Nhiều chuyển biến
Thời điểm này, giá rau màu trên địa bàn tỉnh Đồng Tháp giảm sâu, nhiều nông dân thua lỗ nặng. Tuy vậy, gia đình ông Ngô Đức Tuấn, ngụ xã Long Bình, tỉnh Đồng Tháp vẫn phấn khởi khi tham gia vào hợp tác xã và được bao tiêu toàn bộ sản phẩm với giá cao.
Trao đổi với chúng tôi, ông Tuấn tâm sự: “Trước đây, 0,3ha đất của gia đình trồng rau màu, giá cả bấp bênh, có lúc phải nhổ bỏ vì giá quá thấp, không ai mua. Từ năm 2017, tôi tham gia Hợp tác xã nông nghiệp kinh doanh tổng hợp Hòa Thạnh để trồng các loại rau màu như: rau muống, mồng tơi, rau dền theo tiêu chuẩn VietGAP. Sản phẩm được hợp tác xã bao tiêu với giá cố định 4.500 đồng/kg. Với giá này, nhà vườn có lợi nhuận khá”.
Theo Ủy ban nhân dân tỉnh Đồng Tháp, giai đoạn 2020-2025, việc thực hiện tái cơ cấu ngành nông nghiệp địa phương đã mang lại những kết quả toàn diện và tích cực, thể hiện rõ nét qua sự chuyển đổi mạnh mẽ và hiệu quả ở các lĩnh vực chủ lực. Giá trị tăng thêm của khu vực nông-lâm-thủy sản tăng trưởng bình quân 3,34%/năm.
Để giảm bớt lao động chân tay vào khu đất trồng lúa 5,5ha, gia đình ông Nguyễn Văn Hải, ngụ xã Tân Phước 2, tỉnh Đồng Tháp áp dụng máy móc thay sức người vào các khâu: cày xới, thu hoạch, bón phân, phun thuốc…
Ông Hải chia sẻ: “Lao động nông thôn ngày càng khan hiếm. Vì vậy, việc áp dụng cơ giới hóa vào đồng ruộng là điều bắt buộc. Những năm gần đây, khoa học-kỹ thuật phát triển nhanh nên việc gieo sạ, phun thuốc, bón phân đều được máy móc làm thay cho con người. Chủ đất chỉ đứng quan sát và trả tiền rồi về”.
Theo Ủy ban nhân dân tỉnh Đồng Tháp, giai đoạn 2020-2025, việc thực hiện tái cơ cấu ngành nông nghiệp địa phương đã mang lại những kết quả toàn diện và tích cực, thể hiện rõ nét qua sự chuyển đổi mạnh mẽ và hiệu quả ở các lĩnh vực chủ lực. Giá trị tăng thêm của khu vực nông-lâm-thủy sản tăng trưởng bình quân 3,34%/năm.
Cụ thể, đối với lĩnh vực trồng trọt, ngành nông nghiệp đã có sự chuyển dịch cơ cấu theo hướng gia tăng chất lượng và đáp ứng nhu cầu thị trường xuất khẩu. Trọng tâm là phát triển các ngành hàng chủ lực như: lúa gạo, hoa màu, hoa kiểng và cây ăn quả theo hướng chuyên canh, bền vững. Việc đẩy mạnh tổ chức sản xuất tập trung, mở rộng diện tích được cấp mã số vùng trồng và truy xuất nguồn gốc, tạo ra lợi thế cạnh tranh rõ rệt cho nông sản của tỉnh.
Lĩnh vực chăn nuôi được chuyển dịch theo hướng giảm quy mô hộ nhỏ lẻ, phát triển chăn nuôi tập trung theo mô hình trang trại. Toàn tỉnh hiện có trên 2.600 trang trại, trong đó có 5 trang trại quy mô lớn đã được cấp giấy chứng nhận đủ điều kiện chăn nuôi, góp phần ổn định tổng đàn và nâng cao hiệu quả kinh tế. Riêng lĩnh vực thủy sản, năm 2025, địa phương tiếp tục phát triển mạnh mẽ theo chiều sâu, với tổng sản lượng nuôi trồng ước đạt 930 nghìn tấn, tăng 223 nghìn tấn so với năm 2020.
Một trong những điểm nhấn nổi bật là hoạt động chuyển đổi số trong nông nghiệp. Đây được xem là động lực cốt lõi, được áp dụng rộng rãi trên nhiều lĩnh vực. Các mô hình như: nền tảng dữ liệu số nông nghiệp, hệ thống tưới tiêu thông minh, ứng dụng drone trong gieo sạ và phun thuốc, cơ giới hóa đồng bộ và tự động hóa chuồng trại đã được nhân rộng. Những ứng dụng này không chỉ giúp giảm chi phí, tăng năng suất mà còn minh bạch hóa thông tin, nâng cao giá trị cho toàn chuỗi sản phẩm nông nghiệp.
Hướng đến nền nông nghiệp hiện đại
Bên cạnh những kết quả đạt được, nền nông nghiệp trên địa bàn tỉnh Đồng Tháp phát triển chưa thực sự bền vững. Quy mô sản xuất phần lớn còn nhỏ lẻ, việc ứng dụng công nghệ cao vào canh tác còn hạn chế do chi phí đầu tư cao và thiếu các chính sách hỗ trợ đủ mạnh. Năng lực của các hợp tác xã còn yếu, chậm đổi mới, chưa thực sự trở thành chỗ dựa vững chắc cho nông dân.
Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Đồng Tháp Lê Hà Luân cho biết, thời gian tới, ngành nông nghiệp tỉnh đặt mục tiêu phát triển bền vững, hài hòa cả về kinh tế-xã hội và môi trường. Một trong các định hướng, giải pháp chính là chuyển đổi từ sản xuất nông nghiệp sang kinh tế nông nghiệp. Theo đó, ngành nông nghiệp sẽ tiếp tục tái cơ cấu nông nghiệp theo hướng lấy hiệu quả kinh tế và thị trường làm định hướng; chú trọng phát triển các chuỗi giá trị khép kín gắn kết chặt chẽ nông dân-hợp tác xã-doanh nghiệp, để các khâu từ sản xuất đến chế biến, tiêu thụ đều thông suốt.
Phát triển nông nghiệp xanh, hữu cơ, tuần hoàn là định hướng mà tỉnh Đồng Tháp đang tập trung thực hiện. Để cụ thể hóa mục tiêu này, địa phương sẽ khuyến khích mở rộng các mô hình nông nghiệp hữu cơ, nông nghiệp sinh thái thân thiện với môi trường, giảm dần việc lạm dụng thuốc bảo vệ thực vật, phân hóa học; thay vào đó tận dụng phụ phẩm nông nghiệp để làm phân bón hữu cơ, thức ăn chăn nuôi, tạo vòng tuần hoàn tái sử dụng tài nguyên, qua đó giảm chi phí và giảm phát thải cho ngành.
Việc ứng dụng công nghệ cao và chuyển đổi số vào sản xuất nông nghiệp cũng đang được địa phương hướng đến. Theo đó, tỉnh sẽ đẩy mạnh cơ giới hóa, tự động hóa và ứng dụng các công nghệ IoT, AI trong quản lý trang trại và sản xuất nhằm nâng cao năng suất, chất lượng nông sản; thúc đẩy chuyển đổi số trong nông nghiệp như: triển khai hệ thống truy xuất nguồn gốc điện tử, sàn thương mại điện tử cho nông sản; minh bạch hóa thông tin thị trường và hỗ trợ nông dân kết nối trực tiếp với người tiêu dùng. Đồng thời, địa phương nhân rộng các mô hình canh tác thông minh, ít phát thải để giảm thiểu tác động tiêu cực đến môi trường.
Ngoài ra, để hướng đến nền nông nghiệp bền vững, tỉnh Đồng Tháp đang tập trung nâng cao vai trò của các hợp tác xã nông nghiệp, xem đây là hạt nhân trong liên kết sản xuất-tiêu thụ. Tỉnh sẽ tập trung hỗ trợ nâng cao năng lực cho các hợp tác xã, tổ hợp tác và khuyến khích mô hình kinh tế hợp tác trong mọi ngành hàng. Song song đó, địa phương tiếp tục đẩy mạnh chương trình xây dựng nông thôn mới, gắn phát triển hạ tầng nông thôn với phát triển sản xuất và nâng cao đời sống vật chất, tinh thần cho người dân vùng nông thôn.
Hiện, tỉnh Đồng Tháp đang tập trung xây dựng một nền nông nghiệp hiện đại, xanh, hiệu quả và bền vững; giữ vững vai trò đầu tàu nông nghiệp công nghệ cao của vùng. Địa phương phấn đấu trở thành trung tâm chế biến, logistics và sản xuất nông sản bền vững của Đồng bằng sông Cửu Long, hài hòa giữa giá trị kinh tế và trách nhiệm với môi trường, xã hội.
