Chứng nhận xanh - cam kết tin cậy trong phát triển du lịch bền vững
Trao đổi tại Tọa đàm “Năng lượng sạch trong phát triển du lịch” vừa diễn ra trong khuôn khổ Hội chợ Du lịch quốc tế Thành phố Hồ Chí Minh-ITE HCMC 2025, bà Tạ Thị Tú Uyên, Phó Giám đốc Ban Phát triển kinh doanh Vietravel cho biết, yếu tố xanh, bền vững ngày càng được du khách coi trọng. Khách châu Âu tham gia tour xuyên Việt rất quan tâm đến các khách sạn được cấp chứng chỉ xanh, ngay cả khách trong nước, đặc biệt là đối tượng trẻ rất thích tham gia những trải nghiệm không rác, trồng cây xanh, làm gạch sinh học…, hào hứng khi được theo dõi bảng “dấu chân carbon” của chuyến đi…
Báo cáo Du lịch và Phát triển bền vững năm 2025 của Booking.com cũng chỉ ra, có tới 99% du khách Việt Nam được khảo sát cho biết, muốn đưa ra nhiều lựa chọn du lịch bền vững hơn. Điều này không chỉ khẳng định nhu cầu thật sự về du lịch bền vững của thị trường trong nước, quốc tế, mà còn cho thấy các chứng nhận xanh, bền vững đang trở thành tiêu chí để khách du lịch lựa chọn điểm đến, hành trình, dịch vụ.
Theo ông Đặng Hồng Đức, chuyên viên tư vấn tuân thủ ESG tại Quần thể du lịch quốc tế Furama-Ariyana Đà Nẵng, các chứng nhận bền vững như VITA Green, ASEAN Tourism Awards, EarthCheck, TUU Eco Stay Awards… đang góp phần tạo nên hệ tiêu chuẩn chung cho ngành du lịch. Mỗi chứng nhận đưa ra những bộ tiêu chí khác nhau, nhưng cùng tập trung vào ba trụ cột chính: môi trường-xã hội-quản trị.
Nếu VITA Green là chứng nhận trong nước được xây dựng trên cơ sở tham chiếu chuẩn quốc tế, tập trung vào các vấn đề quản lý rác thải nhựa, tiết kiệm năng lượng, minh bạch kinh doanh, gắn kết cộng đồng, thì ASEAN Tourism Awards góp phần chuẩn hóa dịch vụ du lịch ở tầm khu vực thông qua các giải thưởng như “Thành phố du lịch sạch”, “Khách sạn xanh”…
Trong khi đó, EarthCheck là chứng nhận ở cấp toàn cầu với quy trình đánh giá nghiêm ngặt và toàn diện; TUU Eco Stay Awards ứng dụng dữ liệu và kiểm toán độc lập để đánh giá, đồng thời vận hành các giải thưởng về cộng đồng và di sản… Đây là những gợi mở để các doanh nghiệp, điểm đến du lịch tùy theo khả năng, quy mô có thể lựa chọn bắt đầu bằng những chứng nhận phù hợp.
Trên thực tế, để được cấp các chứng nhận xanh, bền vững, các đơn vị phải đáp ứng hàng trăm tiêu chí khắt khe theo chuẩn quốc tế. Vì thế, các nhãn du lịch bền vững được xem như “tấm hộ chiếu” giúp du lịch Việt Nam hội nhập. Không chỉ đưa ra những gợi ý, khung tham chiếu để các doanh nghiệp, điểm đến ứng dụng, vận hành, từ đó nâng cao chất lượng dịch vụ, các chứng nhận bền vững còn giúp thu hút dòng khách du lịch văn minh, ưu tiên tiêu chí xanh và sẵn sàng chi trả cho những hoạt động du lịch có trách nhiệm, góp phần định hình thương hiệu xanh, bền vững cho du lịch Việt Nam.
Chuẩn hóa, nâng tầm để hội nhập
Chiến lược quốc gia về tăng trưởng xanh giai đoạn 2021-2030, tầm nhìn 2050 xác định một trong những định hướng trọng tâm là thúc đẩy tiêu dùng và mua sắm xanh, bền vững thông qua các chương trình dán nhãn năng lượng, nhãn sinh thái, nhãn xanh…
Những chứng nhận bền vững chính là cơ sở tin cậy để du khách nhận diện dịch vụ du lịch chất lượng cao, thân thiện với môi trường và có trách nhiệm với cộng đồng. Nhằm nâng cao chất lượng, uy tín và giá trị thương hiệu của du lịch Việt Nam, ngay từ năm 2019, Hiệp hội Du lịch Việt Nam đã triển khai bộ tiêu chí du lịch xanh VITA Green.
Đến nay, gần 30 doanh nghiệp đã được cấp chứng nhận này. Không dừng ở mức độ công nhận trong nước, Hiệp hội Du lịch Việt Nam đang có kế hoạch nâng tầm giá trị nhãn du lịch xanh VITA Green trở thành nhãn hiệu giao dịch quốc tế, từ đó giúp các doanh nghiệp trong nước tự tin hơn khi tham gia vào chuỗi cung ứng du lịch toàn cầu, góp phần nâng cao năng lực cạnh tranh của du lịch Việt Nam.
Chủ tịch Liên chi hội Du lịch xanh Việt Nam Phùng Quang Thắng cho biết: Để hiện thực hóa mục tiêu này, bộ tiêu chí VITA Green sẽ tiếp tục được chuẩn hóa trên cơ sở tham chiếu các chuẩn toàn cầu như GSTC, Travelife, Green Key… nhằm bảo đảm tính tương thích với các chứng nhận quốc tế.
Lộ trình thực hiện được xác định gồm ba giai đoạn: Tập trung xây dựng và phát triển nội lực, chuẩn hóa và định vị thương hiệu, triển khai các hoạt động truyền thông bảo hộ thương hiệu (giai đoạn 2025-2026); Đưa thương hiệu ra thế giới thông qua mở rộng liên kết quốc tế, tăng số lượng doanh nghiệp và điểm đến đạt tiêu chí VITA Green (giai đoạn 2026-2028); Phát triển du lịch xanh chuyên sâu, tham gia tư vấn chính sách và xây dựng nền tảng học thuật cho du lịch xanh (giai đoạn 2028-2030).
Kế hoạch đặt mục tiêu đến năm 2030 có 200 doanh nghiệp, 30 điểm đến tiêu biểu được chứng nhận; hợp tác với ít nhất 5 tổ chức quốc tế; tổ chức 3 sự kiện toàn cầu tại Việt Nam, góp phần tạo dựng một hệ sinh thái du lịch xanh đồng bộ, hội nhập quốc tế.
Trên thực tế, dù đã ý thức được tầm quan trọng của du lịch xanh cũng như việc sở hữu những chứng nhận bền vững, song nhiều doanh nghiệp còn ngần ngại vì thiếu nguồn lực tài chính, nhân sự có chuyên môn, cũng như không dễ từ bỏ thói quen vận hành cũ. Vì thế, để được gắn nhãn xanh, đòi hỏi phải có lộ trình thực hiện với quyết tâm, nỗ lực lớn từ lãnh đạo doanh nghiệp tới nhân viên và cộng đồng, du khách.
Ông Trần Việt Phường, Chủ tịch Hiệp hội Du lịch Đồng bằng sông Cửu Long cho rằng, du lịch xanh đã trở thành đòi hỏi tất yếu, các doanh nghiệp đều mong muốn thực hiện. Tuy nhiên, tiêu chí, thủ tục còn tương đối phức tạp, khiến các đơn vị ngại tham gia.
Ông Trần Việt Phường kiến nghị, với nhãn VITA Green, Hiệp hội Du lịch Việt Nam cần nghiên cứu để có những hướng dẫn dễ hiểu, dễ áp dụng, chặt chẽ để khuyến khích doanh nghiệp tham gia.
Để có thể nâng tầm VITA Green, ông Phạm Hà, Chủ tịch LuxGroup - đơn vị vừa được Tạp chí Kinh tế Sài Gòn trao giải thưởng “Ngôi sao xanh” nhấn mạnh, cần kiên quyết chống “tẩy xanh” thương hiệu để bảo đảm mọi tiêu chí đều được đo lường minh bạch, chính xác, tạo dựng văn hóa xanh như một phần bản sắc doanh nghiệp.