Nghệ An có 21 xã biên giới tiếp giáp Lào. Các xã biên giới địa bàn rộng, địa hình tương đối phức tạp, đời sống của nhân dân nói chung, phụ nữ nói riêng còn nhiều khó khăn.
Nhiều mô hình hiệu quả, lan tỏa lớn
Thuộc diện hộ nghèo, năm 2023, gia đình chị Lương Thị Hiền ở bản Nà Lươm, xã Thông Thụ được Đồn Biên phòng Thông Thụ hỗ trợ một con bò giống. Nhờ chăm sóc tốt, bò sinh sản và đang chửa lứa thứ hai. Chị Hiền phấn khởi cho biết, cùng với nuôi bò, gia đình chị cũng mạnh dạn nuôi thêm gà, vịt. Thu nhập được cải thiện đã giúp gia đình thoát khỏi danh sách hộ nghèo, đang phấn đấu sớm trở thành hộ trung bình.
Cũng ở bản Nà Lươm, đầu năm 2024, gia đình chị Lữ Thị Nhung (dân tộc Thái) được hỗ trợ một cặp lợn giống đen để chăn nuôi. Đến nay, đàn lợn phát triển lên 10 con, gia đình chị vừa xuất bán một lứa để lấy tiền trang trải sinh hoạt gia đình và lo cho các con bước vào năm học mới. Hay như chị Lô Thị Sâm (hộ đơn thân nghèo), từ con bò giống ban đầu, nay chị đã có đàn bò năm con…
Chị Lữ Thị Thuận, Chủ tịch Hội Liên hiệp Phụ nữ xã Thông Thụ thông tin, xã có 35 hộ gia đình được hỗ trợ xây dựng các mô hình sinh kế từ chương trình “Đồng hành cùng phụ nữ biên cương”. Nhờ có con giống, các chị em có điều kiện để phát triển chăn nuôi, từng bước cải thiện thu nhập và dần nâng cao đời sống của gia đình. Nhiều gia đình đã vươn lên thoát nghèo, có điều kiện chăm lo cho con cái ăn học.
Tại xã Tri Lễ, thực hiện mô hình sinh kế “Chăn nuôi bò sinh sản”, từ tháng 5/2022 đến 10/2024 đã có 21 con bò giống được trao cho các gia đình hội viên phụ nữ, nay tổng đàn đã tăng lên 40 con, chưa kể nhiều con đang mang thai sắp đẻ.
Ngoài hỗ trợ bò giống, nhiều gia đình chị em ở các bản Na Mai, Tân Thái, Kèm Đôn… cũng được hỗ trợ lợn giống, gà đen để gây dựng chăn nuôi. Khẳng định tính hiệu quả, thiết thực của chương trình, Bí thư Đảng ủy xã Tri Lễ Phạm Ngọc Nghĩa chia sẻ: Thời gian tới, địa phương sẽ đẩy mạnh các phong trào của các cấp, các ngành, trong đó có chương trình “Đồng hành cùng phụ nữ biên cương”.
Các tổ chức chính trị-xã hội được yêu cầu xây dựng kế hoạch cụ thể, bảo đảm rõ người, rõ việc, rõ địa bàn; phối hợp chặt chẽ với công an, biên phòng và Đoàn Kinh tế-Quốc phòng 4 để xây dựng các mô hình thiết thực, phù hợp điều kiện của mỗi gia đình, đặc thù của từng thôn, bản; lan tỏa các mô hình hay, cách làm sáng tạo. “Đối với mô hình sinh kế, không chỉ trao tặng con giống, cây giống, mà tinh thần là luôn đồng hành trong chăm sóc và giám sát chặt chẽ để mô hình phát triển tốt, không làm lãng phí nguồn lực”, Bí thư Đảng ủy xã Tri Lễ nhấn mạnh.
Còn tại bản Cửa Rào, xã Môn Sơn (nơi tái định cư của tộc người Đan Lai), nhờ được Đồn Biên phòng Môn Sơn tặng một con bò sinh sản, 50 con gà giống; Hội Liên hiệp Phụ nữ phường Cửa Lò tặng thêm một con bò, hai con dê đã giúp gia đình bà La Thị Nguyệt có điều kiện để phát triển kinh tế.
Từ diện hộ nghèo, sống dựa vào mảnh ruộng nhỏ, giờ đây, với việc trồng lúa nước, rau màu, chăn nuôi, mỗi năm gia đình bà dành dụm được từ 50 đến 60 triệu đồng, là hộ dân người Đan Lai đầu tiên ở xã Môn Sơn viết đơn xin ra khỏi danh sách hộ nghèo…
Thực hiện chương trình phối hợp giữa Trung ương Hội Liên hiệp Phụ nữ Việt Nam và Bộ Tư lệnh Bộ đội Biên phòng, Ban Thường vụ Hội Liên hiệp Phụ nữ tỉnh Nghệ An và Ban Chỉ huy Bộ đội Biên phòng tỉnh đã ban hành kế hoạch tổ chức chương trình “Đồng hành cùng phụ nữ biên cương” giai đoạn 2021-2025; tổ chức ký chương trình phối hợp và xây dựng kế hoạch thực hiện hoạt động phối hợp hằng năm. Hai đơn vị cũng hướng dẫn, chỉ đạo các cấp Hội ký chương trình phối hợp đồn biên phòng tại các địa phương, xây dựng kế hoạch triển khai thực hiện chương trình phù hợp tình hình thực tế của từng địa bàn, đơn vị.
Trong quá trình triển khai thực hiện, hai đơn vị thường xuyên trao đổi thông tin, kịp thời giải quyết những vướng mắc phát sinh. Hằng năm, Hội Liên hiệp Phụ nữ tỉnh xây dựng kế hoạch đưa chương trình “Đồng hành cùng phụ nữ biên cương” vào nội dung thi đua. Phân công trách nhiệm cho các ủy viên Ban Thường vụ, Ban Chấp hành Hội phụ trách các cụm thi đua theo dõi, chỉ đạo các đơn vị vận động nguồn lực hỗ trợ các xã biên giới trên địa bàn tỉnh. Chương trình được cán bộ, hội viên, phụ nữ và người dân quan tâm, tích cực hưởng ứng, từ đó góp phần hỗ trợ cho hội viên phụ nữ vùng đồng bào dân tộc thiểu số phát triển kinh tế, xóa đói, giảm nghèo, cải thiện cuộc sống.
Phát huy các nguồn lực hỗ trợ
Thống kê từ Hội Liên hiệp Phụ nữ tỉnh Nghệ An cho thấy, giai đoạn 2021-2025, các cấp Hội phối hợp các đồn biên phòng triển khai nhiều hoạt động thiết thực giúp phụ nữ các xã biên giới xóa đói, giảm nghèo.
Để tạo điều kiện thuận lợi để phụ nữ có vốn đầu tư, phát triển các mô hình kinh tế gia đình, giúp họ chủ động hơn trong việc cải thiện kinh tế, không còn phụ thuộc hoàn toàn vào các nguồn hỗ trợ, cấp Hội cơ sở đã làm cầu nối quan trọng để phụ nữ nghèo, cận nghèo tiếp cận các nguồn vốn vay ưu đãi từ Ngân hàng Chính sách xã hội và các tổ chức tín dụng khác. Cụ thể, đã có 4.525 hộ nghèo được vay, với tổng số vốn hơn 135.750 triệu đồng từ vốn vay ủy thác của Ngân hàng Chính sách xã hội để phát triển kinh tế.
Với phương châm “trao cần câu hơn trao con cá”, các chị em tích cực hỗ trợ xây dựng các mô hình sinh kế, như: Nuôi bò sinh sản; nuôi dê sinh sản; nuôi gà địa phương; nuôi lợn đen bản địa… cho hội viên phụ nữ nghèo. Bằng việc tích cực vận động nguồn xã hội hóa, tranh thủ nguồn hỗ trợ từ Trung ương Hội Liên hiệp Phụ nữ Việt Nam, Hội Chữ thập đỏ, Hội Liên hiệp Phụ nữ thành phố Hà Nội, Ban Chỉ huy Bộ đội Biên phòng tỉnh Nghệ An… có hàng nghìn con giống được Hội Liên hiệp Phụ nữ tỉnh Nghệ An hỗ trợ, xây dựng 153 mô hình sinh kế; cùng với đó là hỗ trợ kinh phí để xây dựng, sửa chữa nhà ở, giúp chị em có điều kiện vươn lên trong cuộc sống.
Để cán bộ, hội viên và các tầng lớp nhân dân hiểu và đồng hành thực hiện chương trình, Hội Liên hiệp Phụ nữ tỉnh Nghệ An đã tổ chức nhiều hoạt động truyền thông chuyên đề về bình đẳng giới, phòng, chống tảo hôn, hôn nhân cận huyết thống; phối hợp các đồn biên phòng mở các lớp xóa mù chữ, vận động phụ huynh cho con đến trường đúng độ tuổi, trao quần áo, sách vở, xây dựng quỹ khuyến học để tiếp sức đến trường cho học sinh nghèo. Nổi bật là việc kết nghĩa giữa phụ nữ các xã biên giới của tỉnh Nghệ An với các xã biên giới Lào.
Đến nay, có tám xã tổ chức kết nghĩa. Hoạt động hợp tác được triển khai thông qua trao đổi đoàn, tổ chức giao lưu văn hóa, văn nghệ, tập huấn, trao học bổng, hỗ trợ trang thiết bị, phối hợp trong công tác phòng, chống mua bán người, di cư tự do…góp phần giữ vững quốc phòng-an ninh, trật tự an toàn xã hội khu vực biên giới. Bên cạnh những kết quả tích cực đạt được, việc thực hiện chương trình “Đồng hành cùng phụ nữ biên cương” ở Nghệ An cũng gặp nhiều khó khăn, thách thức, nhất là địa bàn biên giới rộng, địa hình, giao thông đi lại còn nhiều khó khăn; tình hình thiên tai, dịch bệnh diễn biến phức tạp, ảnh hưởng đến việc triển khai thực hiện chương trình.
Nhiều phụ nữ đồng bào dân tộc thiểu số trình độ, nhận thức hạn chế, còn chịu ảnh hưởng của hủ tục, tập quán, chưa có thói quen tham gia sinh hoạt, tự giác học tập, tìm hiểu pháp luật nên việc thay đổi nếp nghĩ, cách làm chưa rõ nét. Cùng với đó, nguồn lực hỗ trợ chưa đáp ứng được với nhu cầu thực tế còn nhiều khăn của các xã biên giới...
Chủ tịch Hội Liên hiệp Phụ nữ tỉnh Nghệ An Hoàng Thị Thu Hiền cho biết: “Rút kinh nghiệm từ việc thực hiện chương trình những năm qua, thời gian tới, chúng tôi xác định cần làm tốt công tác tuyên truyền về mục đích, ý nghĩa chương trình để cán bộ, hội viên và các tầng lớp nhân dân hiểu và đồng hành thực hiện. Làm tốt công tác tham mưu với cấp ủy các cấp, phối kết hợp chặt chẽ hơn nữa với chính quyền địa phương và đồn biên phòng”.