Tăng cường tuần tra, bảo vệ rừng
Ban Quản lý rừng đặc dụng nam Quảng Trị được giao quản lý ba khu rừng đặc dụng, gồm: Khu Bảo tồn thiên nhiên Đakrông, Khu Bảo tồn thiên nhiên bắc Hướng Hóa và Khu cảnh quan đường Hồ Chí Minh. Cả ba khu vực đều có tính đa dạng sinh học cao, nhiều quần thể rừng, động vật đặc hữu và loài quý hiếm. Độ che phủ rừng hơn 85% cùng nhiều sinh cảnh, thảm thực vật là điều kiện thuận lợi cho bảo tồn thiên nhiên.
Thời gian qua, công tác quản lý bảo vệ rừng và bảo tồn đa dạng sinh học luôn được đặt lên hàng đầu, bảo đảm phối hợp thường xuyên, liên tục giữa Ban Quản lý, hai hạt kiểm lâm khu bảo tồn và lực lượng khoán bảo vệ rừng; duy trì hoạt động 29 tổ chốt kiểm tra, kiểm soát bảo vệ rừng tại các cửa ngõ rừng và các điểm “nóng” về khai thác, chặt phá rừng trái phép. 8 tháng năm 2025, Ban Quản lý rừng đặc dụng nam Quảng Trị đã tổ chức 880 đợt tuần tra bảo vệ rừng với gần 3.200 lượt người tham gia, tháo gỡ 142 bẫy động vật rừng, phá hủy một lán trại trái phép, đẩy đuổi 10 đối tượng vào rừng trái phép.
Tháng 9/2024, tại Ban quản lý Khu Bảo tồn thiên nhiên Đakrông (nay thuộc Ban Quản lý rừng đặc dụng nam Quảng Trị, tỉnh Quảng Trị), các nghệ nhân chế tác mô hình đôi sao la từ hơn 5.000 dây bẫy thú thu được sau quá trình tuần tra, tháo dỡ bẫy động vật. Tác phẩm đôi sao la từ bẫy thú minh họa rõ nét tác hại của nạn săn, bẫy bắt động vật hoang dã.
Cán bộ Ban Quản lý cho biết, trước đây, số lượng bẫy thú mà người dân đặt trong rừng rất nhiều như “ma trận”. Đặc biệt, gần đến những dịp lễ, Tết, người dân vẫn có phong tục đi bẫy thú rừng về ăn, đó cũng là thời điểm các đội tuần tra phải tăng cường lực lượng làm nhiệm vụ.
Giữ gìn "kho báu" của rừng xanh
Nhờ quản lý, bảo vệ rừng tốt, lâm phần thuộc Ban Quản lý rừng đặc dụng nam Quảng Trị có đa dạng hệ sinh thái, động vật hoang dã được bảo vệ, sinh trưởng tốt. Khu Bảo tồn thiên nhiên Đakrông hiện ghi nhận gần 1.600 loài thực vật bậc cao, 345 loài động vật, trong đó, nhiều loài đặc hữu và nguy cấp như: Vượn má vàng Trung Bộ, cầy vằn bắc, thỏ vằn, gà lôi lam mào trắng,… Khu Bảo tồn thiên nhiên bắc Hướng Hóa cũng ghi nhận gần 200 loài thực vật quý hiếm như: Đỉnh tùng, lan hài đài cuộn, bảy lá một hoa,... cùng nhiều loài động vật quý hiếm như: Vượn Siki, voọc Hà Tĩnh, tê tê Java, rùa hộp trán vàng.
Để nghiên cứu và bảo vệ hiệu quả, từ năm 2021, các đơn vị đã lắp đặt bẫy ảnh trong rừng. Cách làm này cho phép ghi nhận sự phân bố, tập tính của động vật, đồng thời phát hiện các hành vi xâm nhập trái phép. Việc đặt bẫy ảnh được tiến hành theo hai hướng: Điều tra tổng thể bằng lưới ô vuông (khoảng cách 200- 250m) và xác định loài cụ thể bằng tuyến đặt máy gần khe suối, lối mòn.
Trong hai tháng 5 và 6/2025, Ban Quản lý rừng đặc dụng nam Quảng Trị lắp đặt 68 máy bẫy ảnh, ghi nhận gần 8.900 bức ảnh, trong đó có hơn 5.000 ảnh động vật. Qua phân tích ảnh, đơn vị ghi nhận 22 loài thuộc 13 họ, 7 bộ, 2 lớp. Trong đó, có 5 loài với 1 loài Nguy cấp (EN), 4 loài Sắp nguy cấp (VU) quy định trong Sách Đỏ thế giới (IUCN); có 7 loài với 2 loài Nguy cấp (EN), 5 loài Sắp nguy cấp (VU)- Sách Đỏ Việt Nam; 15 loài với 4 loài thuộc nhóm IB, 11 loài thuộc nhóm IIB.
Trong quá trình tuần tra, cán bộ rừng đặc dụng đã ghi nhận số lượng cá thể động vật tăng lên đáng kể như sơn dương, heo rừng, nai, thỏ vằn và một số loài linh trưởng như khỉ, voọc,...
Hiện nay, Ban Quản lý rừng đặc dụng nam Quảng Trị đã đầu tư, trang bị nhiều loại máy móc hiện đại giúp các đội tuần tra nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động. Nhân viên bảo vệ rừng chỉ cần dùng điện thoại thông minh để ghi lại các vị trí tuần tra, các địa điểm có dấu hiệu rừng bị xâm phạm, bắt gặp bẫy thú, lán trại, bắt gặp người dân vào rừng, gặp động vật rừng… Khi có sóng điện thoại, những thông tin, hình ảnh này sẽ tự động cập nhật vào hệ thống, làm cơ sở cho quá trình phân tích, xử lý thông tin tại phòng chuyên môn của Ban Quản lý.
Giám đốc Ban Quản lý rừng đặc dụng nam Quảng Trị Trương Quang Trung chia sẻ, công tác bảo vệ những cánh rừng nguyên sinh vẫn còn nhiều khó khăn, thách thức như tình trạng chặt phá cây rừng vẫn diễn ra lẻ tẻ ở một vài thời điểm, hay các bẫy thú của người dân đặt trong rừng mặc dù đã giảm rõ rệt về số lượng nhưng chưa chấm dứt triệt để,… Do vậy, thời gian tới, Ban Quản lý rừng đặc dụng nam Quảng Trị tăng cường tuần tra, kiểm soát, bảo vệ nguyên vẹn diện tích rừng được giao quản lý; phối hợp chặt chẽ với các lực lượng chức năng, chính quyền địa phương để đẩy mạnh truyền thông, tuyên truyền và vận động cộng đồng cùng tham gia gìn giữ, phát huy giá trị đa dạng sinh học của khu rừng đặc dụng.
