tế, chuỗi cung ứng và phương thức cạnh tranh đang thay đổi rất nhanh; nếu ngành hải quan không kịp thời đổi mới tư duy nghiệp vụ, nguy cơ tụt hậu là hiện hữu. Do đó, Thứ trưởng khẳng định xây dựng hải quan số là nhiệm vụ mang tính sống còn đối với ngành. Ngành hải quan cần tập trung toàn lực để triển khai nhiệm vụ này.

Thứ trưởng Nguyễn Đức Chi mong muốn toàn ngành hải quan tiếp tục rà soát, đánh giá lại các quy trình hiện hành, mạnh dạn đổi mới, nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý, qua đó đáp ứng yêu cầu phát triển nhanh và bền vững của đất nước trong giai đoạn mới.