Phát biểu tại hội nghị, Giám đốc Trường đại học Kinh tế quốc dân, Phó Giáo sư, Tiến sĩ Bùi Huy Nhượng nhấn mạnh: Năm 2025 là thời điểm đất nước bước vào giai đoạn chuyển đổi mạnh mẽ, với nhiều nghị quyết quan trọng của Bộ Chính trị đặt nền tảng cho các đột phá chiến lược. Những định hướng lớn đó mở ra thời cơ mới cho Việt Nam trên con đường kiến tạo quốc gia hùng cường, thịnh vượng và hạnh phúc vào năm 2045.
Phó Giáo sư, Tiến sĩ Bùi Huy Nhượng nêu một số gợi ý định hướng thảo luận để các đại biểu cùng trao đổi sâu hơn về những vấn đề đang mở ra nhiều cơ hội, song cũng đặt ra không ít thách thức đối với doanh nghiệp và các cơ sở giáo dục đại học trong giai đoạn hiện nay.
Thứ nhất, về phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao trong kỷ nguyên số và trí tuệ nhân tạo. Chuyển đổi số và trí tuệ nhân tạo đang làm thay đổi căn bản cách doanh nghiệp vận hành, cũng như cách con người học tập và làm việc. Câu hỏi đặt ra là: Làm thế nào để nhà trường và doanh nghiệp cùng “thiết kế lại” quá trình đào tạo từ nội dung, kỹ năng đến phương thức học tập để sinh viên ra trường có thể làm việc ngay, sáng tạo ngay và hội nhập toàn cầu? Đây không chỉ là câu chuyện của giáo dục, mà còn là tương lai năng suất quốc gia.
Thứ hai, về hợp tác đổi mới sáng tạo giữa đại học và doanh nghiệp. Trong bối cảnh các nghị quyết mới của Đảng khuyến khích mạnh mẽ phát triển khoa học-công nghệ và đổi mới sáng tạo, chúng ta cần thảo luận sâu về việc hình thành các trung tâm nghiên cứu ứng dụng, phòng thí nghiệm đổi mới sáng tạo và vườn ươm doanh nghiệp ngay trong lòng các trường đại học. Mỗi ý tưởng, mỗi dự án nghiên cứu cần được nuôi dưỡng bằng sự tham gia của doanh nghiệp, nơi tri thức gặp gỡ thực tiễn, và nơi nghiên cứu trở thành động lực cho phát triển.
Thứ ba, về tăng trưởng xanh và phát triển bền vững. Trước cam kết trung hoà carbon vào năm 2050, các doanh nghiệp Việt Nam đang đứng trước yêu cầu chuyển đổi mạnh mẽ. Trường đại học Kinh tế quốc dân mong muốn cùng các đối tác thảo luận, hợp tác trong đào tạo nhân lực xanh, tư vấn chính sách xanh, triển khai các mô hình kinh tế tuần hoàn, tài chính xanh và ESG. Đây không chỉ là xu thế phát triển tất yếu, mà còn là trách nhiệm chung của chúng ta đối với thế hệ tương lai.
Thứ tư, về mô hình liên kết “3 nhà”: nhà nước-nhà trường-doanh nghiệp. Chúng ta đã nhiều lần đề cập đến mô hình này, nhưng giờ là lúc cần cụ thể hóa: làm thế nào để hợp tác không dừng lại ở các bản ký kết, mà trở thành một chuỗi giá trị tri thức liên thông, nơi chính sách được kiến tạo, tri thức được lan tỏa, và doanh nghiệp được thụ hưởng những giá trị thực tiễn. Trường đại học Kinh tế quốc dân hoàn toàn có thể là điểm hội tụ, kết nối các chủ thể trong hệ sinh thái này.
Cuối cùng, là vấn đề về văn hóa hợp tác và niềm tin tri thức. Sự hợp tác giữa đại học và doanh nghiệp chỉ có thể bền vững khi được xây dựng trên nền tảng của niềm tin, sự tôn trọng và tinh thần cùng chia sẻ giá trị. Trường đại học Kinh tế quốc dân mong muốn mỗi doanh nghiệp, mỗi đối tác không chỉ là “người bạn đồng hành”, mà còn là người cùng kiến tạo tri thức, cùng nhà trường truyền cảm hứng cho thế hệ sinh viên, những công dân tri thức của tương lai.
Tại hội nghị, Phó Tổng Giám đốc VNPT-IT, Giám đốc Đổi mới sáng tạo VNPT Nguyễn Tiểu Cường chia sẻ về giá trị của “tính thực chiến” trong đào tạo, yếu tố giúp sinh viên trưởng thành nhanh và thích ứng tốt với môi trường làm việc.
Ông cho biết, sinh viên của trường hiện được học tập trong môi trường hiện đại, tiên tiến, năng động và hội nhập, với cơ sở vật chất đầy đủ và các phòng thí nghiệm nghiên cứu AI trong lĩnh vực kinh tế. Sinh viên được tiếp cận các công trình nghiên cứu mới nhất; đồng thời, tham gia nhiều cuộc thi danh giá về AI và lập trình, trong đó, có Cuộc thi Lập trình sinh viên quốc tế ICPC.
“Có nhiều sinh viên rất thông minh, tự chủ động bổ sung dữ liệu thuế quan của Việt Nam và Hoa Kỳ sau khi có thay đổi chính sách, để làm cho báo cáo nghiên cứu thuyết phục hơn. Sau khi được trang bị các kỹ năng cần thiết, các bạn được giới thiệu thực tập tại doanh nghiệp, mở ra hành trình mới, nơi tri thức được thử thách và khẳng định qua thực tiễn”, ông Nguyễn Tiểu Cường chia sẻ.
Cũng tại hội nghị, Tổng Giám đốc Fiin Group, Nguyễn Hữu Hiệu cho rằng: Việt Nam đang bước vào kỷ nguyên dữ liệu và trí tuệ nhân tạo (AI) với tốc độ rất nhanh, song năng lực nguồn nhân lực vẫn chưa theo kịp yêu cầu của thị trường. Nguyên nhân là do khoảng cách giữa đào tạo học thuật và nhu cầu thực tiễn của doanh nghiệp còn lớn; thiếu môi trường thực hành với dữ liệu thật; kỹ năng phân tích và tư duy cùng AI chưa phổ biến.
Ông nhận định, nhiều sinh viên hiện nay thành thạo công cụ nhưng thiếu tư duy ứng dụng, khiến doanh nghiệp phải mất thêm thời gian đào tạo lại trước khi nhân sự có thể làm việc thực tế thường từ 3 đến 6 tháng. Điều này khiến sinh viên Việt Nam gặp khó khăn trong cạnh tranh ở thị trường khu vực và quốc tế, đồng thời làm thu hẹp cơ hội phát triển trong lĩnh vực AI dữ liệu, khiến tốc độ đổi mới và chuyển đổi số của Việt Nam chậm hơn kỳ vọng.
Từ thực tiễn đó, ông Nguyễn Hữu Hiệu đề xuất 3 nhóm giải pháp trọng tâm: đào tạo thực chiến việc học cần gắn liền với các “case” thật, dữ liệu thật, giúp người học rèn luyện năng lực giải quyết vấn đề, không chỉ biết công cụ mà còn hiểu cách ứng dụng để ra quyết định; tăng cường kết nối giữa nhà trường và doanh nghiệp, nhằm tạo dòng chảy liên thông giữa tri thức và thực tiễn; nuôi dưỡng tư duy sáng tạo và năng lực tư duy AI trong sinh viên, yếu tố quyết định năng lực thích ứng trong tương lai.
