Trong Nghị quyết số 68-NQ/TW ngày 4/5/2025, Ban Chấp hành Trung ương đã xác định rõ: Kinh tế tư nhân là một trong những động lực quan trọng nhất của nền kinh tế quốc dân.
Nghị quyết này đặt mục tiêu phát triển khu vực kinh tế tư nhân trở thành lực lượng tiên phong trong phát triển khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số - góp phần quan trọng vào việc thực hiện thắng lợi các mục tiêu của Nghị quyết 57-NQ/TW ngày 22/12/2024 về phát triển khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia, cũng như các nghị quyết quan trọng khác của Đảng như Nghị quyết 59-NQ/TW về hội nhập kinh tế trong tình hình mới và Nghị quyết 66-NQ/TW về xây dựng, thi hành pháp luật trong kỷ nguyên mới.
Cùng nhau, các nghị quyết này đang tạo thành “bộ tứ trụ cột” quan trọng để đưa đất nước bước vào một giai đoạn phát triển mới, mang tính đột phá.
Đến năm 2024, khu vực tư nhân chiếm 53,4% tổng vốn đầu tư xã hội, 82,07% tổng lao động trong nền kinh tế, đóng góp 38,6% tổng lợi nhuận trước thuế và 51% tổng thu nhập tạo ra cho người lao động trong khu vực doanh nghiệp. Đặc biệt, khu vực này đã đóng góp 43% tổng GDP và chiếm tới 57% vào mức tăng trưởng GDP năm 2024 - mức đóng góp lớn nhất trong các thành phần kinh tế. Bình quân giai đoạn 2011-2024, khu vực này đạt tốc độ tăng trưởng 6,3%/năm, cao hơn mức bình quân chung toàn nền kinh tế (5,48%/năm).
Những con số trên khẳng định vững chắc vai trò trung tâm và tiềm năng to lớn của khu vực kinh tế tư nhân, đồng thời đặt nền tảng cho việc nâng tầm vị trí của khu vực này thành động lực chính trong thực hiện mục tiêu tăng trưởng nhanh, bền vững của Việt Nam.
Nghị quyết 68-NQ/TW cũng đặt ra các mục tiêu cụ thể đến năm 2030 và tầm nhìn đến năm 2045, bao gồm: phấn đấu có 2 triệu doanh nghiệp hoạt động trong nền kinh tế (tương đương 20 doanh nghiệp/1.000 dân); đóng góp khoảng 55–58% GDP và 35–40% tổng thu ngân sách nhà nước; tạo việc làm cho 84–85% lực lượng lao động; năng suất lao động tăng bình quân 8,5–9,5%/năm; có ít nhất 20 doanh nghiệp tư nhân lớn tham gia chuỗi giá trị toàn cầu. Đến năm 2045, mục tiêu là có ít nhất 3 triệu doanh nghiệp, kinh tế tư nhân đóng góp trên 60% GDP và trở thành lực lượng có năng lực cạnh tranh cao trong khu vực và toàn cầu.
Tuy nhiên, so với kỳ vọng trở thành trụ cột phát triển kinh tế quốc gia, khu vực kinh tế tư nhân vẫn còn nhiều bất cập. Hiện nay, đây là khu vực có hiệu quả kinh doanh, trình độ khoa học công nghệ, năng suất lao động và thu nhập người lao động thấp nhất trong các thành phần kinh tế. Đồng thời, khu vực này đang có dấu hiệu “hụt hơi” trong quá trình phát triển.
Nguyên nhân bắt nguồn từ nhiều “nút thắt” như: Nhận thức chưa đầy đủ về vai trò của kinh tế tư nhân; thể chế và chính sách còn thiếu công bằng và bao trùm; chưa có mô hình liên kết hiệu quả giữa các bộ phận cấu thành trong khu vực tư nhân; năng lực nội tại và khả năng tiếp thu nguồn lực phát triển còn yếu; và những hạn chế về chất lượng đội ngũ doanh nhân. Những tồn tại này cần được nhận diện rõ và tháo gỡ kịp thời bằng các giải pháp đột phá để tạo điều kiện cho kinh tế tư nhân phát triển thực chất, vững mạnh và đóng góp xứng đáng vào quá trình phục hồi, tăng trưởng kinh tế của đất nước trong giai đoạn mới.
Trước thực trạng đó, trao đổi với chúng tôi, Phó Giám đốc Đại học Kinh tế Quốc dân Hà Nội, Giáo sư, Tiến sĩ Nguyễn Thành Hiếu cho biết, Đại học Kinh tế Quốc dân (Hà Nội) mong muốn hợp tác với với các chuyên gia trong nước và quốc tế kiến tạo các định hướng và đề xuất chính sách phù hợp, đồng hành cùng khu vực kinh tế tư nhân trong hành trình trở thành động lực quan trọng nhất của nền kinh tế quốc gia.
Chia sẻ với chúng tôi, Giáo sư, Tiến sĩ Tô Trung Thành, Trưởng phòng Quản lý Khoa học (Đại học Kinh tế Quốc dân Hà Nội) lý giải, nguyên nhân bắt nguồn từ những điểm nghẽn như: Nhận thức chưa đầy đủ và đúng về vai trò của khu vực kinh tế tư nhân; thể chế và các chính sách còn chưa hoàn toàn công bằng và thiếu tính bao trùm; chưa có mô hình liên kết hiệu quả giữa các bộ phận cấu thành trong khu vực tư nhân; bản thân năng lực nội tại và khả năng tiếp cận nguồn lực còn yếu và những hạn chế về chất lượng đội ngũ doanh nhân.
Theo Giáo sư, Tiến sĩ Tô Trung Thành, những điểm nghẽn này cần được nhận diện rõ và tháo gỡ kịp thời bằng các giải pháp đột phá để tạo điều kiện cho kinh tế tư nhân phát triển thực chất, thực sự là động lực quan trọng nhất đóng góp vào tăng trưởng kinh tế trong giai đoạn mới.
Trả lời Báo Nhân Dân, Tiến sĩ Trần Xuân Lượng, Phó Viện trưởng Viện Nghiên cứu đánh giá thị trường bất động sản Việt Nam cho biết, gỡ bỏ nút thắt đất đai cho doanh nghiệp nhỏ và vừa là điều kiện tiên quyết để thực thi thành công Nghị quyết 68/NQ-TW. Việc chuyển sang hậu kiểm, xây dựng tiêu chuẩn-quy chuẩn rõ ràng, trao quyền chủ động cho doanh nghiệp, tinh giản thủ tục và minh bạch hóa thông tin sẽ tạo môi trường kinh doanh công bằng, hiệu quả, góp phần nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia.
Tiến sĩ Trần Xuân Lượng nhận định, đây chính là một trong các nút thắt, các điểm nghẽn cần khắc phục trong quá trình phát triển kinh tế tư nhân hiệu quả, để kinh tế tư nhân thực sự là động lực quan trọng nhất của nền kinh tế.
Thống kê của Bộ Kế hoạch và Đầu tư (nay là Bộ Tài chính) cho thấy, doanh nghiệp nhỏ và vừa đóng vai trò trung tâm trong nền kinh tế Việt Nam, riêng năm 2024, đã đóng góp khoảng 45% GDP và tạo hơn 60% việc làm. Tiếp cận đất đai là điều kiện tiên quyết để lực lượng này mở rộng quy mô sản xuất, đổi mới công nghệ và tham gia sâu hơn vào chuỗi giá trị toàn cầu. Do đó, cần chuyển từ cơ chế tiền kiểm sang hậu kiểm, xây dựng hệ thống tiêu chuẩn-quy chuẩn quốc gia về xây dựng, hạ tầng, vốn và môi trường, đồng thời tinh giản thủ tục hành chính nhằm giảm thời gian và chi phí cho doanh nghiệp.
Phó Giám đốc Đại học Kinh tế Quốc dân Hà Nội, Giáo sư, Tiến sĩ Nguyễn Thành Hiếu khẳng định, việc xác định những điểm nghẽn phát triển khu vực kinh tế tư nhân hiện nay, từ đó đề xuất các giải pháp đột phá để phát triển khu vực này trở thành động lực quan trọng nhất của nền kinh tế, hướng tới mục tiêu đóng góp vào tăng trưởng nhanh và bền vững là cần thiết.
