...Những đôi bàn tay quen lao động vất vả, nay tập viết từng nét chữ đầu đời, với khát vọng đổi thay ở mỗi người.
Lớp học xóa mù chữ cho phụ nữ H’Mông được Đồn Biên phòng Mỹ Lý, Bộ đội Biên phòng tỉnh Nghệ An phối hợp Trường phổ thông dân tộc bán trú tiểu học Mỹ Lý 1 và Hội Liên hiệp Phụ nữ xã Mỹ Lý tổ chức. Lớp có 11 học viên, duy trì đều đặn bốn buổi/tuần.
Dưới ánh đèn vàng ấm, từng con chữ, phép tính được các thầy giáo quân hàm xanh kiên trì giảng dạy. Tiếng giảng bài, đánh vần, tiếng cười nói vang vọng từ lớp học nhen lên bao hy vọng về cuộc sống tươi đẹp hơn nơi miền biên cương còn nhiều khó khăn, vất vả.
Là người trực tiếp giảng dạy, Trung tá Cự Bá Pó, Đội trưởng vận động quần chúng, Đồn Biên phòng Mỹ Lý chia sẻ, đồng bào H’Mông nơi đây có lối sống khá khép kín, ít giao tiếp với người ngoài, vốn tiếng Việt lại hạn chế nên những buổi đầu tiếp cận, vận động hết sức gian nan.
Đặc biệt, phụ nữ H’Mông thường gánh vác phần lớn công việc trong gia đình, chăm con, làm nương rẫy... khiến việc duy trì đều đặn lớp học không hề đơn giản. Để thuận tiện cho công việc, sinh hoạt của đồng bào, lớp học được tổ chức vào buổi tối, khoảng 20 giờ 30 phút mới bắt đầu các buổi học.
Lịch học cũng khá linh hoạt, nhưng hầu hết, tối thứ bảy và chủ nhật nào lớp học cũng đều sáng đèn. Theo kế hoạch, khóa học kéo dài một năm, chương trình gồm môn Toán và Tiếng Việt. Khai giảng từ tháng 5/2025, từng buổi học trôi qua, đến nay, số chị em biết đọc, biết viết, tính toán đơn giản càng nhiều. Những thay đổi tuy nhỏ, nhưng có ý nghĩa hết sức to lớn, bởi tri thức là chìa khóa mở ra con đường thoát nghèo, là bước đầu để người dân tiếp cận với cuộc sống văn minh hơn.
Bởi vậy, với Trung tá Pó, mỗi ngày lên lớp là một ngày vui, ý nghĩa, càng vun đắp thêm tình cảm giữa người lính quân hàm xanh và dân bản sinh sống nơi phên dậu của Tổ quốc. Điểm trường cách đơn vị hơn 20 km đường rừng, các buổi học thường kết thúc muộn nên sau khi kết thúc mỗi tiết dạy, Trung tá Pó và đồng đội sẽ ngủ lại nhờ nhà Bí thư, Trưởng bản.
Hôm sau, các anh đi vận động, giúp đỡ nhân dân và đến tối, nếu có lịch dạy các anh sẽ tiếp tục lên lớp. Trung tá Cự Bá Pó từng tham gia giảng dạy lớp xóa mù chữ khi còn là chiến sĩ nghĩa vụ quân sự ở Đồn Biên phòng Na Loi. “Mình phải kiên trì giảng dạy, chọn cách nói dễ hiểu nhất, khích lệ, động viên và đặc biệt luôn tạo không khí vui vẻ trong mỗi tiết học để đồng bào cảm thấy thích thú khi tham gia học tập”, Trung tá Pó cho hay.
Hoàn cảnh gia đình khó khăn nên hồi nhỏ chị Cự Y Xừ (sinh năm 2008) không được bố mẹ cho đi học. Là học viên trẻ tuổi nên Cự Y Xừ nắm bắt nhanh kiến thức được dạy. Đến nay, chị có thể đọc, viết và thực hiện những phép tính đơn giản.
Hoặc trường hợp chị Già Y Mái (sinh năm 1977), cả hai vợ chồng đều không biết chữ. Muốn có bằng lái xe máy nhưng không biết chữ nên chị Mái thi mấy lần đều bị trượt. “Không biết chữ khổ lắm. Nhờ bộ đội biên phòng dạy cho nên giờ tôi cũng biết được một ít rồi. Tối nào tôi cũng cố gắng xong việc gia đình sớm để đến lớp. Có cái chữ sẽ giúp được mình nhiều”, chị Mái phấn khởi chia sẻ.
Tỉnh Nghệ An có 21 xã biên giới tiếp giáp Lào. Các xã biên giới địa bàn rộng, địa hình tương đối phức tạp, đời sống của nhân dân nói chung, phụ nữ nói riêng còn nhiều khó khăn. Việc tổ chức lớp xóa mù chữ cho phụ nữ H’Mông nằm trong chuỗi hoạt động của chương trình “Đồng hành cùng phụ nữ biên cương” do Trung ương Hội Liên hiệp Phụ nữ Việt Nam và Bộ Tư lệnh Bộ đội Biên phòng phối hợp thực hiện.
Với thông điệp “Không để phụ nữ nào bị bỏ lại phía sau”, những năm qua, Đồn Biên phòng Mỹ Lý cùng các cơ quan, đoàn thể, chính quyền địa phương triển khai nhiều hoạt động thiết thực, hướng về phụ nữ vùng cao biên giới.
Những mô hình hỗ trợ sinh kế, trao tặng cây giống, con giống và các hoạt động truyền thông chuyên đề về bình đẳng giới, phòng, chống tảo hôn, hôn nhân cận huyết thống; vận động phụ huynh cho con đến trường đúng độ tuổi; kết nghĩa giữa phụ nữ các xã biên giới của tỉnh Nghệ An với các xã biên giới Lào… góp phần thiết thực phát triển kinh tế-xã hội, bảo vệ vững chắc chủ quyền lãnh thổ, an ninh biên giới quốc gia.
Theo Thiếu tá Phan Đức Tâm, Chính trị viên Đồn Biên phòng Mỹ Lý, việc mở các lớp xóa mù chữ cho các chị em phụ nữ vùng cao có ý nghĩa quan trọng trong nhiều mặt. Biết chữ giúp họ có thể đọc, hiểu các thông tin, tài liệu về kỹ thuật sản xuất nông nghiệp; tự đọc và nắm bắt các chủ trương, chính sách, pháp luật của Đảng và Nhà nước, từ đó nâng cao ý thức tuân thủ và bảo vệ quyền lợi hợp pháp của bản thân.
Khả năng đọc hiểu các thông tin về y tế, phòng, chống dịch bệnh giúp người dân chủ động hơn trong việc chăm sóc sức khỏe cho bản thân và gia đình, giảm các hủ tục, thói quen lạc hậu. Bố mẹ biết chữ sẽ nhận thức rõ hơn về vai trò của giáo dục và có khả năng hỗ trợ con cái trong việc học tập, tạo nền tảng vững chắc cho sự phát triển lâu dài của cộng đồng…
Chính vì vậy, cán bộ, chiến sĩ Đồn Biên phòng Mỹ Lý đã kiên trì “bám bản, bám dân”, đến từng nhà để tuyên truyền, vận động, thuyết phục để chị em hiểu, tin và tham gia học tập, gia đình ủng hộ.
