Từ khoảng cách đến thấu cảm
Tuổi 15, ngưỡng cửa của trưởng thành là khi những đứa trẻ bắt đầu trở nên “khó đoán”. Các em không còn là những học sinh nhỏ tuổi dễ dỗ dành, cũng chưa thật sự là người lớn để tự mình đưa ra những quyết định đúng đắn cho cuộc đời. Đây cũng là thời điểm mà mối quan hệ giữa cha mẹ và con cái bắt đầu có những khoảng cách, nếu không có sự đồng hành đúng cách, những khoảng cách ấy có thể trở thành vết rạn.
Hiểu rõ điều đó, Trường trung học phổ thông Cẩm Giàng tổ chức buổi gặp mặt trước thềm năm học mới với thông điệp rõ ràng: Đồng hành không chỉ là đi cùng, mà là hiểu-chia sẻ-hỗ trợ một cách thấu đáo và trách nhiệm. Sân trường hôm ấy trở thành diễn đàn mở, nơi mọi tiếng nói đều được lắng nghe, mọi ánh mắt đều chan chứa mong mỏi cho một hành trình mới.
Trong phần chuyên đề tâm lý tuổi teen, chuyên gia tâm lý giáo dục Vũ Yến Nhi không chỉ đưa ra lý thuyết suông mà lắng nghe, phản hồi và cùng phụ huynh truy nguyên những thay đổi trong tâm sinh lý của con trẻ.
Theo cô Yến Nhi, tuổi dậy thì là thời điểm mà mọi cánh cửa đều mở ra, đó là cửa của tri thức, cửa của đam mê, và cả cửa của hoang mang. Nếu bố mẹ không bước vào thế giới của con bằng trái tim và sự tôn trọng, các em sẽ đóng lại những cánh cửa ấy bằng im lặng. Câu nói của cô Yến Nhi chạm vào chính nỗi trăn trở của không ít phụ huynh đang loay hoay trước những thay đổi “khó hiểu” của con em mình.
Chị Phạm Thị Khuyên là phụ huynh có con đang học tại trường chia sẻ, chị không nghĩ rằng một buổi sáng gặp mặt chuyên đề lại có thể giúp chị thay đổi cách nhìn nhiều như vậy. Trước đây, chị vẫn luôn áp đặt theo kiểu “mẹ biết gì là tốt cho con”, nhưng giờ thì chị nhận ra rằng, tốt nhất là phải học cách lắng nghe.
Qua cuộc gặp mặt “4 bên” (phụ huynh-học sinhgiáo viên-chuyên gia tâm lý giáo dục); nhiều phụ huynh phần nào không còn lo lắng hoặc e ngại nữa. Họ cảm thấy sẵn sàng đồng hành cùng con, không phải bằng kỳ vọng mà bằng sự tin tưởng.
Là mẹ đơn thân nuôi hai con ăn học, chị Khuyên từng không ít lần rơi vào cảnh “nói mà con không nghe, dạy mà con cãi lại”. Nhưng chị hiểu, điều mà con chị cũng như bao học sinh tuổi mới lớn khác thật sự cần không chỉ là lời răn dạy giáo điều mà là một cái ôm, một cái gật đầu nhẹ và một câu nói “Mẹ hiểu con đang cảm thấy thế nào”.
Sự chân thành của chị Khuyên cũng như nhiều phụ huynh khác là minh chứng rõ rệt rằng: Sự thay đổi trong giáo dục bắt đầu từ những con người cụ thể, những câu chuyện thật và những tấm lòng chân thành biết lắng nghe, không chỉ từ nhà trường mà còn từ mỗi gia đình.
Nơi niềm tin được khơi nguồn
Không chỉ dừng lại ở việc thấu hiểu tâm lý tuổi teen, cuộc trải nghiệm còn tập trung vào nội dung mà các phụ huynh đặc biệt quan tâm, đó là định hướng học tập và nghề nghiệp. Với chương trình giáo dục phổ thông 2018, việc lựa chọn tổ hợp môn học không còn là vấn đề kỹ thuật, mà đã trở thành một bước đi chiến lược trong hành trình học tập và phát triển bản thân của học sinh.
Tại đây, Ban Giám hiệu nhà trường đã giới thiệu chi tiết các tổ hợp môn, phân tích cơ hội cùng thách thức của từng nhóm ngành nghề tương lai. Theo Hiệu trưởng Trường trung học phổ thông Cẩm Giàng Nguyễn Đức Mạnh: Vai trò của gia đình, nhất là sự đồng hành của cha mẹ trong giai đoạn con bước vào trung học phổ thông là điều hết sức quan trọng.
Chính vì vậy, chuyên đề “Cùng con đồng hành - vững bước trung học phổ thông” không chỉ để chia sẻ thông tin, mà còn để mọi người hiểu nhau hơn; để gia đình và nhà trường trở thành bến đỗ tin cậy, cùng nhau xây dựng một môi trường học tập thân thiện, hiệu quả, hạnh phúc cho các em.
Nhà trường không chỉ là nơi dạy học, mà còn là nơi khơi mở tiềm năng và định hình ước mơ. Ban giám hiệu, các thầy giáo, cô giáo không chọn thay học sinh, nhưng luôn cung cấp đủ thông tin, công cụ và sự đồng hành để các em tự tin chọn lối đi cho mình.
Thực tế cho thấy, việc hướng nghiệp sớm giúp học sinh lớp 12 giảm bớt áp lực chọn trường đại học. Với nhiều học sinh vốn xuất thân từ các vùng quê thuần nông, cơ hội tiếp cận thông tin nghề nghiệp phần nào còn hạn chế. Bởi vậy, việc định hướng ngay từ lớp 10 không chỉ là một lợi thế mà còn là trách nhiệm xã hội của nhà trường.
Hình ảnh các bậc phụ huynh khoác vai con bước vào khu vực trải nghiệm, cùng nghe, cùng viết những điều mong muốn, sự kỳ vọng và cả nỗi lo… tạo nên một bức tranh nhiều cảm xúc.
Nhà trường khéo léo thiết kế các trạm tư vấn, tương tác, lắng nghe như “Trạm ký ức” (nơi phụ huynh chia sẻ câu chuyện tuổi thơ của mình), “Trạm điều ước” (nơi học sinh viết điều mình mong bố mẹ hiểu hơn) và “Trạm hẹn ước” (nơi hai thế hệ đặt bút ký vào cam kết đồng hành trong ba năm trung học phổ thông).
Giữa những con số thi cử, thành tích, và sức ép vô hình từ xã hội, giáo dục phổ thông hôm nay cần nhiều hơn những khoảnh khắc như cuộc gặp mặt ở Trường trung học phổ thông Cẩm Giàng, nơi người lớn chịu ngồi xuống để lắng nghe tuổi trẻ, nơi con trẻ thôi sợ hãi mà dám nói ra mong muốn của mình.
Ba năm học không quá dài, nhưng cũng đủ để làm nên những thay đổi lớn lao trong cuộc đời một người trẻ. Để ba năm ấy không trôi qua như một hành trình “áp lực-thi cử-đuối sức”, thì khởi đầu phải là một nền móng vững vàng với sự đồng hành và niềm tin.
Và tại buổi gặp mặt mang tính gắn kết sâu sắc giữa nhà trường-gia đình-học sinh ở Trường trung học phổ thông Cẩm Giàng, hàng trăm nền móng như thế đã được đặt xuống, không bằng bê-tông, sắt thép, mà bằng tình thương và sự hiểu biết.
