Tiềm ẩn nguy cơ mất an toàn
Chưa đầy một tuần (ngày 8 và 12/8), tại khu vực kè chống xói lở Thường Thới Tiền, xã Thường Phước, tỉnh Đồng Tháp đã xảy ra 2 vụ sạt lở, sụp lún với chiều dài khoảng 350m/2.800m (gồm 4 đoạn).
Theo Ban Chỉ đạo Ứng phó với biến đổi khí hậu-phòng chống thiên tai và tìm kiếm cứu nạn xã Thường Phước, điểm sạt lở kè Thường Thới Tiền vào ngày 12/8 nằm đối diện Nhà máy chế biến trái cây Nova Thabico. Vụ sạt lở đã làm hư hỏng toàn bộ mái ta-luy kè dài khoảng 55m; sụp lún vỉa hè và lan can kè, ăn sâu vào mặt đường nhựa hơn 1,5m.
Tình trạng sạt lở nơi đây diễn biến hết sức phức tạp và khó lường. Sạt lở đã uy hiếp trực tiếp đến an toàn công trình phòng, chống thiên tai, hệ thống công trình hạ tầng kỹ thuật; hoạt động sản xuất của nhà máy chế biến trái cây Nova Thabico và giao thông đi lại của người dân.
Người dân chúng tôi mong nhà nước khắc phục an toàn để người đi đường an tâm qua lại, chứ sạt lở vậy là không đi được nguy hiểm lắm.
Ông Dương Văn Mến, xã Thường Phước
Ngoài ra, các đoạn còn lại với chiều dài khoảng 2.450m/2.800m tiềm ẩn nguy cơ mất an toàn, có thể xảy ra sụp lún, sạt lở bất cứ lúc nào. Hiện tại, mực nước lũ dâng cao và dòng nước chảy xiết, có khả năng tiếp tục xảy ra sạt lở ngày càng nghiêm trọng hơn.
“Lúc đó tôi đang ngồi thì nhìn xuống thấy nền đất sụp, nước trào lên, khuyết vô 1 lỗ lớn. Người dân chúng tôi mong nhà nước khắc phục an toàn để người đi đường an tâm qua lại, chứ sạt lở vậy là không đi được, nguy hiểm lắm”, Ông Dương Văn Mến, cư trú xã Thường Phước cho biết.
Chủ tịch Ủy ban nhân dân xã Thường Phước Huỳnh Thanh Phú cho biết: Ngay khi xảy ra sạt lở, Ban Chỉ đạo Ứng phó với biến đổi khí hậu-phòng chống thiên tai và tìm kiếm cứu nạn xã đã tiến hành giăng dây, lắp đèn cảnh báo và cấm tất cả phương tiện giao thông đường bộ lưu thông qua lại khu vực sạt lở.
Đồng thời, địa phương thành lập tổ công tác ứng trực để kịp thời thông tin, báo cáo diễn biến sạt lở nhằm bảo đảm an toàn tính mạng và tài sản của người dân.
Mùa nước lũ năm nay, tình hình sạt lở bờ sông tiền, đoạn qua các ấp Tân Quới, ấp Thượng, ấp Phú Trung, xã Tân Long, tỉnh Đồng Tháp cũng đang diễn biến rất phức tạp.
Chị V.T.M.C., cư trú xã Tân Long lo lắng cho biết: “Khi mùa nước lũ về, người dân sống gần khu vực sạt lở rất lo lắng bởi tình hình sạt lở những tháng mưa lũ diễn ra phức tạp và nghiêm trọng. Tôi đề nghị địa phương, ngành chức năng cho sớm thi công kè chống sạt lở ở những khu vực sạt lở trên địa bàn xã Tân Long”.
Hiện, trên địa bàn tỉnh Đồng Tháp có 70 vị trí sạt lở với chiều dài khoảng 7.878m, ước kinh phí khắc phục khoảng 505,403 tỷ đồng. Đáng chú ý, trong đó có 48 vị trí sạt lở trên các tuyến kênh lớn và vừa với chiều dài khoảng 6.240m, ước kinh phí khắc phục khoảng 481,606 tỷ đồng.
Xác định nguyên nhân gây sạt lở
Hiện tượng sạt lở trên địa bàn tỉnh Đồng Tháp diễn ra nhanh chóng, nhiều về số điểm sạt và nghiêm trọng về mức độ so với thời gian trước đó. Theo Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Đồng Tháp, qua các báo cáo khoa học và thực tiễn đã xác định các nguyên nhân cơ bản dẫn đến xói lở bờ sông.
Đối với sạt lở sông Tiền, sông Hậu, nguyên nhân sạt lở chủ yếu là do động lực dòng chảy tác động vào lòng dẫn có cấu tạo nền địa chất mềm yếu gây ra sạt lở. Sạt lở thường diễn ra ở những khu vực các cù lao và nơi dòng sông phân nhánh, khu vực nhập lưu của các nhánh sông, đoạn sông có luồng lạch không ổn định, nơi dòng sông hẹp, thắt cổ chai.
Ngoài ra, còn do các hoạt động của con người như nuôi trồng thủy sản dọc theo bãi bồi ven sông không theo quy hoạch, hoặc không theo hướng dẫn của các ngành chức năng. Bên cạnh đó, người dân xây dựng nhà ở, cơ sở sản xuất kinh doanh lấn chiếm mặt sông… gây ra tình trạng sạt lở cục bộ.
Theo Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Đồng Tháp Nguyễn Đức Thịnh, một nguyên nhân khác dẫn đến sạt lở còn do ảnh hưởng của biến đổi khí hậu (sụt lún đất, biến động lượng mưa, ảnh hưởng dòng thấm do mưa đầu vụ…) cũng có những tác động đến quá trình sạt lở bờ sông trên địa bàn tỉnh.
Đối với sạt lở ở các kênh, rạch nội đồng, nguyên nhân do mật độ sông, rạch dày đặc với nhiều đoạn sông cong, nhiều ngã ba, ngã tư là những vị trí dễ bị sạt lở do dòng chảy đạp thẳng vào bờ, lâu ngày tạo hàm ếch kết hợp thủy triều xuống thấp kèm theo những đợt mưa to đầu mùa và phương tiện thủy lưu thông qua lại gây ra sạt lở.
Cần nhiều giải pháp căn cơ
Khi xảy ra sạt lở, lãnh đạo tỉnh và các xã, phường đã thực hiện việc giám sát chặt tình hình, cắm biển cảnh báo, tuyên truyền người dân chủ động phòng ngừa.
Thậm chí, có những vụ sạt lở nghiêm trọng, tỉnh phải ban bố tình trạng sạt lở. Chẳng hạn, mới đây, Chủ tịch Ủy ban nhân dân tỉnh Đồng Tháp Trần Trí Quang ký ban hành quyết định về việc công bố tình huống khẩn cấp sạt lở bờ sông khu vực kè chống xói lở Thường Thới Tiền.
Theo đó, Chủ tịch Ủy ban nhân dân tỉnh Đồng Tháp yêu cầu đơn vị quản lý khu vực kè khẩn trương phối hợp với các cơ quan, đơn vị liên quan khảo sát, đánh giá nguy cơ xảy ra tình huống nguy hiểm tại các vị trí xung yếu trên toàn tuyến kè; chủ động tham vấn ý kiến đơn vị chuyên môn, chuyên gia tư vấn khẩn trương triển khai ngay các biện pháp cần thiết nhằm ngăn chặn sạt lở, sụp lún phát sinh trong thời gian chờ triển khai các giải pháp xử lý căn cơ.
Chủ tịch Ủy ban nhân dân xã Thường Phước Huỳnh Thanh Phú cho biết, hai vụ sạt lở vừa qua tại kè Thường Thới Tiền ảnh hưởng đến việc đi lại, phương tiện vận chuyển của Nhà máy chế biến trái cây Nova Thabico. Nhà máy này đã tạo con đường tạm để vận chuyển hàng hóa, đi lại. Hiện, sạt lở chưa ảnh hưởng đến các công nhân đang làm việc bên trong nhà máy.
Khi xảy ra sạt lở, xã luôn bảo đảm phương châm “bốn tại chỗ” trước mọi tình huống bất ngờ có thể xảy ra, bảo đảm tuyệt đối an toàn tính mạng, hạn chế tối đa thiệt hại tài sản của Nhà nước, doanh nghiệp và người dân.
Theo Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Đồng Tháp Nguyễn Đức Thịnh, nhằm giúp cho các địa phương chủ động trong công tác xử lý sạt lở (không phân biệt các điểm sạt lở lớn, nhỏ), Sở đã kiến nghị đơn vị liên quan tham mưu Ủy ban nhân dân tỉnh về hướng dẫn quy trình hỗ trợ kinh phí cho các địa phương để phòng ngừa, ứng phó và khắc phục hậu quả thiên tai trên địa bàn tỉnh.
Ủy ban nhân dân tỉnh Đồng Tháp cũng đã đề nghị các đơn vị có liên quan quản lý việc khai thác cát đúng phạm vi quy định, kết hợp việc khai thác cát với chỉnh trị dòng chảy trên sông Tiền, tránh gây ảnh hưởng sạt lở bờ sông.
Tỉnh Đồng Tháp khuyến khích các nhà khoa học thực hiện các đề tài khoa học khảo sát đánh giá toàn tuyến sông Tiền, sông Hậu để đưa ra các giải pháp phòng chống sạt lở lâu dài. Tỉnh tiếp tục tranh thủ các nguồn vốn hỗ trợ từ Trung ương để thực hiện các dự án kè trọng điểm bảo vệ bờ sông các khu vực đông dân cư, hạ tầng quan trọng, các cụm tuyến dân cư để bố trí dân cư vùng sạt lở đến nơi an toàn.
Tỉnh sẽ tập trung triển khai xử lý hiệu quả tình trạng xây dựng công trình, nhà ở lấn, chiếm sông, kênh, rạch. Cùng với đó, ngành nông nghiệp và môi trường, các xã, phường trong tỉnh tăng cường tuyên truyền, nâng cao ý thức người dân, thực hiện các giải pháp mềm, tiết kiệm như trồng cây, thủy sinh hạn chế sạt lở.
Những vụ sạt lở sông, kênh thời gian qua cho thấy do ảnh hưởng bởi thiên tai và cả “nhân tai”. Do đó, Sở Nông nghiệp và Môi trường, cũng như chính quyền địa phương chủ động theo dõi, tổ chức kiểm tra diễn biến sạt lở, kịp thời báo cáo tình hình sạt lở ở các địa phương theo quy định.
