Dự án tập trung vào việc huy động và lồng ghép các nguồn lực từ đầu tư công, người sản xuất, nhà tài trợ để xây dựng một bộ tiêu chí bền vững, qua đó nâng cao kiến thức và kỹ thuật canh tác cho người dân.
Với hơn 2 ha cà-phê kinh doanh, mỗi năm gia đình bà Ngô Thị Luyến, xã Hòa Bắc phải bỏ ra hàng chục triệu đồng để thuê nhân công cào bồn, bón phân, phun thuốc diệt cỏ, thuốc trừ nấm bệnh. Các hoạt động này vừa làm tăng chi phí đầu tư, gây ảnh hưởng sức khỏe con người, làm ô nhiễm môi trường, đất bị chai cứng do sử dụng phân hóa học kéo dài… Tuy nhiên, từ khi tham gia dự án, gia đình bà được hướng dẫn kỹ thuật, phương pháp canh tác mới, đặc biệt là việc áp dụng mô hình canh tác xanh, sử dụng thiên địch đối kháng từ các thảm thực vật trong chính vườn cà-phê của gia đình… nên vườn cà-phê xanh tốt hơn, cho năng suất vượt trội.
Bà Luyến cho biết, so với canh tác theo phương pháp truyền thống thì canh tác xanh, thân thiện với môi trường có nhiều lợi ích như: Giảm được chi phí đầu tư, an toàn cho sức khỏe con người, bảo vệ môi trường, làm cho đất trở nên tơi xốp hơn, đặc biệt sản phẩm làm ra đáp ứng yêu cầu khắt khe của thị trường, nhất là mặt hàng xuất khẩu.
Tại xã Hòa Nam, gia đình ông Lưu Tiến Dũng xây dựng mô hình xen canh theo hướng nông lâm kết hợp trên diện tích hơn 3 ha. Trong đó, ông Dũng lấy cà-phê làm cây trồng chính, kết hợp trồng xen các loại cây gỗ vượt tán làm cây che bóng, giữ thảm cỏ chống thiên địch, bón phân hữu cơ, phân vi sinh nên những năm qua vườn cây luôn phát triển xanh tốt, cho sản lượng ổn định, tạo môi trường xanh mát.
Theo đánh giá của ban quản lý dự án, mô hình canh tác của gia đình ông Dũng đã giảm được 14% lượng phân bón hóa học, 17% lượng nước tưới, 11% chi phí sản xuất và giảm đáng kể lượng CO2 thải ra môi trường. Các chỉ số này được đánh giá là cơ sở để nhân rộng mô hình tăng trưởng xanh, góp phần chống suy thoái rừng và thích ứng biến đổi khí hậu.
Đến nay, dự án đã được triển khai tại nhiều địa phương của Lâm Đồng như các xã: Di Linh, Hòa Ninh, Hòa Bắc, Đinh Trang Thượng, Tà Đùng, Quảng Sơn, Nhân Cơ,… Thông qua quá trình vận hành, dự án đã tập trung triển khai các nội dung về bảo vệ rừng, trồng rừng, tập huấn nâng cao năng lực cho đội ngũ cộng tác viên khuyến nông và nông dân, nâng cao thu nhập cho người sản xuất.
Trong đó, dự án ưu tiên đối tượng nông dân, tập trung vào việc hướng dẫn sử dụng phân bón, hóa chất nông nghiệp hợp lý, đa dạng hóa cây trồng, tăng cường trồng xen nâng cao độ che phủ, đào ao hồ nhỏ, sử dụng nước tưới tiết kiệm và hợp lý... nhằm bảo đảm đạt kết quả cao nhất trong sản xuất.
Theo ông Đỗ Ngọc Sỹ, Giám đốc châu Á-Thái Bình Dương, Tập đoàn JDE, thông qua chính quyền địa phương, đơn vị đang hợp tác với một số xã tại tỉnh Lâm Đồng thực hiện dự án phát triển cà-phê bền vững. Dự án tập trung đẩy mạnh việc truy xuất nguồn gốc, quản lý rủi ro mất rừng, minh bạch hóa vùng nguyên liệu cà-phê nhằm đáp ứng các quy định mới của Liên minh châu Âu (EU). Trong đó, có 43.488 ha tương đương 98% diện tích canh tác được khảo sát vùng dự án.
Ngoài mục tiêu là thúc đẩy sản xuất nông nghiệp bền vững, phát triển chuỗi cung ứng minh bạch và hiệu quả, dự án iLandscape tập trung xây dựng bộ tiêu chí bền vững, bảo đảm không gây mất rừng và bảo vệ môi trường cho cây cà-phê, hồ tiêu, sầu riêng, mắc-ca. Bộ tiêu chí bền vững được thiết kế với 57 tiêu chí, bao gồm 28 tiêu chí dành cho nông dân, 15 tiêu chí dành cho cơ quan quản lý nhà nước và 14 tiêu chí dành cho đại lý, thuộc ba trụ cột chính là kinh tế, xã hội và môi trường.
Theo Ban Quản lý Dự án iLandscape Lâm Đồng, dự án đã tăng cường năng lực cho cán bộ địa phương trong việc ứng dụng phần mềm dữ liệu viễn thám và dữ liệu bản đồ, phục vụ cho công tác lập quy hoạch và kế hoạch sử dụng đất. Dự án cũng hỗ trợ thành lập ban chỉ đạo diễn đàn công tư điều phối cảnh quan (PPI Compact), thúc đẩy việc thiết lập diễn đàn ngành hàng nông sản, gắn với Quy định của EU về các sản phẩm không gây phá rừng (EUDR) và xúc tiến đầu tư nông nghiệp. Các tiêu chuẩn dự án lựa chọn, xây dựng đều đạt chuẩn quốc tế, được đầu tư có trọng điểm cho ngành nông nghiệp địa phương.
Đến nay, tại Lâm Đồng đã có 46.700 ha đạt tiêu chuẩn Rainforest Alliance (RA), 57.100 ha đạt tiêu chuẩn 4C, ngành chuyên môn cũng xây dựng khung bộ tiêu chí bền vững cho cây trồng thông qua so sánh giữa RA, 4C, EUDR nhằm nâng cao năng lực bảo vệ môi trường, truy xuất nguồn gốc, tạo sinh kế cho nông dân.
Ông Nguyễn Văn Chương, Giám đốc Trung tâm khuyến nông Lâm Đồng cho hay: Mô hình canh tác, bộ tiêu chí của dự án xây dựng đưa vào áp dụng phù hợp điều kiện thực tế tại địa phương, mang lại lợi ích thiết thực cho người sản xuất, cơ quan nhà nước cũng thuận lợi hơn trong quá trình quản lý, truy xuất nguồn gốc. Kết quả của dự án đã góp phần quan trọng trong việc bảo vệ rừng, chống biến đổi khí hậu, bảo vệ môi trường, giúp nâng cao giá trị nông sản và phát triển bền vững cho mặt hàng nông sản trước thách thức của các quy định về chống phá rừng của EUDR.
