Định hình một đô thị hiện đại, thông minh, thân thiện môi trường

Với cam kết mạnh mẽ từ chính quyền, sự hợp tác chặt chẽ giữa khu vực công-tư, sự tham gia tích cực của người dân, Thành phố Hồ Chí Minh hoàn toàn có thể hiện thực hóa tầm nhìn trở thành đô thị thông minh hàng đầu Đông Nam Á vào năm 2030 và tiếp tục vươn xa hơn trong thập kỷ tiếp theo.

ĐÒN BẨY XÂY DỰNG ĐÔ THỊ THÔNG MINH

Đến nay, Thành phố Hồ Chí Minh đã triển khai và đạt được những kết quả tích cực, tạo tiền đề quan trọng để xây dựng thành phố trở thành đô thị thông minh trong thời gian tới. Cụ thể, về hạ tầng số, thành phố đã xây dựng một hạ tầng số tập trung, đáp ứng yêu cầu xây dựng chính quyền số và đang mở rộng ra để phục vụ cho phát triển đô thị thông minh. Trong đó, xây dựng hạ tầng trung tâm dữ liệu và điện toán đám mây dùng riêng; hạ tầng mạng băng thông rộng, Thành, Phó Giám đốc Sở Khoa học và Công nghệ Thành phố Hồ Chí Minh cho biết: Từ các nền tảng dùng chung, thành phố đã cung cấp các dịch vụ số thông minh để tổng hợp, điều hành kinh tế-xã hội; giám sát việc xử lý các kiến nghị của người dân; các trung tâm điều hành ngành giao thông, y tế, giáo dục và đào tạo, điện, nước… bước đầu có dữ liệu và đưa vào ứng dụng IoT, AI, Gis (Hệ thống thông tin địa lý).

Thành phố Hồ Chí Minh hiện đang ở một vị thế đặc biệt trong bối cảnh phát triển đô thị thông minh, với những thế mạnh nổi bật song cũng đối mặt với không ít thách thức cần được giải quyết khẩn trương, hiệu quả. Phó Giáo sư, Tiến sĩ Trần Minh Triết, Phó Hiệu trưởng Trường đại học Khoa học tự nhiên (Đại học Quốc gia Thành phố Hồ Chí Minh) cho rằng: Về mặt vị thế kinh tế, thành phố đã khẳng định vai trò là đầu tàu kinh tế của Việt Nam với những con số ấn tượnginternet rộng khắp, chất lượng cao… Đối với nền tảng số và dữ liệu dùng chung, thành phố đã chuyển từ ứng dụng, cơ sở dữ liệu rời rạc thành nền tảng số dùng chung. Ông Võ Minh Thành, Phó Giám đốc Sở Khoa học và Công nghệ Thành phố Hồ Chí Minh cho biết: Từ các nền tảng dùng chung, thành phố đã cung cấp các dịch vụ số thông minh để tổng hợp, điều hành kinh tế-xã hội; giám sát việc xử lý các kiến nghị của người dân; các trung tâm điều hành ngành giao thông, y tế, giáo dục và đào tạo, điện, nước… bước đầu có dữ liệu và đưa vào ứng dụng IoT, AI, Gis (Hệ thống thông tin địa lý).

Thành phố Hồ Chí Minh hiện đang ở một vị thế đặc biệt trong bối cảnh phát triển đô thị thông minh, với những thế mạnh nổi bật song cũng đối mặt với không ít thách thức cần được giải quyết khẩn trương, hiệu quả. Phó Giáo sư, Tiến sĩ Trần Minh Triết, Phó Hiệu trưởng Trường đại học Khoa học tự nhiên (Đại học Quốc gia Thành phố Hồ Chí Minh) cho rằng: Về mặt vị thế kinh tế, thành phố đã khẳng định vai trò là đầu tàu kinh tế của Việt Nam với những con số ấn tượng. Thành tựu đáng chú ý là thành phố xếp hạng thứ hai trong 34 tỉnh, thành phố cả nước theo Chỉ số chuyển đổi số (Digital Transformation Index-DTI), thể hiện cam kết mạnh mẽ và những bước tiến đáng kể trong quá trình số hóa. Thành phố đã triển khai thành công hạ tầng công nghệ thông tin tập trung cho các cơ quan nhà nước trên nền tảng điện toán đám mây tại trung tâm dữ liệu của thành phố, bảo đảm an ninh mạng. Hiện tại, hơn 1.000 sở, ban, ngành, doanh nghiệp, bệnh viện, trường học trong thành phố đã hình thành kết nối với hệ thống quan trọng này để đẩy nhanh quá trình chuyển đổi số trong các hoạt động quản lý nhà nước và cung cấp dịch vụ công cho người dân. Thành phố là một trong những địa phương đầu tiên trong cả nước tích hợp thành công hệ thống xác thực và định danh điện tử cho công dân với Cơ sở dữ liệu dân cư quốc gia do Bộ Công an quản lý, Cổng dịch vụ công quốc gia, Cơ sở dữ liệu về thủ tục hành chính do Văn phòng Chính phủ quản lý và các hệ thống cơ bản khác.

NHỮNG NÚT THẮT CẦN THÁO GỠ

Các chuyên gia cho rằng, bên cạnh thành tựu đáng khích lệ, Thành phố Hồ Chí Minh đang đối mặt với những thách thức cần được giải quyết. Vấn đề giao thông và môi trường đô thị đang trở thành nút thắt trong quá trình phát triển. Theo thống kê, chỉ 4% dân số thành phố sử dụng xe buýt công cộng, trong khi 75% dân số phụ thuộc vào xe máy cá nhân. Tình trạng này không chỉ gây ra tắc nghẽn giao thông nghiêm trọng mà còn ảnh hưởng tiêu cực đến chất lượng không khí và chất lượng cuộc sống của người dân. Vấn đề ngập lụt và tác động của biến đổi khí hậu cũng đang đặt ra thách thức lớn cho thành phố. Địa phương cũng đang đối mặt với tình trạng thiếu hụt nhân lực chất lượng cao trong lĩnh vực công nghệ và những thách thức trong đào tạo... Điều này đặt ra rào cản đáng kể cho quá trình chuyển đổi số và phát triển đô thị thông minh. Việc cần đầu tư lớn cho hạ tầng 5G và IoT để đáp ứng yêu cầu của đô thị thông minh cũng tạo ra áp lực về tài chính và nguồn lực.

Theo Phó Giáo sư, Tiến sĩ Trần Minh Triết, với nền tảng kinh tế phát triển mạnh, Thành phố Hồ Chí Minh có đủ điều kiện để thực hiện bước nhảy vọt trong lĩnh vực quy hoạch và phát triển đô thị thông minh. Ông Triết đề xuất ba giai đoạn để xây dựng Thành phố Hồ Chí Minh trở thành đô thị thông minh. Giai đoạn 1 (2025-2027), tập trung xây dựng nền tảng với các dự án quan trọng. Giai đoạn 2 (2027-2030), mở rộng ra toàn thành phố với mục tiêu đạt tốp 3 ASEAN và 40% GRDP từ kinh tế số cho thành phố. Giai đoạn 3 (2030-2035), hướng tới việc trở thành innovation hub (trung tâm đổi mới sáng tạo) khu vực và lọt tốp 20 toàn cầu.

Để hiện thực hóa mục tiêu đưa thành phố trở thành đô thị thông minh vào năm 2030, Sở Khoa học và Công nghệ Thành phố Hồ Chí Minh kiến nghị Trung ương sớm ban hành nghị định chuyên đề về phát triển đô thị thông minh, làm căn cứ cho các địa phương xây dựng cơ chế thực thi. Thiết kế khung pháp lý mở, cho phép thử nghiệm công nghệ mới như các dịch vụ công nghệ số mới. Thúc đẩy hợp tác nhà nước-doanh nghiệp-viện trường, hình thành liên minh công nghệ phục vụ quản trị đô thị thông minh. Ông Thành cho rằng: Việc xây dựng đô thị thông minh cần đồng bộ, kết hợp chương trình chuyển đổi số và đề án đô thị thông minh của Thành phố Hồ Chí Minh với các nội dung trọng tâm. Cụ thể, phát triển chính quyền số phục vụ người dân và doanh nghiệp một cách hiệu quả minh bạch. Từ cốt lõi là chính quyền số sẽ xây dựng kho dữ liệu dùng chung và phát triển hệ sinh thái dữ liệu mở để khai thác cao nhất giá trị từ dữ liệu, đồng thời bảo đảm an toàn thông tin mạng là yếu tố then chốt tạo niềm tin cho người dân và doanh nghiệp khi tương tác trên môi trường số.