Điều này đòi hỏi Huế phải tìm được con đường phát triển đặc trưng, không lẫn vào bất cứ đô thị nào khác, nhưng cũng không thể tách rời dòng chảy phát triển chung của đất nước và khu vực.
Điều đáng nói, Huế không bắt đầu từ con số không. Thành phố đã có nền tảng về di sản văn hóa, cảnh quan, khoa học, y tế, giáo dục. Nhưng nếu chỉ bằng lòng với vốn quý ấy, Huế có thể trở thành “bảo tàng mở” thay vì một đô thị năng động. Bởi vậy, Nghị quyết số 54-NQ/TW của Bộ Chính trị đã đặt ra quan điểm xuyên suốt, đó là phát triển Huế trên nền tảng bảo tồn, phát huy giá trị di sản cố đô và bản sắc văn hóa Huế; du lịch là ngành kinh tế mũi nhọn; khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số là đột phá; công nghiệp và nông nghiệp công nghệ cao là nền tảng. Đây chính là “bản thiết kế” để Huế vừa giữ được linh hồn di sản, vừa mở rộng biên độ phát triển hiện đại.
Mục tiêu không dừng ở việc đưa Huế trở thành đô thị di sản đặc trưng của Việt Nam, tầm nhìn được nâng lên như đồng chí Nguyễn Văn Phương, Bí thư Thành ủy Huế khóa XVII nêu tại Đại hội Đảng bộ thành phố: “Đến năm 2030, Huế phấn đấu trở thành một trong những trung tâm đặc sắc của Đông Nam Á về văn hóa, du lịch, y tế chuyên sâu; đồng thời là trung tâm khoa học, công nghệ, giáo dục, đào tạo đa ngành, chất lượng cao; trung tâm kinh tế biển mạnh; nơi quốc phòng - an ninh vững chắc, đời sống người dân đạt mức cao”.
Khát vọng này cho thấy, tập thể lãnh đạo thành phố nhiệm kỳ tới đã sẵn sàng quyết tâm đặt Huế vào bản đồ khu vực, không chỉ trong phạm vi cố đô, chính là điểm mới mẻ và táo bạo. Theo nhà nghiên cứu văn hóa Huế Nguyễn Xuân Hoa, nguyên Giám đốc Sở Văn hóa và Thông tin tỉnh Thừa Thiên Huế, trước đây thì những mục tiêu mà Huế đặt ra hoàn toàn dựa trên nền tảng, nhân tố có sẵn. Huế có đủ điều kiện để trở thành một trong những thành phố đặc sắc về cả văn hóa, giáo dục, y tế. Chỉ có điều lâu nay Huế đang thiếu một tư duy đột phá để có những chính sách đột phá.
Để biến khát vọng thành hiện thực, Huế phải chọn đúng “đòn bẩy”. Đại hội Đảng bộ thành phố Huế khóa XVII đã xác định ba nhóm giải pháp đột phá. Thứ nhất là cơ chế, chính sách. Bởi không thể phát triển với bộ máy cũ kỹ; cải cách hành chính, phân cấp, phân quyền, xây dựng chính quyền số và đô thị thông minh chính là chìa khóa. Thứ hai là huy động và sử dụng hiệu quả nguồn lực, nhất là khu vực tư nhân, để đầu tư hạ tầng giao thông, hạ tầng đô thị và hạ tầng số; bởi nếu thiếu hạ tầng, mọi chiến lược đều khó thành công. Thứ ba là phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao, gắn đào tạo với nhu cầu thực tiễn, trọng dụng nhân tài và xem đây là yếu tố then chốt để Huế không chỉ đẹp về cảnh quan mà còn mạnh về trí tuệ con người.
Ở góc độ bình luận, có thể thấy Huế đang lựa chọn một mô hình phát triển khác biệt. Đó là không chạy theo tốc độ bằng mọi giá, mà đặt ưu tiên vào sự hài hòa. Phát triển kinh tế gắn liền bảo tồn di sản; đô thị hóa đồng thời với xây dựng nông thôn mới; khai thác tài nguyên biển đồng thời với bảo vệ môi trường sinh thái, đó là một tư duy cân bằng, một “công thức Huế” cho phát triển bền vững.
Thực tế cho thấy, không ít đô thị từng đánh đổi di sản và môi trường để lấy công nghiệp hóa nhanh chóng và rồi phải trả giá. Huế ngược lại, chọn cách khó hơn, thận trọng nhưng bền chắc, dựa trên bản sắc riêng. Đây chính là sự tỉnh táo, là điểm nhấn khiến cho Huế khác biệt và có cơ hội vươn lên trong bản đồ đô thị Việt Nam và khu vực.
Bài toán đặt ra cho Huế hôm nay không chỉ là giữ hồn di sản, mà còn là tìm cách biến di sản thành nguồn lực sống. Khi di sản trở thành nền tảng để khởi phát công nghệ, du lịch, dịch vụ sáng tạo, thì giá trị ấy sẽ trường tồn. Khi con người Huế tự tin hội nhập, làm chủ công nghệ mà vẫn gìn giữ cốt cách văn hóa, Huế sẽ vừa cổ kính vừa hiện đại, vừa bản sắc vừa hội nhập.
Có thể nói, Huế đang ở “ngã rẽ lịch sử” và đang chờ viết tiếp lộ trình thực hiện cụ thể để đạt được khát vọng lớn. Lựa chọn bảo tồn di sản làm nền, chọn công nghệ và sáng tạo làm động lực, thành phố cho thấy mình không đi theo lối mòn. Đó là cách Huế bước vào tương lai, không đánh mất chính mình, mà trái lại, càng trở nên đặc sắc. Và nếu làm được, Huế sẽ thật sự trở thành một đô thị di sản mang tầm khu vực, một thành phố xanh, thông minh, đáng sống. Đây phải là nơi quá khứ và tương lai gặp nhau trong cùng một không gian phát triển.
