Đúc Thần tượng và cất nóc đền thờ Đại Danh y Đào Công Chính

Đại danh y Đào Công Chính được mệnh danh là ông tổ của phương pháp dưỡng sinh, cũng là nhà chính trị, nhà văn hóa lớn của Đại Việt thế kỷ XVII.

Dự án đầu tư xây dựng Đền thờ và Mộ phần Đại Danh y Đào Công Chính có tổng vốn đầu tư giai đoạn 1 hơn 7 tỷ đồng, sử dụng 100% nguồn kinh phí xã hội hóa. Dự án gồm: Đền thờ 9 gian bằng gỗ lim diện tích 209m2; mộ phần bằng đá tự nhiên, san lấp mặt bằng khuôn viên rộng 500m2; xây sân bê tông lát đá Thanh Hóa… Dự án được Thượng tọa Thích Quảng Minh – Trưởng ban Ban Văn hóa Giáo hội Phật giáo Việt Nam thành phố Hải Phòng, Viện chủ Tổ đình Thắng Phúc làm Trưởng ban Ban vận động xây dựng.

Dự án khởi công ngày 14/4. Đến nay, các hạng mục hoàn thành 60% khối lượng công việc trở lên, dự kiến hoàn thành và đưa vào sử dụng trước dịp Tết Nguyên đán Bính Ngọ 2026.

Theo tài liệu lịch sử, Đại Danh y Đào Công Chính sinh năm 1639, ở làng Hội Am, tên Nôm là làng Cõi, thuộc huyện Vĩnh Lại, xứ Hải Dương (nay là thôn Cao Minh 8, làng Hội Am, xã Vĩnh Am, thành phố Hải Phòng) vùng đất văn nhân hào kiệt, có Phạm Đức Khản đỗ Tiến sĩ đệ nhị giáp, khoa thi năm Mậu Thìn (1448), vị Tiến sĩ đầu tiên của Hải Phòng.

Năm 23 tuổi đời vua Lê Thần Tông, ông đậu Bảng nhãn, vì vậy dân làng còn gọi ông là Bảng Cõi. Được vua yêu, chúa quý nên Đại danh y Đào Công Chính thăng tiến rất nhanh, chỉ trong vòng 15 năm (1661-1676) từ Thị thư hàn lâm viện, ông đã được bổ nhiệm chức Phủ doãn phụng thiên (người đứng đầu kinh đô Thăng Long).

Năm 1673, Đào Công Chính được triều đình cử làm phó sứ đoàn Hộ sĩ dương sang Trung Quốc. Năm 1675 về nước, do hoàn thành tốt nhiệm vụ, ông được phong chức Lại bộ Hữu thị lang, nhập thị kinh diên giảng quan (người giảng sách cho vua) rồi Tăng tả thị lang, Quang tiến Thận lộc đại phu, Bồi tụng.

Đào Công Chính còn là tác gia quan trọng trong thế kỷ XVII, khi còn là Thị thư Hàn lâm viện, ông là đồng tác giả tham gia biên soạn “Đại Việt sử ký toàn thư”, biên tập phần “Kỷ tục biên”, hoàn thành (năm 1665).

Khi nhập thị kinh diên (giảng sách cho vua) trong vòng 2 năm (1675-1676) cùng lúc ông làm sử quan tổng tài (tức Chủ biên) biên tập 2 bộ quốc sử nổi tiếng là: “Trùng san Lam Sơn thực lục” và “Đại Việt Lê triều đế vương trung hưng công nghiệp thực lục”.

Đúc thần tượng Đại danh y Đào Công Chính.

Đặc biệt năm 1676, Đào Công Chính làm Thái Y lệnh, biên soạn sách “Bảo sinh Diên thọ toản yếu” theo chỉ dụ của vua Lê Hiển Tông và chúa Trịnh Căn, nội dung sách viết về thuật dưỡng sinh cho vua, quan, chưa phải cho thứ dân nhưng sách viết rất toàn diện cả về lý luận lẫn thực tiễn, phòng bệnh, chữa bệnh, rèn luyện hướng dẫn cách ăn uống, kiêng kỵ, tắm giặt, nghỉ ngơi và sinh hoạt. Sách bám sát thực tế của nhân dân và được vận dụng có kết quả, được các bậc danh y sau này tiếp thu, vận dụng, phát triển nâng cao, vì vậy ông còn được tôn vinh là "Đức Thánh thuốc nam, Hội Am Vĩnh Lại".

Bộ “Bảo sinh Diên thọ toản yếu” gồm 5 quyển, bàn về phép vệ sinh, dưỡng sinh để sống khỏe và kéo dài tuổi thọ, cũng là cuốn sách y lý sớm nhất nước ta, có giá trị cho đến ngày nay.

Năm 2023, công trình nhà lưu niệm Đại danh y Đào Công Chính tại Vĩnh Am, Hải Phòng cũng đã hoàn thiện và đưa vào sử dụng.